Bebek Liderliğinde Beslenme: BLW

Bebek liderliğinde beslenme konusu, son yıllarda gerek ebeveynlerin gerekse uzmanların sıklıkla konuştuğu konular arasında. Nedir, nasıl uygulanır, bebeğe ve aileye katkısı var mı, gerçekten işe yarıyor mu? gibi onlarca soru her daim anne babalardan geliyor. Bu yazımızda kızını 6. ayında bu yöntemle beslemeye başlayan Okul Öncesi Eğitimi ve Uygulamalı Psikoloji Uzmanı Gülşah Şenol’un BLW sürecini aktarmak istedik. Bilimsel temellere dayanan bu kişisel deneyimin, size BLW konusunda fayda sağlayacağına inanıyoruz. 

“Yıl milattan önce bin dokuz yüz çift sıfır, ağaçlık, su kenarı, kuş cıvıltılarıyla dolu bir yer… Kadın adının kadın olduğunu bile bilmediği bir zamanda ağaçtan aldığı meyveyi karşısındaki minik ilk çağ bebeğine uzattı. Minik adam kokladı, baktı, inceledi sonrasında da ağzına atarak tadını aldı, beğendi ve yemek için gayret gösterdi. Önceleri oturduğu yerden, adının anne olduğunu bile bilmediği bir kadından aldıklarıyla başladı; adının meme olduğunu bilmediği bir kaynakta bitirdi. Bir süre sonra yuvarlanarak, sürünerek emekleyerek, kendisi yerdeki yiyeceklere –ki onlara da yiyecek dendiğini bilmiyordu- ulaşıp aynı şeyleri tekrar etti. Sonra baktı oda yetmiyor yürüyerek/koşarak/uzanarak elleriyle aldı/topladı ve kendini doyurmayı öğrendi“
Bebek Liderliğinde Beslenme BLW,2016

Aslında bizim BLW yolculuğumuz bir soruyla başladı. Kızım 5 aylık olup doktor ziyaretine gittiğimizde çocuk doktorumuz Dr. Memduh Yamaç bize 6.ay itibari ile ek gıda denemelerine başlayacağımızı ve kızımıza nasıl bir beslenme uygulamayı düşündüğümüzü sordu. Eşim ve ben şaşkın gözlerle doktorumuza bakmış olacağız ki anlatmaya başladı. Bebeklerin anne sütü sonrasında ek gıdaya başladıklarında iki çeşit beslenme modeli olduğunu; bunlardan ilkinin ebeveyn liderliğinde, ikincisinin ise bebek liderliğinde beslenme olduğunu söyledi. Yani namı değer  BLW…

Ebeveyn liderliğinde beslenmeye yabancı değildik, bizlerde öyle büyütülmüştük hatta o ana kadar bizim için doğrusu da oydu. BLW’ye gelince, Dr. Memduh Bey bize şu soruyu yöneltti;
-En sevdiğiniz yemek nedir?
Eşim;
-  İskender
Dr. Memduh bey;
-İskenderi alsam, bir öğütücüye koyup bulamaç haline getirsem ve bir kaşıkla ağzınızda dilinizin arka tarafına doğru yedirmeye çalışsam hala en sevdiğiniz yemek İskender olur muydu?
  İşte bu soru aslında BLW’nin ana fikriydi. Kararımızı vermiştik; kızımızı bebek liderliğinde besleyecek yani ona kendi kendini beslemeyi öğretecektik.

Evi, aileyi, zihni BLW’ye hazırlamak

İşe doktorumuzun önerisiyle alıp, süreç boyunca başucu kitabım olan “Bebek Liderliğinde Beslenme BLW” kitabını okuyarak başladım. Bence Türkçe yazılmış en kıymetli kaynaklardan birisidir. BLW’nin mantığını, sürecini, uygulama şeklini, ebeveyn deneyimlerini, uzman görüşlerini, yemek tariflerini içinde barındıran bütüncül bir kitap.
Evde BLW hazırlıkları başladı. Sürecin en önemli üç demirbaşı şunlardı:
• İlk sırada rahat, güvenli, hafif ama devrilmeyen, kolaylıkla parçalara ayrılabilen, kolay yıkanabilen bir mama sandalyesi.
• Birkaç adet uzun kollu, su geçirmeyen mama önlüğü.
• Kullan at piknik masası örtüleri (mama sandalyesinin altına her ortamda açabilmek için)
  Bunların yanı sıra silikon ve bölmeli yemek tabağı, kulplu alıştırma bardağı, tek kullanımlık yapışkanlı bebek servis örtüsü, 1 yaş sonrası için pipetli bardak ve ağza batmayan çocuk kaşık ve çatalı da oldukça yardımcı araçlarımızdı.
  

