Kusma Hastalık Değildir!

“Yenidoğan dönemi sonrası hemen hemen bütün bebeklerde kusma görülür ve çoğu bebekte kusma olayı düzenli olarak gerçekleşir. Bebeklerin beslenmeden hemen sonra yaklaşık 1 çorba kaşığı kadar kesilmiş süt kıvamında süt çıkarmaları normaldir. Bebek iyi kilo alıyorsa, eşlik eden başka bulgu yoksa (aşırı ağlama, ateş, huzursuzluk, ishal gibi) ve başka bir sağlık sorunu yoksa bu kusmalara müdahale etmek gerekmez.” diyen Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Yardımcı Doç. Dr. Ebru Tuğrul Sarıbeyoğlu konu hakkında şu bilgileri verdi:

Kusmanın yaş gruplarına göre nedenleri çeşitlilik göstermektedir. Tek başına kusma çok nadir olarak ciddi bir soruna işaret eder.  Yaşamın ilk günlerinde görülen kusma nedenleri arasında enfeksiyonlar, metabolizma hastalıkları (doğuştan), bebeğin annenin amnios sıvısını fazla yutması, gastro-intestinal alerjiler (süt alerjisi gibi) ve anatomik bozukluklar ilk sıralarda yer tutar.

Yeni doğan bebekte ilk 24-36 saatte görülen şiddetli kusmalar sindirim sisteminin herhangi bir yerindeki tıkanıklığa bağlı olabilir.

Bütün Bebeklerde Kusma Görülür!

Yenidoğan dönemi sonrası hemen hemen bütün bebeklerde kusma görülür ve çoğu bebekte kusma olayı düzenli olarak gerçekleşir. Bebeklerin beslenmeden hemen sonra yaklaşık 1 çorba kaşığı kadar kesilmiş süt kıvamında süt çıkarmaları normaldir.

Bebek iyi kilo alıyorsa, eşlik eden başka bulgu yoksa (aşırı ağlama, ateş, huzursuzluk, ishal gibi) ve başka bir sağlık sorunu yoksa bu kusmalara müdahale etmek gerekmez. Bebek büyüdükçe kusma azalacaktır. Bebeklerde bu tip kusmalar genellikle fizyolojiktir.

Hepimizde yemek borusu ile mide arasında, yiyeceklerin midede kalmasını sağlayan bir kapakçık bulunur. Bebeklerde ise bu kapakçık gelişimini henüz tamamlamadığı için ve bebeğin yemek borusu çok kısa olduğu için, özellikle aşırı beslenme olduğunda veya bebek beslenme sırasında çok fazla hava yuttuğu zaman, kusma meydana gelir (reflü). Az bir kusma, genellikle zararsızdır. Uykuda bile olsa, öksürüğe veya boğulmaya veya herhangi bir rahatsızlığa neden olmaz. Bebeklerin çoğunda kusma, genellikle ilk altı ay ile bir sene içinde, oturmaya başlamaları ve katı gıdalara geçiş ile kaybolur. Bu dönemde kusmayı azaltmak için bebeği beslenme sonrası hemen yatırmamak, 45 dakika 45 derece açıyla (sanki ana kucağında gibi) tutmak çok yararlı olur. Yer çekimi yiyeceklerin midesinde kalmasına yardımcı olacaktır. Beslenmeden sonra, bebekler hoplatılmamalı ve sallanmamalıdır.

Gaz Çıkarmak İçin Zorlamayın!

Bebeğinizin, beslenme sırasında ve sonrasında sık sık geğirmesi, midesindeki havanın dışarı çıkmasını sağlayacaktır. Omzunuza koyarak ve sırtın vurarak gaz çıkarmak için zorlamayın, böyle yapmak karnında baskıya ve karın içi basınçta artışa neden olarak kusmayı tetikleyebilir.

Biberonunu Doğru Tutun!

Eğer biberon kullanıyorsanız, biberon deliğinin çok büyük olmadığından emin olun. Biberon deliği büyük olduğunda süt çok hızlı akar, bebeğin midesi çabuk şişer. Delik çok küçük ise bebek yorulur ve hava yutar. Dik tutulduğunda sütün damla damla akmasına izin veren biberon doğru olandır.

Hekiminize Danışın!

Sık kusan bebek kilo alamıyorsa, kusma günde birkaç kez fışkırır tarzda oluyorsa, kusma miktarı 2 çorba kaşığından fazla ise, bebek az çiş yapıyorsa, ateş ve halsizlik varsa, kusmukta kan varsa mutlaka hekiminize danışın.

Bebeklerde emdikten 1-2 saat sonra ortaya çıkan, fışkırır tarzda kusma pilor stenozunun (mide bağırsak geçişinde darlık) göstergesi olabilir.

Püre Yiyecekler İle Besleyin!

Ek gıdaya başlayan bir bebek iyi göründüğü halde yemek yedirirken veya hemen sonrasında kusuyorsa katı gıdaya geçişte zorlanıyor olabilir. Bebek 6-7 aylık olana kadar püre halinde yiyecekler ile besleyin.

