Sarsılmış Bebek Sendromu

Yeditepe Üniversitesi Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Alerji Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Reha Cengizlier  “Bebeklerin kollarından veya gövdelerinden tutulup sarsılmasına bağlı olarak ortaya çıkan bir sendrom olan “Sarsılmış Bebek Sendromu” ölümle dahi sonuçlanabilen beyinsel tahribata yol açabiliyor” diyerek aileleri konuyla ilgili uyarıyor.

Sarsılmış Bebek Sendromu Nedir?

Sarsılmış Bebek Sendromu, ebeveynlerin bebeklerini bilinçdışı sarsmaları sonucunda gelişir. Bebeklerin ölümüne dahi yol açan bu durum çocuklarda tamiri zor nörolojik (zihinsel) hasarlara neden olur.

Sarsılmış Bebek Sendromu’nun Yarattığı Hasarlar Nelerdir?

• Beyin sarsıntısı 
• Omurilik hasarı ve felci
• Körlük ya da göz bozukluğu 
• Çeşitli felçler
• Normal gelişimde gecikme, motor gelişimde problem.
• Kırık kemikler
• Çıkmalar
• Zeka geriliği 

Sarsılmış Bebek Sendromu Neden Olur?

Bebeğin özellikle ilk 3 ayında kolik sancı dediğimiz ağlama nöbetleri kimi ebeveynleri sinirli yapar. Yorucu olan bu dönemde öfkesine yenilen ebeveynlerin birçoğu bebeklerini kollarından ya da göğüslerinden tutarak sallarlar. Henüz boyun kasları güçlenmemiş bebeklerin başlarını kontrol etmekte zorlandığı bu dönemde sarsılmaları sonucunda beyin, kafatasının içerisinde öne arkaya hareket eder. Bu sarsılmalar daha yumuşak ve sıvımsı bir yapıda olan bebek beyninin kan damarlarının ve beyin hücrelerinin kopmasına neden olur. Bu durumda oluşan beyin kanamaları bebeğin ölümüne yol açabilir. 2 yaş ve altı çocuklarda bu tip ölümlerin daha sık görülmesinin nedeni kafatasının vücuda oranla daha büyük olmasıdır.

Sarsılmış Bebek Sendromu”na yol açabilecek diğer durumları sıralamak gerekirse;

• Bebeği ya da küçük çocuğu sevmek maksadıyla sertçe ve üst üste havaya atıp tutmak,
• Çocuğu sırtta ya da omuzda taşırken jogging yapmak,
• Çocuk bir büyüğün dizinde ya da ayağında otururken zıplatmak ya da çocuk ile ata binmek,
• Ayak bileklerinden tutup çocuğu havada döndürmek,
• Çocuğu kollarından tutarak kendi etrafında döndürmek.
• Ağlama nöbeti sırasında çocuğu şiddetli şekilde ayakta sallamak.

Sarsılmış Bebek Sendromu Nasıl Anlaşılır?

Beyin ve gözaltı kanamaları en önemli bulgulardır. Hafif olan durumlar bulgu da vermeyeceği için doktorun doğru teşhisi koyabilmesi için durumun doğru olarak aktarılması çok önemlidir.

Sarsılmış bebek sendromu olan bebekler, kafa içi basınç artışına bağlı olarak apne, kasılmalar ya da koma haliyle sağlık kuruluşuna kaldırılır. Kafa içi basınç artışı, beyin ödemine ve tedavideki gecikmeye bağlıdır. Sarsma sonucu meydana geldiği için büyük ihtimalle kafa kırığı ya da travmaya ait diğer bulgular da bulunmayacağından travma öyküsünün doğru aktarılması hayati önem taşır.

Son veriler “Sarsılmış Bebek Sendromu”na maruz kalan bebeklerin yaklaşık 3'te birinin öldüğü, 3'te birinin ağır nörolojik engelli olarak hayatına devam ettiği, 3'te birinin ise çok hafif bir şekilde, herhangi bir hasar olmadan atlatabildiğini gösteriyor. 

Alınacak Önlemler Nelerdir?  

Çok genç anne baba olmuş, eğitimsiz, yoksul, iş yükü fazla, evde çok sayıda çocuğu olan ebeveynlerde öfke faktörü oldukça fazladır. Öfke faktörünü arttıran her nedenin “Sarsılmış Bebek Sendromu” riskini biraz daha artmasına neden olabileceğini kabul etmek gerekir. Bu nedenle ebeveynlerin mümkün olduğunca kendilerini hazır hissetmeden çocuk sahibi olmamaları, bakabilecekleri kadar çocuk yapmaları, özellikle bebeğin ilk dönemlerinde aileden veya çevreden sosyal destek alabilmeleri istenmeyen durumların oluşması riskini yok etmez ama azaltır. Alınabilecek diğer önlemleri ise şöyle sıralayabilir:

• En önemlisi 2 yaşın altındaki çocukları hiçbir nedenle sarsmayın.
• Çocuğunuzu taşırken, tutarken her zaman başına destek olun. Başkaları tutarken onları uyarın.
• Çocuğunuzla ilgilenecek ya da ilişkide olacak herkesi sarsıntının zararlarından haberdar edin. Buna bebek bakıcıları, akrabalar ve oynarken ona zarar verebilecek olan kardeşler de dahildir.
• Eğer bebeğiniz durmadan ağlıyorsa ne yapmanız gerektiğini öğrenin. Pek çok bebek yaşamının ilk yıllarında bol bol ağlar. Bunun normal olduğunu bilerek alışmaya çalışın.
• Eğer bebeği bilerek ya da istemeden sarstınızsa, korkmadan ve utanmadan onu bir sağlık kuruluşuna götürün. Beyindeki bir kanama eğer doktorlara bebeği sarstığınızı söylerseniz tedavi edilebilir. Bu bebeğinizi daha sonra çıkabilecek birçok sorundan korur, hatta hayatını kurtarır.