Emzirmeyi Kolaylaştıracak Öneriler

Bebekler emme içgüdüsüyle doğuyorlar. Buna bağlı olarak emzirmenin de doğumdan sonra hemen ve doğal bir şekilde geliştiği düşünülüyor. Ancak emzirmek aslında öğrenilen bir şey, daha doğrusu doğru ve etkin emzirmek… Çünkü yanlış emzirme, kısa süre içinde annede meme uçlarında hasara ya da meme problemlerine, bebekte ise kilo almamaya ve huzursuzluğa neden oluyor. Bu yüzden içten gelen emzirme isteğini, bilimsel emzirme bilgileri ile birleştirmek önemli.  Medical Park Bahçelievler Hastanesi’nden Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Maviş Özge Gedik, “Emzirme her ne kadar doğal bir eylem olsa da ancak zamanla deneyim kazanılır” diyerek, konu hakkında bilgiler paylaşıyor.

İlk emzirme

Anne karnında başlayıp ömür boyu sürecek güvenli bağlanmanın ilk adımları, anne ve yeni doğan bebeğin ten tene teması ve ilk emzirme ile atılacaktır. Yeni bir anne için emzirme doğal bir eylemdir. Aynı zamanda yeni doğan bebekler için de doğal bir reflekstir bu nedenle genelde anne kucağına geldiklerinde bebekler memeyi bulmakta ve emmekte sorun yaşamazlar. Ancak her zaman ve her anne için her şey yolunda ilerlemeyebilir. Bazı bebekler memeyi tutup emmeyebilir veya hiç memeyi tutmayabilir. Unutulmamalıdır ki, emzirmek hayat boyu yaşanacak en güzel deneyimlerden biri olacaktır. Bu nedenle moral bozmadan, sakin ve sabırlı olunmalıdır. Gerektiğinde emzirme konusunda uzman kişilerden yardım istemekten çekinilmemelidir. Emzirme her ne kadar doğal bir eylem olsa da ancak zamanla deneyim kazanılır.

Sık yapılan emzirme hataları

Emzirme sırasında yapılan bazı hatalar bu süreci olumsuz etkilemektedir. En sık yapılan emzirme hataları şunlardır;
• Annenin yardıma ihtiyaç duyduğunu kabul etmemesi ve yardım istememesi
• Emziremiyorum, iyi gitmiyor diye endişeli olması ve bunu stres kaynağı haline getirmesi
• Başkalarının ne düşündüğü konusunda endişelenip toplum içinde emzirmekten çekinmesi
• Eşlerin emzirme sürecine dâhil edilmemesi
• Bir programa bağlı kalmak zorunda olduğunu düşünerek stres olması
Emzirme ile ilgili problemler anne ve / veya bebek kaynaklı olabilir. Ve bu emzirme sorunlarının çok büyük kısmının çözümü çok basittir. 

BEBEK KAYNAKLI EMZİRME SORUNLARI

Bebeğin emmek istememesi

Sık yaşanan ve pek çok sebebi olabilen bir sorundur. En basiti bebeği doğru pozisyonda memeye tutamamaktır. Mutlaka doğum öncesi emzirme teknikleri ile ilgili bilgi alınmalı veya doğumdan sonra emzirme danışmanlarından (bebek hemşireleri, ebeler, annelerimiz) destek alınmalıdır.

Bebeklerde burun tıkanıklığı

Bebeklerde burun tıkanıklığı emmek istememe sebebi olabilir. Çocuk doktorunuzun önerdiği basit yöntemlerle (damla, aspiratör) sorun kolaylıkla giderilir.

Hastalıklar ve diş çıkarma dönemleri

Bebeklerde iştah azalmasına sebep olur. Durum iyileştiğinde iştahı kendiliğinden yerine gelecektir. Anne sütünü düzenli olarak sağmak, uygun koşullarda depolamak sütün kesilmesini ve azalmasını önleyecektir.

Bebeğin ağzında pamukçuk olması

Meme reddine sebep olur. Bebeğin ağzında beyaz kabarcıklar şeklinde olan pamukçuk bir mantar hastalığı olup emme sırasında bebeğin canının yanmasına ve meme reddine sebep olmaktadır. Bu durumda çocuk doktorunuzun önereceği basit damla ilaçlar, sorunu birkaç gün içerisinde çözecektir. 

Yarık dudak ve damak gibi doğumsal anatomik problemler de emzirme sorunlarına neden olabilmektedir.  Yeni doğan bebeklerde bu doğumsal anomalinin görülme sıklığı yüzde 15 civarındadır. Emzirme, gerekirse sağarak modifiye edilmiş biberonlar ve/veya meme ucu, tıkayıcı plakalar ve anne danışmanlığı ve destek gibi beslenme müdahaleler ile rahatça çözülür.

ANNE KAYNAKLI EMZİRME SORUNLARI

Annenin bebeğine sağlıklı bir şekilde bakabilmesi ve uzun dönem emzirebilmesi için öncelikle kendi beden ve ruh sağlığının yerinde olması gerekir.

