Bebeklerde İnek Sütü Alerjisi

İnek sütü alerjisi çocuklarda en sık görülen besin alerjisi olarak karşımıza çıkıyor. Bağışıklık sistemimizin inek sütü içeriğinde bulunan bazı proteinlere aşırı reaksiyon vermesi sonucu, ciltte kaşıntı, kızarıklık, öksürük, kusma gibi belirtilerle durumu fark edebiliyoruz. Sadece anne sütü ile beslenen bebeklerde de görülebileceği için annenin de beslenmesini düzenlemesi gerekebiliyor. Peki, bu alerjiden kurtulmak mümkün mü? Çocuk Alerji ve İmmünoloji Uzmanı Doç. Dr. Sakine Işık’a sorduk. 

İnek sütü alerjisi, bağışıklık sisteminin inek sütünün içinde yer alan whey (peynir alt suyu) ve kazein adı verilen proteinlere karşı aşırı tepki vermesi sonucu oluşmaktadır. İnek sütü alerjisinin neden geliştiği tam olarak bilinmemekle beraber anne, baba veya kardeşinde alerji, astım, saman nezlesi, egzama öyküsü olan çocuklarda daha sık görülmesi nedeniyle genetik nedenler ön planda düşünülmektedir.
İnek sütü alerjisi tüm dünyada ve ülkemizde en sık görülen besin alerjisidir. İnek sütü alerjisi sıklıkla ilk 6 ayda bulgu vermektedir.  Sadece anne sütü ile beslenen bebeklerde de inek sütü alerjisi görülebilir, bunun nedeni inek sütü proteinlerinin anne sütü aracılığı ile bebeğe aktarılmasıdır.

İnek sütü alerjisi belirtileri iki şekilde görülür

İnek sütü alerjisi iki şekilde belirti vermektedir. Daha sık görülen “Erken tip alerji” durumunda şikayetler inek sütü tüketildikten sonra ilk iki saatte ortaya çıkar. Ciltte yaygın kaşıntı, kızarıklık, dil ve dudakta şişme, ses kısıklığı, nefes darlığı, öksürük, morarma, bulantı, kusma, tansiyon düşüklüğü ve bayılma gibi bulgulara neden olur.  İnek sütü alerjisinde görülen en ciddi reaksiyon ise ölümcül olabilen “Alerjik şok” tablosudur.
İnek sütü alerjisinde görülen ikinci tablo ise belirtilerin 2 saatten daha geç ortaya çıkan “Geç tip alerji”dir. Geç tip alerjide sıklıkla görülen şikayetler, özellikle 6 aydan daha az anne sütü ile beslenen bebeklerde görülen kanlı, mukuslu ve yeşil renkli kaka yapma, makat etrafında kızarıklık, tedaviye yanıt vermeyen kusma, şiddetli gaz ve karın ağrısı, bunların yanı sıra kol içleri, diz arkaları, yanaklar, kulak arkası, boyun ve göğüs ön yüzünde ortaya çıkan kaşıntılı, kuru, kızarıklıklar ile belirti veren alerjik egzama ve tedaviye yanıt vermeyen reflü’dür.

Besin eliminasyon ve provokasyon testleri nedir?

İnek sütü alerjisine tanı koyulurken, dikkatli ve ayrıntılı öykü ile fizik muayene en önemli basamaktır. Hastanın sağlık öyküsü alındıktan sonra ciltten ve/veya kandan bakılan alerji testleri ve gerekli durumlarda inek sütünün diyetten çıkarılması ve yeniden diyete eklenmesi yöntemi ile yapılan “Besin eliminasyon ve provokasyon”  testleri tanıda yardımcı olmaktadır. Ciltten yapılan alerji testleri ve besin eliminasyon ve provokasyon testleri “alerjik şok” a neden olabildiğinden riskli işlemler olup bu testlerin Çocuk Alerji ve İmmünoloji Uzmanları tarafından yapılması uygun olacaktır.

İnek sütü alerjisinin tedavisi

Bütün besin alerjilerinde olduğu gibi inek sütü alerjisinde de tedavinin temelinde inek sütü ve inek sütü içeren besinlerin beslenmeden uzaklaştırılması temel nokta olarak tedavide yer alır. Anne sütü ile beslenen ve inek sütü alerjisi tanısı konulan bebeklerde annenin diyetinden inek sütü ve süt ürünleri çıkarılarak annenin emzirmeye devam etmesi önerilir.  Bu durumda annenin kalsiyum alımı azalacağından, annenin kalsiyumdan zengin besinlerle beslenmesi ve kalsiyum içeren mineral desteği alması önemlidir.
Diğer hayvan sütlerinin de  (keçi sütü gibi) inek sütü ile yüzde doksan olasılıkla yapısal benzerlik göstermesi nedeniyle tüketilmemesi gerekmektedir. İnek sütü alerjisi olup “alerjik şok” geçirme öyküsü olan hastaların acil durumlarda kullanılmak üzere adrenalin iğnelerini yanlarında taşımaları ve bu iğnelerin kullanımı konusunda ailelerin eğitimi gerekmektedir.

Aldığınız gıdaların etiketlerini okuyun

Aileler etiket okuma konusunda bilgilenmelidirler. Ambalajlı ürünleri tüketmeden önce içeriğinde inek sütü olup olmadığını öğrenip, ondan sonra gıdanın tüketilmesini alışkanlık haline getirmeleri gerekmektedir. İnek sütü alamayan ve kilo alımı yetersiz olan bebekler için süt alerjeni içermeyen özel formül mamalar, hekimin önerisi doğrultusunda tercih edilebilmektedir. 
Gereksiz diyetler ve bunun neden olacağı büyüme gelişme geriliğinin önüne geçmek adına, inek sütü alerjisi şüphesi olan çocukların Çocuk Alerji ve İmmünoloji Uzmanları tarafından aralıklı takip edilmesi ve alerjinin geçip geçmediğinin uygun testler ile araştırılması oldukça önemlidir. 
İnek sütü alerjisi olan çocukların önemli bölümünde 5 yaşından önce alerji geçmekle beraber, bazı çocuklarda alerjinin geçmesi daha uzun zaman alabilmektedir.
İnek sütü alerjisi olan çocuklar, ilerleyen zamanlarda astım ve saman nezlesi gibi solunum yolu alerjik hastalıklarına yatkınlık gösterirler. Bu nedenle bahsedilen hastalıkların takipleri gerekir, inek sütü alerjisi öyküsü olan çocukların Çocuk Alerji ve İmmünoloji Uzmanları tarafından izlenmeleri de uygun olacaktır.