Baba Olmaya Hazır mısınız?

Ebeveyn olma fikrine siz ne kadar hazırsınız, eşiniz ne kadar hazır? Bu sürece eşinizi nasıl hazırlayacağınızı biliyor musunuz? Bebek sahibi olmak için doğru dönemde misiniz? Baba olmak nasıl bir şey? Sorularımızın cevabını Davranış Bilimci, Oyun Terapisti, Çocuk Gelişimci Şeyma Gazezoğlu’ndan aldık.

Psikolojinizi hazırlayın!

Türk Dil Kurumu’na göre baba kelimesi; çocuğu olan erkek, çocuğun dünyaya gelmesinde etken olan erkek anlamına gelir. Baba olmaya sadece biyolojik açıdan bakılamaz. Bebek planı yapmayı, kadının hamile olmasını babalığa atılan ilk adım olarak da düşünebiliriz. Çoğu kadının bebeği olma düşüncesi evlilik öncesi dönemde başlarken, çoğu erkek bu düşünceden uzaktır. Brunswick’in görüşlerinde; kız ve erkek çocukların tümünde ödip öncesi dönemlerde başlayan çocuk arzusu olduğundan bahsedilmiştir. Jacobson’a göre ise; erkek çocuklarda çocuk arzusunun gelişimi, ödip öncesi dönemlere rast gelmektedir. 

Öncelikle ikinizde bunu isteyin!

Sağlıklı bir hamilelik dönemi ve doğum geçirebilmek için eşlerin her ikisinin de kararıyla bebek sahibi olmaları gerekmektedir. Bebek sahibi olmak için doğru bir zamandan çok,  iyi giden evlilik ilişkinize göre bebek planı yapabilirsiniz. Tek taraflı bebek istemek bebeği fiziksel ve ruhsal anlamda olumsuz etkilediği gibi istenmeyen bebek de yapar. Dr. Gökçe’ye göre, zorla güzellik olmaz. Zorla anne baba olunabilir ama sağlıklı bir sonuç beklenmez. Zorlayan taraf; zorlanmaya, tek başınalığa, bozulmuş sistemin içinde zorlanan ve zorlayan bebeğe hazır olmalıdır.

Baba sahiplenmeyi anne adayı kadar yoğun yaşayamayabiliyor!

Evlendikten sonra çiftler arasında büyük değişiklik bebek haberiyle başlar. Bebek haberini aldıktan sonra anne baba rolleri de yavaş yavaş başlamış olur. Anne adayının hayatındaki en önemli belki en özel anı bebeğinin olacağı fikriyken, baba adayı açısından bu fikir bazen çok sıcak karşılanmayabiliniyor.

Kadınların anneliğe hazır olmasıyla erkeklerin babalığa hazır olması arasında farklar vardır. Baba adayı bebeğinin olmasını ne kadar isterse istesin, sahiplenme açısından anne adayı kadar bu duyguyu yoğun yaşayamayabiliyor. Annelik içgüdüsel bir durumken, babalık sonradan deneyimle kazanılan bir duygudur. En basit örneği, kız çocukları evcilik oyunlarında küçük yaştan itibaren anne olurlar, bebeklerine mama yedirirler, uyuturlar, altını temizlerler… Ama erkek çocukların oyunlarda baba oldukları ve bebekle ilgilendiklerini gözlemlemek çok nadir bir durumdur.

Baba olma fikrine değil, öncelikle doğuma hazır olmalı!

Baba adayı, baba olma sorumluluğundan korksa da asıl korkutan şey bebeğin dünyaya nasıl geleceği konusudur. Doğum insanın hayatında yaşadığı en önemli, en güzel, olağanüstü bir duygudur. Kadınlar hamilelik sürecinde bedensel ve psikolojik olarak birçok evrelerden geçerler. Bu evrede anne adayının en büyük destekçisi de baba adayı olmalıdır. Bu durumda öncelik, baba adayını baba olma fikrine değil öncelikle doğuma hazırlamak olmalıdır.