Meme ucu çatlakları

Genellikle yanlış emzirme sonucu meme uçlarında enine çizgiler şeklinde oluşan, çok ağrılı olduğu için emzirmekte güçlüğe neden olan bir durumdur.  Bu rahatsızlık uzun sürdüğünde bebek anne sütünden yeterince yararlanamaz. Doğru pozisyonda emzirmek ve memenin kahverengi kısmı olan areolayı bebeğin emme sırasında tam kavraması, emzirme sonrası göğüs kalkanı kullanımı çatlak oluşumunu önlemektedir. Ama eğer çatlak oluşmuşsa doktorunuzun önereceği bazı kremler ve uygun hijyen sağlanması ile kolay tedavi edilebilir bir durumdur.  Eğer tedavi edilmezse bu çatlaklardan giren bakteriler, süt kanallarındaki tıkanıklıklar ve fazla süt birikmesi nedeniyle mastit denilen meme iltihabı oluşabilir. Memede kızarıklık, ağrı, ateş, halsizlik gibi daha ciddi bulgular oluşturabilir. En önemli tedavisi memeyi sık sık sağıp boşaltmak, sıcak duş, masaj ve sıvı tüketimini artırmak olup, ateş çok yüksekse doktorun önereceği antienflamatuvar ilaçlar ve antibiyotiklerle desteklemek gerekebilir.

Meme başının çökük olması

Bu durumda bebek memeyi kavramakta güçlük çekerek emmekte zorlanabilir. Yine doktorunuzun önereceği pompa ve silikon uçlarla desteklenerek sorunsuz emzirme gerçekleşebilmektedir.

Annedeki bazı hastalıkların, kullandığı ilaçların bebeğe geçmesi endişesi

İlaç kullanan anneler bu endişe ile emzirmeyi bırakmamalıdır. Anne sütünün verilmemesi gereken çok az hastalık mevcuttur. Bebekler anne sütü yoluyla aldığı virüse karşı oluşmuş antikorları da almaktadır ki bunlar bebeğini koruyacak antikorlardır. Elbette gereksiz ilaç alımı herkes için zararlıdır. Ancak sağlığınız için almanız gereken ilaçlar düzenlenebilir. Anne sütüne geçmeyen veya anne sütüne çok az geçen veya geçse de bebek için güvenli olan birçok ilaç mevcuttur.

Annenin doğumdan sonra erken dönemde çalışmak zorunda olması

Emzirmeyi olumsuz etkileyen faktörlerdendir. Günümüzde pek çok anne emzirme döneminde iş hayatına geri dönmek zorunda kalmaktadır. Süt, çalışan annelerde gelmekte ama bebek olmadığı için verememektedir. Birçok anne işe dönmek zorunda olduğu için emzirmeyi bırakır veya erken dönemde dışarıdan besin takviyesine başlar.

Ancak çalışan annelerin de bebeklerini başarılı bir şekilde emzirmeye devam edebildikleri ve çalışmayan annelere göre emzirme süreleri arasında belirgin bir fark bulunmadığı gösterilmiştir. Pek çok iş yerinde süt sağılması ve saklanması için gereken alanların yetersiz olması durumu zorlaştırmaktadır. Anne göğsündeki sütü yeteri kadar boşaltamadığı zaman hem ağrı yaşamakta hem de süt üretimi azalmaktadır. Birkaç pratik ipucu ile bu süreç daha kolay atlatılabilir.  Süt bir pompa yardımıyla sağılarak buzlukta depolanabilir. Çift uçlu pompa kullanmak sağma süresini kısaltacağı gibi süt üretimini de artıracaktır. Bebeğin bakımından sorumlu kişi annenin eve dönme saatine yakın saatlerde bebeği çok fazla beslemezse, anne eve geldiğinde karnı acıkmış olan bebek daha kolay memeyi tutacaktır.

Doğum sonrası depresyonu

Hafif ya da ağır olmak üzere doğum yapan birçok kadında ortaya çıkan ruhsal bir durumdur. Kadınların yaklaşık yüzde 13’ü doğumdan sonraki 3 ay içinde depresyona girmektedir. Doğum sonrası depresyonda anne- bebek bağı ciddi şekilde bozulur. Depresif belirtileri ortaya çıkan annelerin emzirmeyi bıraktıkları, emzirmeye yönelik heveslerinin daha az olduğu, bebeklerini besleme konusunda daha fazla sorun yaşadıkları saptanmıştır. Dolayısıyla erken bebeklik döneminde annede görülen depresyon, bebeğin beslenmesini ve bebek büyümesini olumsuz etkilemektedir. 

Annelere doğum öncesi bakımda daha fazla emzirme eğitiminin verilmesi, anne adayının emzirme durumunu etkileyebilecek fizyolojik, psikolojik ve sosyo-kültürel özelliklerin değerlendirilmesi gerekmektedir.

Doğumdan sonra anne ile bebek arasındaki ilişkinin, ten tene temasın hemen sağlanması doğum sonrası depresyonunu azaltarak annenin mental durumunun daha iyi olmasını sağlayacaktır. Sosyo-kültürel olarak çevresinin özellikle eşinin emzirmeye ilişkin tutumları geliştirilmeli, annelere emzirme sırasında destek olmaları sağlanmalıdır.