Yatak ve Beşik Seçimi

Bebeği nerede yatırmalı? Anne yanı mı beşik mi? Peki beşik ya da karyola seçiminde nelere dikkat etmeli? Yatağının sertliği ne olmalı ya da sert mi olmalı? Parmaklıklar ne zaman tehlike oluşturur? Bu konuda özellikle nelere dikkat etmeli? Bebek odası hazırlanılırken büyüdüğünde de biraz daha yatar mantığı ile dönüşme özelliği düşünülerek alınan karyolarda nelere neden dikkat etmelisiniz? Sorularımızın cevaplarını Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Şükrü Yener’den aldık.

Bebek odalarında kullanılan en sağlıklı malzeme masif ahşaptır.

Beşik ve karyola modellerinin bir çoğunda parmaklıklar bulunur. Her ne kadar güvenlik amaçlı olsalar da bazen bebek için tehlike oluşturabilirler.

Kendi Beşiğinde Uyutun

Bebek doğar doğmaz anneye verilmelidir. Anne ile arasındaki bağ ilk 6 ay iyi bir şekilde korunmalıdır. Hatta daha kordonu kesilmeden bile anne emzirebilir. Bu çok iyidir. Bebek hastaneden eve geçtikten sonra annesinin baş ucunda ama kendi beşiğinde uyumalıdır. Yenidoğan bir bebek asla annesinin koynunda uyumamalıdır. Birçok bebek ölümü bu sebeple gerçekleşir.

Pozisyonunu Düzeltmeyin

Bebek beşiğinde sırt üstü sere serpe yatmalıdır. Bebekler zaten sırt üstü yatar ama kafası sağa ya da sola dönük olur. Bunu kendisi otomatikman yapar. Siz bebeğin pozisyonunu düzeltmemeli, müdahale etmemelisiniz. Sırt üstü yatırırısam kafası düz olur düşüncesi de tamamen yanlıştır. Çünkü zaten kafasını sağa ya da sola doğru çevirip yatar.

Ten Kokunuzun Sindiği Çarşafı Bebeğinizin Yatağına Serin

Bazen anne-babalar bebeği kendi yataklarının içerisinde uyutmaya başlıyor. Bu da bir alışkanlık olup anne ile babaya rahatsızlık verebiliyor. Bundan kurtulmak için şu yöntemi deneyebilirsiniz. Sizin yatmış olduğunuz, ten kokunuzun sindiği çarşafı, bebeğinizin yatağına serin ve 1-2 gün bebeğinizi bu çarçaf içinde kendi beşiğinde veya yatağında uyutun. Göreceksiniz ki yatağa alışacak ve sizin yanınızda yatma alışkanlığını terk edecektir.

Altı Ay Sonra Siz Bebeğinizin Odasına Misafir Olun

İlk 6 ay saf anne sütü alması gereken bebeğin annesine yakında uyuması gerekmektedir. 6 ay bitip ek gıda yemeye başladığı zaman kendi odasına geçme zamanı gelmiş demektir. Bu aşamada ise sizin onun odasına konuk olmanız gerekmektedir. Yani sizi görebileceği bir kanepede siz de onunla beraber yatmalı ve o gözlerini kapatıp uykuya dalıncaya kadar odada kalmalısınız ki bir güvensizlik oluşmasın. Bir süre sonra da kendi odasına alışacak ve bu şekilde sistemi oturtmuş olacaksınız.

Sakin ve Huzurlu Bir Ortam Yaratın

Uyku zamanı bebek için sıcak, huzurlu ve konforlu bir süreç olmalıdır. 3 aylık olana kadar tekerlekli bebek arabaları, taşınabilir yataklar, beşikler veya sepetlerde uyutulabilirler. Uyuduğu oda sessiz ve fazla aydınlık olmayan, güvenliğinin sağlandığı, güneş gören, nemsiz, hava akımı olmayan ve her gün havalandırılabilen bir oda tercih edilmelidir. Bebeğiniz için ideal uyku ortamı hafif loş ışık, sessiz ve rahat edebileceği ısıda bir odadır. Oda ısısının 21-25 derece arasında olması yeterlidir ve gece uykusuna hazırlık yaparken her hareketinizin huzurlu ve sakin olmasına önem vermelisiniz. Bebeğiniz uykuya dalmadan önce sessiz bir dönem geçirmesini sağlanması, ışıkları azaltma, sakin bir müzik dinletme gibi bir rutin geliştirmeye çalışılması ve bunların düzenli yapılması bebeğinize uyku saatinin geldiğini hissettirecektir. Sakin ve huzurlu bir ortam yaratıp gece uykularının huzur ve mutluluk verici olduğunu ve korkmaması gerektiğini hissettirebilir, sonunda da uzun uykularını geceye kaydırabilirsiniz.

Bebeğinizi Yatağa Emzik ile Yatırmayın

Bebeğinizin uykusunun geldiğini gördüğünüzde onu yatağa götürün. Eğer uykusu geldiğinde onu yatağa yatırmakta gecikirseniz çok yorulacak ve uykuya dalmakta zorlanacaktır. Kısa bir süre sonra zaten bebeğinizin uyku düzenini ve ne zaman uykusu geldiğini içgüdüsel olarak anlayabileceksiniz. Bebeğinizin nasıl gevşeyip uykuya dalabileceğini öğrenmesi gereklidir. Bebeği yatağına koyun ve ona şarkı mırıldanın, sırtını okşayın ve huzurlu olmasını sağladıktan sonra odadan ayrılın. Eğer uykusu geldiğinde onu sallar veya kucağınızda uyutmaya alıştırırsanız, gece uyanınca da uyuyabilmek için aynı aktivitelere gereksinim duyar. Gece uykusuna alıştırma kendi kendine dalmasını öğretmekle başlar. Bebeğinizi yatağa emzik ile yatırmayın. Emzik bebeklerin emme refleksini tatmin etmek içindir, uykuya dalması için değil. Eğer bebeğimiz uykuya ağzında emzikle dalarsa, tam uyumadan emziği ağzından çıkartın ve yatakta emziksiz kalsın.

