İnek Sütüne Alerjisi Olan Bebekler

İnek sütü alerjisi bebeklerde beslenmeye bağlı görülen alerjilerin başında yer alıyor. 1 yaşından sonra büyük oranda düzelse de, zamanında fark edilip, beslenme düzeni ayarlanmazsa bebekte bazı sıkıntılar da ortaya çıkarıyor. İnek sütü alerjisi nedir, nasıl belirti verir, ne yapmalı sorularını Diyetisyen ve Yasam Koçu Tuğba Yaprak'a sorduk. 

   Asıl adı “İnek Sütü Protein Alerjisi” olan bu alerji, bebeklerde en sık görülen alerji çeşididir. İnek sütünün içinde yaklaşık 20 çeşit protein vardır ve bebek bu proteinlerden en az birine alerjik tepki gösterebilir. Alerjik tepki bağışıklık sisteminin anormal cevap vermesidir.

   Bebek anne sütü ile beslenmeye başladığı andan itibaren alerjiye yatkınlığı varsa hemen tepki göstermeye başlar. Bebekte bu alerjik tepkimelerin görülmesi için bebeğin direkt olarak inek sütü kullanmasına gerek yoktur. Anne, süt ve süt ürünlerine ağırlık vererek besleniyorsa inek sütündeki proteinler kendi sütüne de geçeceğinden bebek alerjik tepkiyi anne sütü aldıktan sonra da gösterebilmektedir.

İnek sütü alerjisi genellikle bebeklik döneminin 1. ayından itibaren başlar ve 1 yaşın sonuna kadar devam edebilir.  Bu süreçte bebeğin inek sütüne karşı olan alerjisi düzelebilirken düzelmeme durumu da söz konusudur. Bebek zaman içerisinde süt ve süt ürünlerine karşı tolerans gösterebilir ve yaşamı boyunca sorun yaşamadan bu gıdaları tüketebilir.

Alerjisi olan bebeklerde bu durum nasıl anlaşılır?

Bebeğiniz normalden fazla huysuz ve ağlıyorsa, aşırı derecede gaz sancısı çekiyorsa, pişik ve kaşıntıları uzun süreli geçmiyorsa, hırıltılı nefes alıp verme gözleniyorsa, öksürük ve kusmalar mevcutsa inek sütü alerjisinden şüphelenilmelidir.
Anne sütü yetersizliğinde kullanılan formülalar veya devam sütleri standart olarak hazırlanmışsa bunlar da inek sütü protein alerjisi olan bebeklerde reaksiyona sebep olabilir. Bebeğinizde alerjik reaksiyonlarla karşılaşmamak adına Non-alerjik formül mamalar tercih edilmelidir.

Bu bebeklerin beslenmesinde oldukça dikkatli davranılmalıdır. Dışarıdan alınan tüm yiyeceklerin ambalajları çok iyi okunup içerikleri incelenmelidir. Yemek hazırlarken yemekte bulunmasa bile kapta kalan besin artığı dahi alerjen etki gösterebilir. Bu yüzden yıkanan kapların iyice dezenfekte olduğundan emin olunmalıdır.

Bebeklerde alerji görülme riski genellikle aile bireylerine dolayısıyla gen faktörüne bağlıdır. Anne veya babada görülen çeşitli alerjik reaksiyonlar kesin olmamakla birlikte ihtimali arttırabilir. Bu yüzden alerjik durumlar ailenizde söz konusu ise inek sütü proteini bulunmayan mamalar bebekleriniz için özenle seçilmeli ve gerekirse beslenme uzmanından destek alınmalıdır.

Anne günlük beslenme programında nelere dikkat etmelidir?

    Bebek ilk 6 aylık süreçte yalnızca anne sütü ile besleniyorsa annenin yediklerine dikkat etmesi gerekir. Tüm süt ve süt ürünlerinden oluşan besinleri diyetinden çıkarmalıdır. Çapraz alerji riski söz konusu olabilir. Bu durumda anne dana eti de tüketmemelidir.

Bebek anne sütü tüketemiyor veya anne sütü yeterli gelmiyorsa alerji mamaları ile beslenmelidir. Alerji mamaları bebeğin gelişimi ve büyümesi için yeterli içeriğe sahiptir. Herhangi bir yetersizlik durumu gözlenmeyecektir.
  
6. aydan sonra bebek ek gıdaya geçebilir. Öğle ve akşam yemeklerinde çeşitli meyve ve sebze püreleri ile başlanıp daha sonra yavaş yavaş yumurta sarısı verilebilir. Süt ve süt ürünleri tüketemediği için zengin kalsiyum kaynaklı besinlere ağırlık verilmelidir. Günlük yaklaşık 3-4 tatlı kaşığı pekmez bebeğe kalsiyum açısından destek sağlayacaktır.
  
Annenin diyet uygulaması da bebeğin alerji sürecine oldukça katkı sağlayacaktır. Anne süt verirken diyetten çıkarılacak alerjik besinler bebeği önemli ölçüde rahatlatır ve bebekte görülen alerjiye bağlı oluşan etkiler azalmaya başlar. Anne zamanla besinleri günlük hayatına ilave ederek tüketmeye başlar ve bebek tepki vermiyorsa eski beslenme düzenine dönülebilir.

İnek sütü alerjisi bulunan bebeklerde çoklu besin alerjisi de görülebilir. Özellikle bu alerjiye sahip bebekler yumurta, mercimek, ceviz, buğday ve pirince de alerjik reaksiyon gösterebilir.

Bebeğin alerjisi için en sık kullanılan tanı yöntemi öncelikle aile bireylerine bakılması ve ardından diyete ekleme çıkarmalar yapılarak hangi besinlere alerjisi olduğu saptanmasıdır.  Aile bireylerinden alınan öykü, çeşitli alerji testleri, eliminasyon diyeti bebeğin daha rahat bir süreç geçirmesinde yarar sağlayacaktır.

İnek sütü alerjisine bağlı olarak bebeklerde çeşitli hastalıklar gelişebilir. Hırıltılı nefes alıp verme, ishal, kabızlık, karın ağrısı, kramplar, egzama ve kaşıntı belirtilerinde tedaviye yönelik ilaçlar da eklenmelidir.
Alerjinin ileri boyutu anafilaksidir. Nadir görülen bir durum olsa da elde, yüzde, ağızda şişmeler ve nefes almada zorlanma yaşanır. Bebek bu dönemde mutlaka doktor kontrolünde olmalıdır. Ek gıdaya geçiş sürecinde aldığı besinler dikkatle takip edilmelidir. İçeriği tam bilinmeyen veya dışarıdan yenen yemekler tercih edilmemeli ve bir beslenme uzmanından mutlaka destek alınmalıdır.