Hamileliğin ruhsal boyutuna birlikte hazırlanın!

Yapılan birçok araştırmalara göre hamilelik döneminde anne adaylarıyla birlikte baba adaylarının da kilo aldığı, belli dönemlerde neredeyse aynı kiloları aldıkları, bel ağrıları çektikleri ve psikopatolojik belirtiler saptanmıştır. Bu durumun tamamen psikolojik olduğu tespit edilmiş olup, “Couvade Sendromu” yani “Hamile Baba Sendromu” adını taşımaktadır. Son dönemin moda kelimesi olan “Hamile Babalar” söylemi de bu durumu açıklığa kavuşturur. Anne adayı içinde baba adayı içinde hamileliğin ruhsal boyutu büyük önem taşır.

Çok hassas bir dönem olduğunu kabul edin!

Hamilelik döneminde kadınların duygularında inişler çıkışlar olduğunu, çok hassas olduklarını biliyoruz. Kaygısını, endişesini, gerginliğini, sinirliliğini ve heyecanını eşiyle paylaşması her iki taraf içinde oldukça sağlıklı bir durumdur. Bu durumda baba adayı kendini hamilelik sürecini de dahil etmiş olur ve eşinin kaygısını azaltacak kişinin de kendisi olduğunu bilir.

Hamilelik kurslarını önemseyin!

Son dönemlerde hamilelik kurslarının çok yaygınlaştığını görüyoruz. Anne baba adaylarına doğumla ilgili hem bilgi veriyor, hem eğitim veriyor, hem de kaygı ve endişelerini en aza indirip rahatlatıyorlar. En önemlisi de anne baba adayları iş birliğinde oluyorlar. Bu durumda da baba hamilelik sürecine biraz daha hakim ve kendini işin içinde hissedebiliyor.
 

Eşinizi doktor kontrollerine dahil edin!

Anne adayı için en özel anlardan biri de doktor kontrolleridir. Her kadın bu kontrollerde eşinin de yanında olup, o mucizevi anı birlikte paylaşmak isteyecektir. Babayı doktor kontrollerine dahil etmek bebekle bir bağ kurmasını sağlar. Baba adayı bebek doğup, kucağına alana kadar bebeği hissedemez. Baba adayları anneler kadar bu konuda pek şanslı değillerdir. Anne bebeğini hisseder, onu dinler, dokunur, konuşur. Gelişimini bedeninde tamamladığı için anne hamileliğin ilk gününden itibaren bir bağ kurmuş olur. Baba adayı ise sadece doktor kontrollerinde bebeğin kalp atışını duyar, görür ve hisseder. Bu yüzden doktor kontrollerine babayı da dahil etmek büyük önem taşır.

Hamileliğin en güzel, keyif veren kısmı da bebek alışverişidir. Bebek için kıyafetler seçmek, bebek malzemeleri almak, bebek odası hazırlamak anne baba adaylarını çok mutlu eder. Bu alışverişi anne baba adaylarının birlikte yapmaları, karar vermeleri çok önemlidir. Eşinizin bu konu da hiçbir fikri olmadığını düşünseniz bile bu alışverişe dahil edin. Erkeklerin alışverişten sıkıldığını ve aceleci davrandıklarını bilsek de durum bebek alışverişi olunca emin olun o da daha farklı davranacaktır. Birlikte seçimler yapmak, kararlar vermek baba adayını rahatlatıp, kaygısını azaltacaktır. O yüzden mutlaka baba adayını da bu alışverişlere dahil etmeniz gerekir.

Doğum çantanızı birlikte hazırlayın

Hamileliğin son aylarında hazırlanan olmazsa olmazlardan biri de doğum çantasıdır. Doğum çantasında eksikler son güne kadar keyifle tamamlanır. Baba adayları bu hazırlığa çok dahil olmak istemeyebilir bu işten anlamadıklarını söyleyebilirler. Ama siz eşinizi doğum çantasının hazırlanmasına da dahil edin. Eksikleri birlikte tamamlayın. Zaman zaman sadece ona görevler verin. Baba adayının kaygısını, korkusunu, önyargılarını azaltacak ve bebeğe kavuşmaya az kalmanın mutluluğunu yaşatacaktır. 