Aile büyüklerini de bilgilendirmek gerekiyor

Ailemize ve çevremize de beslenme sürecimizi kabataslak anlattık. Çünkü bizde birçok şeyi süreçte öğrenecektik. Özellikle aile büyüklerini veya varsa çocuğun bakımıyla ilgilenen kişileri bebek liderliğinde beslenme konusunda bilgilendirmek önemli idi.  Aksi takdirde “Bu çocuk doymamıştır “ söylemiyle bir şeyler yedirmeye zorladıklarına şahit olabilirsiniz.
   En önemli kısım ise bebeğimizi doğduğu andan itibaren besleyen biz annelerin zihinsel ve duygusal hazırlığı. Burayı biraz açmak isterim. BLW beslenmesin de;  bebeğinizin özgünlüğüne, becerilerine ve bireyselliğine saygı duyup güvenerek, ebeveynlikte önemli bir aşamadan geçiyorsunuz. Çünkü bebek bu süreçte:
• Sunduğunuz gıdayı ne kadar isterse o kadar tüketir, tabağı bitirmeye zorlanmaz. 
• Gıdaları alır, mıncıklar, yüzüne saçlarına sürer, yere atar ve bu sayede tanır dokunur sesini duyar.
• Duyu motor gelişimi kuvvetlenir.
• Tüm bunlarda siz onunla aynı masada gözlemcisinizdir. Beslenme sürecini tehlikeli bir durum oluşmadıkça dengeli tepkiler ve sakin bir kararlılıkla izlemelisiniz.
Sizin tepkilerinizi, duygularınızı anlayan bebek,  eğer siz gergin ve kaygılıysanız yemekle bu duyguyu eşleştirerek beslenmeye mesafeli durabilir. İste bu sebeple annenin veya birincil bakım verenin dengeli yaklaşımını çok önemli buluyorum.

Beslenme süresince yanında durun

Bebeğimiz 6 aylık olup dik oturma becerisi kazandığında,  kendi ayına uygun besinlerle, dil ve damağın ezebileceği yumuşaklıkta, (dişler henüz çıkmamış olabileceği için) boğazına kaçmayacak büyüklükte, eliyle tutabileceği gıdalarla süreci başlattık. 3 gün tadım kuralını uygulayıp, alerjik tepkileri ve damak zevkini gözledik. Beslenme sürecinde daima yanında olduk. Öğürme reflekslerinde ya da tehlikeli bir durumda, ilk yardım bilgimize güvenip doğru müdahale etmek rahatlatıcı ve önemliydi. Bebeğimizin kendi kendisini beslemesine fırsat verip, çocuk doktorumuzun bilgisi ve yönlendirmeleri dahilinde BLW sürecine rehberlik ettik.

Fırsat verirsen yapabilir hem de birçok şeyi!

Kızım bu ay 5 yaşına basıyor ve geriye dönüp o günlere baktığımda öncelikle bu eşsiz deneyimine şahitlik edebilmenin sonsuz mutluluğunu yaşıyorum. Neredeyse tüm gıdaları önyargısızca tadıyor ve beğenirse devam ediyor. En sevdiği gıdalar arasında fermente turşular,  karnabahar, kuşkonmaz ve ceviz var. Sevmediği gıdalarda yok değil tabi ki. Tadım günlerinde dokunuşunu sevmediğini düşündüğüm haşlanmış patates hala tercih etmediği bir yiyecektir ki “Damak Tadı” denilen terim de bu olsa gerek. Çünkü neyi, ne kadar ve ne hızda yiyeceğinin kararını kendi veriyor.

Ailecek sofra kültürümüz var ve burası bizim için bir paylaşım alanı. Küçük kas becerisi ve el göz koordinasyonu  BLW' nin doğal sonucu olarak oldukça gelişti. Sınır çizme becerisini ise çok erken yaşlardan itibaren fark eden bir çocuk oldu, çünkü yaşamın ilk yıllarında ebeveynleri tarafından bir şeyleri yemek konusunda zorlanmadı. 
 

Bizim kızımızı bebek liderliğinde besleme sürecinde kişisel deneyimlerimiz işte böyleydi. Bebek liderliğinde beslenme uygulamayı düşünen ebeveynler ise bu süreci mutlaka çocuk doktoru kontrolünde yönetmelidir.
  BLW’nin  kızıma ve bizim ebeveynliğimize eşsiz katkıları oldu. 6 aylık bir insan canlısının  içgüdülerine, genlerinde taşıdığı bilgeliğe ve fırsat verildiğinde yapabildiklerine hayran olmamak elde değil… 

KAYNAKLAR
E. Tenekecioğlu,N. Akbıyık Tezcan,Z. Erişen Şakar, K. Yılmaz,M. Karaca Alpek, V. Özdursun,N.Nurlu Deniz,S.Ayra, Bebek Liderliğinde Beslenme BLW,2016