Tıkalı Burun Gaz Sancısı da Yapabilir

Bebeklerde burun kanalları yetişkinlere göre daha dardır, ayrıca bizler gibi sümkürerek biriken salgıyı da boşaltamazlar. Bunun yanında ağızdan nefes alma refleksleri de gelişmediğinden, sağlıklı nefes almak için tek yolları burunlarıdır ve tıkalı olması onlar için büyük sıkıntıdır. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Ali Yüksel Ergin'den bebeklerde burun tıkanıklığı sorunları ve çözümleri hakkında bilgiler aldık.

Tıkalı olmayan bir burun alınan havayı nemlendirip ısıtarak akciğerlere daha uygun bir havanın girmesini sağlar. Emme sırasında gereksiz hava yutulmasının yol açtığı gaz sancılarının oluşumunu azaltır.

Israrla devam eden burun tıkanıklıklarında oda nemi uygun hale getirilip bebeğin yatak başı biraz yükseltilebilir. Serum fizyolojik kullanım sıklığı da arttırılabilir ancak tüm bunlara rağmen tıkanıklık devam ediyorsa altta yatan neden araştırılmalıdır.

Bebeklerin solunum yolları büyük çocuklar ve erişkinlere kıyasla göreceli olarak daha dardır. Bu durum burun tıkanıklıklarının bebeklerde daha sık görülmesine yol açar. Ayrıca bebeklerde ağızdan solunum içgüdüsü henüz gelişmediğinden burnun soluk alabilmek için önemi daha da artmaktadır.

Burun Tıkanıklığının Nedenleri

Bebeklerde görülen burun tıkanıklıkları genellikle anatomik yatkınlıktan ötürü fizyolojik sebeplerden kaynaklanır. Alerjik ve mevsimsel olarak görülen enfeksiyonlar da burunda salgı artışına ve yumuşak dokularda ödem oluşmasına yol açarak tıkanıklık yaparlar. Daha nadir olarak doğumsal yapısal bozukluklar (koanal atrezi, deviasyon,kist vb. ) yabancı cisimler ya da uygunsuz burun açıcı ilaç kullanımları burun tıkanıklıklarına neden olarak sayılabilir.

Burnun Tıkalı Olduğu Nasıl Anlaşılır ve Ne Yapılır?

Genellikle bebeğin nefes alıp vermesi sırasında duyduğumuz hırıltı burun tıkanıklığından kaynaklanır. Zaman zaman horlama ya da benzeri sesler de duyulabilir. Hafif bir sulu akıntı da tıkanıklığa nadiren eşlik edebilir. Bebek rahat nefes alıp veriyor ve tıkanıklığa dair herhangi bir bulgu yoksa rutin burun temizliği gerekli değildir.
Tıkanıklığı ortadan kaldırmak içinse yapılması gereken en önemli şey burnu sürekli açık tutmaya çalışmaktır. Bebekler henüz sümküremediğinden dışarıdan bir yardım gerekecektir. Bunun için en sağlıklı yöntem ise serum fizyolojik içeren damlalıklardır. Gün içersinde 3-5 kez yapılabileceği gibi banyodan sonra, beslenme ve uyku öncesinde yapılırsa daha etkili olur. Banyo sırasında burun içerisine giren su, mukus tıkaçlarını yumuşatacağından atılmasına yardımcı olur. Eğer banyo sonrasında tıkanıklık devam ediyorsa burun aspiratörleri yardımıyla tıkaç kolaylıkla çıkarılabilir. Ardından serum fizyolojik ile yıkama yapılması solunum yolarını daha da rahatlatacaktır.
Burun aspiratörleri tıkaçları açmakta yararlı olmakla birlikte sık kullanılması ve kullanım sırasında burun mukozasına uzun süre temas ettirilmesi durumunda tahrişe yol açabileceğinden dikkatli olunmalıdır. Devam eden tıkanıklıklarda serum fizyolojiklerden daha tuzlu bir yapıya sahip hipertonik solüsyonlar da kullanılabilir ancak, yüksek miktarda kullanım sıvı elektrolit dengesizliğine yol açabileceğinden mutlaka doktor kontrolünde yapılmalıdır. Bebeklerde serum fizyolojiğin damlalık şeklinde kullanılması daha uygundur. Yüksek basınçlı spreyler burun mukozasında tahrişe yol açabilir.
Beslenmeden 20 dakika kadar önce yapılan burun temizliği bebeğin daha rahat emmesine yardımcı olur. Tıkalı bir burnun yol açtığı sık sık memeden uzaklaşma ve hava yutulmasına bağlı gaz sıkıntılarını azalttığı için beslenme sonrası görülen huzursuzlukları azaltır. Aynı şekilde uyku öncesi yapılan burun temizliği de uykunun verimini arttırarak bebeğin gelişimine katkı sağlar.

Burun Tıkanıklığında Neler Yapılmamalı?

Sert ya da sivri uçlu cisimler istemsiz bir şekilde burun mukozasına zarar verebileceğinden kesinlikle kullanılmamalıdır. Ayrıca mukozada ödem oluşmasına yol açarak tıkanıklığın daha da artmasına yol açabilmektedirler. Serum fizyolojik dışında büyük çocuk ve erişkinler için dekonjestan ya da farklı kimyasallar içeren damla ve spreyler bebekler için uygun değildir. Özellikle 0-2 yaş grubunda bu tür ilaçların kullanılması tıkanıklıkları daha da arttırabileceği gibi vücutta özellikle kalp gibi organlarda sağlık sorunlarına da yol açabilir. Üstelik büyük çocuklar ya da erişkinlerde kullanımı da 3 gün gibi kısa bir süreyle sınırlıdır.

Hangi durumlarda doktora gidilmeli ?

Israrla devam eden burun tıkanıklıklarında oda nemi uygun hale getirilip bebeğin yatak başı biraz yükseltilebilir. Serum fizyolojik kullanım sıklığı da arttırılabilir ancak tüm bunlara rağmen tıkanıklık devam ediyorsa altta yatan neden araştırılmalıdır. Tıkanıklığa ateş, beslenmede azalma, artan bir huzursuzluk eşlik ediyorsa mutlaka doktora başvurulmalıdır. Genellikle üst solunum yolları enfeksiyonları, alerjik durumlar daha nadiren de burunda doğumsal yapısal bozukluklar bu tıkanıklıklardan sorumludur. Erken çözüm bulunması bu problemlerin kulak ya da alt solunum yollarına ilerlemesini engelleyecektir. Uzun süre devam eden tıkanıklıklar bebeklerde huzursuzluk, beslenme ve uyku problemlerine yol açtığından doğrudan gelişimi etkileyebilir. Dikkat bozukluğuna yol açabildiğinden bebeğin öğrenme kapasitesini düşürür.
Görüldüğü üzere bebeklerdeki burun tıkanıklıkları doğal sebeplerden kaynaklanabildiği gibi yarattığı sağlık sorunları açısından önemle üzerinde durulması gereken bir durumdur. Birçok huzursuzluk, beslenme ve uyku problemlerine tek başına bir tıkanıklığının yol açabileceği unutulmamalıdır. Ev şartlarında bu konu başlığı altında bahsettiğimiz basit yöntemlerle üstesinden gelinebilir. Devam eden tıkanıklıklarda ise hekiminizden destek almanız ilerde oluşabilecek sıkıntıları da ortadan kaldıracaktır.