Doğuma girmesi konusunda kararı kendisine bırakın!

Son dönemlerde çok tartışılan, konuşulan; baba adayının doğuma girip girmeme konusudur.  Hamilelik kursuna katıldıysa, doğumla ilgili detaylı bilgiye sahip olduğu için baba adayları doğuma girmek isteyebilir. Baba adayı sakin ve telaşlı değilse doğuma girmelerinde bir sakınca yoktur. Ama telaşlı bir yapısı varsa, bir de doğum sırasında anne adayı eşini sakinleştirmeye çalışmasın.

Doğum anını yaşayan baba adayının bebeğini ilk karşılayan olması, bebekle daha güçlü bir bağ kurabilmesini sağlıyor. Eşinin yanında olması, eşini yalnız bırakmaması da baba adayını rahatlatabiliyor. Tabi bütün baba adaylarının doğuma kesin girmesi gerekiyor diye genel bir kural da yoktur. Kişiden kişiye değişir bu durum. Bazı baba adaylarına bu durum ters ya da korkutucu gelebiliyor. Bu konuda anne adaylarının eşlerini zorlamaması, bunu mutlaka yapması gereken bir görev gibi görmemeleri gerekmektedir. Bu konuda ki son kararı veren kişi baba adayı olmalıdır.

Çevrenizden destek almaktan, yardım istemekten çekinmeyin!

İlk babalık deneyimi yaşayacak olan adaylar için çevrenin desteği de büyük önem taşımaktadır. Çevrenizden destek almaktan, yardım istemekten çekinmeyin. Unutmayın onlar bu konuda sizden deneyimli. Tabi yerli yersiz espriler yapan, doğumu ve doğum sonrasını abartan,  korkutan kişilerde çevrenizde olacaktır. Bu kişilerden uzak durmanızda fayda var.

İyi baba olmak; sevgi, deneyim, sabır ve bilgilenme işidir!

Yavuzer’e göre; hiç kimse iyi bir baba olarak doğmaz. Üstelik babada, annedeki prolaktin hormonu gibi destekleyici biyolojik faktörde yoktur. İyi baba olmak; sevgi, deneyim, sabır ve bilgilenme işidir. Babalık yaşantısı, eşinin hamile olmasıyla başlar. Eşini gerginleştirecek ortamı oluşturmamaya özen gösterir. İşte babalık sorumluluğu da böylelikle başlamış olur.
 
Winnicott, yeterince anne kavramından bahsederken, anne ve çocuğu bir arada tutan kişinin de baba olduğunu vurgular. Annenin yeterince iyi bir anne olmasının koşulu babanın her ikisini de kapsayan olması yolundan geçmektedir.

Babalığın heyecanını, zevkini ve tadını çıkarın

Anne adayının en büyük destekçisinin eşi olduğunu baba adayları unutmamalıdır. Baba olmak sadece çocuğun maddi ihtiyaçlarını karşılamak demek değildir. Ruh sağlığı yerinde, mutlu, sağlıklı, geleceğe sağlam basan çocuklar yetiştirmek istiyorsanız annenin rolü kadar babanın da çok fazla rolü olduğunu unutmamanız gerekir. Bebeğiniz doğduğunda ne kadar minik olursa olsun onu kucaklamaktan, koklamaktan korkmayın. Artık o sizin bebeğiniz ve sizin tahmin edemeyeceğiniz kadar size çok ihtiyacı var. Artık o sizin sorumluluğunuzda onu siz yetiştireceksiniz. Sadece babalığın heyecanını, zevkini ve tadını çıkarın. Geçen günler geri gelmiyor.