Bebeğe yeni ek besinlere başladığınız dönemde kusma başladıysa ve sulu dışkılama da varsa besin alerjisi de akla getirilmelidir.

Her yaş grubunda kulak iltihabına ateş ve kulak ağrısı yanında kusma da eşlik edebilir.

Kusması olan iyi kilo alamayan bebeklerde mutlaka idrar yolu enfeksiyonu da akla getirilmelidir.

Sıcak Çarpması Kusmaya Sebep Olabilir!

Daha büyük çocuklarda akciğer enfeksiyonları, gastroenteritler (bağırsak enfeskiyonları), besin zehirlenmeleri, apandisit, menenjit, baş ağrısı, sıcak çarpması kusmaya sebep olabilir.

Eğer çocuğunuz 6 saatten uzun bir süredir devamlı kusuyorsa, kusma öncesi yüksekten düşme gibi bir kaza geçirdiyse veya kusmaya ateş, kulak ağrısı ve karın ağrısı eşlik ediyorsa mutlaka doktorunuza başvurun.

Bebeğin burun akıntısı/burun tıkanıklığı varsa veya öksürüyorsa soğuk algınlığına bağlı olan mukusu yuttuğu için kusuyor olabilir. Bu durumda kusma genellikle öksürükle beraber olur ve çocuklar yiyeceklerle birlikte bol miktarda balgam da çıkarabilirler. Öksürerek kusan çocuğun mutlaka doktor tarafından değerlendirilmesi gerekir.

Kusma İle Birlikte Ateş Varsa Dikkat!

Kusma ile birlikte ateş varsa ve bebek iyi görünmüyorsa mikrobik bir durum söz konusu olabileceği için mutlaka doktora görünmek gereklidir.

Bazı çocuklar hangi enfeksiyonu geçirirlerse geçirsinler mutlaka kusma olaya eşlik eder. Gribal enfeksiyon, boğaz enfeksiyonu, bronşit gibi her enfeksiyonda mutlaka kusma vardır.

Ancak en sık kusmaya neden olan enfeksiyonların başında mide-barsak enfeksiyonları, idrar yolu enfeksiyonları, orta kulak iltihapları, meninjit-santral sinir sistemi enfeksiyonları gelir.

Bütün bu durumlarda kusma enfeksiyonun bir sonucu olduğundan kusmanın kesilmesi için enfeksiyonun iyileştirilmesi gerekir. Altta yatan sebep anlaşılmadan kusmanın önlenmesi için ilaç verilmesi yanlıştır.

Emme Sırasında Kusma İle Beraber Nefes Darlığı da Gözlenebilir

Yeni doğan bebeklerde yemek borusunun mideye bağlanan ucunun kör olması, yani kapalı olması, ciddi bir kusma sebebidir. Bu durumda bebek doğumdan sonraki birkaç beslenmesinden sonra sürekli kusar. Bazı durumlarda bu kapalı olan yemek borusu bir boru ile soluk borusuna bağlı olabilir. Bu durumda emme sırasında kusma ile beraber nefes darlığı ve morarma da gözlenebilir.

Bağırsak Problemi Olabilir

Doğumdan hemen sonra yapılan rutin bebek muayenesinde ince bir yemek sondası ile bebeğin ağzından midesine dek girilip bakılır ve tanı kolayca doğumdan sonra konulabilir.

Bebek doğduğu ilk günlerde şiddetli kusuyorsa, karnı şişmişse, kakasını yapmıyorsa ya da ilk başta yapmış sonra yapmamışsa cerrahi gerektiren ciddi bir bağırsak problemi olabilir. Bu durumda acilen doktora başvurulmalıdır.

Merkezi Sinir Sistemini İlgilendiren Bir Takım Olaylar Kusma Nedenidir

Beynin darbe alması, beyinde tümör, enfeksiyon veya başka bir nedenle kafa içi basıncının artmış olması (beyin kanamaları vb) kusma nedeni olabilir.

Zehirlenmeler önemli bir kusma nedenidir. Aniden kusmaya başlayan, kusma için başka sebep bulunamayan, özellikle 1-11 yaş arasındaki çocuklarda zehirlenme akla getirilmelidir. Besin zehirlenmeleri de kendini kusma ile belli edebilir.

Tansiyon yüksekliği çocukluk çağında bile kusma nedeni olabilir. Kusan çocuklarda tansiyon yüksekliği de akla getirilmelidir. Kusma ile birlikte ağızda aseton kokusu, sık idrara çıkma, bol su içme, baş ağrısı, halsizlik, ağız kuruluğu gibi bulgular varsa şeker hastalığı düşünülebilir.

Bazı Çocuklar Heyecanlandıkları Zaman Kusarlar

Bazı psikolojik ya da sosyal sorunları olan çocuklarda da kusma görülebilir (okula gitmek istemeyen çocukların hafta içi sabahlarda mide bulantısı ve kusma yaşaması, aşırı heyecanlanma ile birlikte kusma).

Aslında kusma bir hastalık değil, hastalık bulgusudur. Her yaş grubunda amaç kusmanın ortadan kaldırılması değil sebebinin bulunup tedavi edilmesi olmalıdır.