Yatak Seçiminde Nelere Dikkat Edilmeli?

Bebek beşiği ve karyolası seçimi yaparken karşımıza beş ana değerlendirme kriteri çıkar; güvenlik, taşınabilirlik, konfor, fonksiyon ve fiyat. Bebek beşiklerinde olması gereken özelliklerin başında taşınabilirlik gelmektedir. Zaten beşiği diğer bebek yataklarından ayıran en önemli özellik budur. Bebeğimizin sürekli gözetimimiz altında kalması başka türlü pek mümkün olmaz. Piyasada portatif beşik olarak bilinen taşınabilir bebek beşiklerinde bu özelliği sağlamak için aşağıdaki yöntemler kullanılır:

• Hafif malzeme kullanımı

• Tekerlekli ayaklar

• Katlanabilir dizayn

En Önemli Kriteriniz Güvenlik Olmalı

Beşikler arasından seçim yaparken taşınabilirlik önemli bir kriter olsa da beraberinde bazı güvenlik riskleri oluşturmaktadır. O nedenle her zaman en önemli kriterimiz tartışmasız güvenlik olmalıdır. Mesela hafif bir malzeme kullanılarak üretilen beşiklerde devrilme riski bebek için bir tehlike oluşturabilir.

Malzeme, Montaj ve Duruş Kalitesi

Evde oyun çağında bir çocuğun koşarken beşiğe çarpması veya bir ev hayvanının beşiğe tırmanması ya da itmesi kolayca devrilmesine neden olabilir. Benzer durum katlanabilir bebek beşikleri için de geçerlidir. Bu nedenle taşınabilir beşik alırken malzeme, montaj ve duruş kalitesine dikkat etmemiz gerekir. Beşiğin ayakları yere sağlam basmalı, bahsi geçen dış etkilerden etkilenmeyecek ayak genişliği ve ağırlık dengesine sahip olmalıdır. Bebek beşiğinin sağlam bir duruşa sahip olması son derece önemlidir. Hatta en önemli güvenlik kriterlerinin başında gelir desek yanlış olmaz. Bunu anlamak için beşiği elinizle sertçe itip çekin, sallayın, ayakları üzerinde dengeli olarak durup durmadığını kontrol edin. Devrilme riski varsa kesinlikle tercih etmeyin.

Katlanabilir özelliğe sahip beşik modellerinde ise beşik tam açıldığında güvenlik kilidi ile katlanma özelliğinin güvenli şekilde devre dışı kaldığını kontrol etmelisiniz. Beşiğin bağlantı noktalarında kullanılan malzeme ve işçiliğin kalitesi de dikkat edilmesi gereken noktalar arasındadır.

Bebek beşiği alırken olabildiğince doğal malzemeler tercih edilmelidir. Güvenlik ve sağlık açısından değerlendirildiğinde genellikle ahşap malzemeler ön plana çıkmaktadır. Ahşap hem sağlık hem de sağlamlık, dolayısıyla da güvenlik açısından avantajlıdır. Dezavantajı ise ağırlığıdır. Taşınabilir özellik gerektirmeyen bebek karyolalarında en çok tercih edilen malzemedir.

Bebek odalarında kullanılan en sağlıklı malzeme masif ahşaptır. Masif ahşap ağacın doğal yapısı nedeniyle çok sağlıklıdır. Bu da ortamda küf ve bakteri oluşumunu engeller.

Güvenli Bir Beşik ya da Karyola İçin...

• İster beşik, ister bebek karyolası olsun, tüm bebek yataklarında sivri yüzey veya alanların olmadığına dikkat etmelisiniz. Elinizi sürdüğünüzde pürüzsüz bir yüzeye sahip olması gerekir.

• Kenar kıvrımları ve dönüş noktaları tehlike oluşturacak keskin hatlara sahip olmamalıdır.

• Beşik ve karyola modellerinin bir çoğunda parmaklıklar bulunur. Her ne kadar güvenlik amaçlı olsalar da bazen bebek için tehlike oluşturabilirler. Burada dikkat edilmesi gereken noktalardan biri parmaklıkların indirme, kaldırma mekanizmalarının güvenli olup olmadığıdır. Bazı ülkelerde bu özellik bir güvenlik açığı oluşturması nedeniyle kesinlikle tavsiye edilmemektedir. Bebeğin kazara bu mekanizmayı kendi başına değiştirememesi gerekir. Parmaklıklarda dikkat edilmesi gereken diğer konu ise parmaklık aralıklarıdır. Ne çok dar ne de çok geniş olmalıdır, 5-7 cm arası uygun aralık olarak değerlendirilebilir. Daha geniş veya dar olması bebeğin vücudunun bir yerini veya başını sıkıştırma riski oluşturur. Çünkü bebekler gün geçtikçe daha fazla hareketlenecektir. Ayrıca parmaklık ve panellerin birbirine sağlam bir şekilde monte edilmiş olduğuna dikkat etmemiz gerekir.

Orta Sertlikte Ortopedik Özelliğe Sahip Şilteleri Tercih Edin

Bebek yatağında kullanılan şiltenin orta sertlikte olması gerekir. Çok yumuşak olursa bebek içine gömüleceği için büyük bir risk oluşturur. Süngerden yapılmış yumuşak şilteler bu anlamda uygun değildir. Ancak çok sert olması da bebeğin henüz gelişmemiş olan iskelet sistemi için sağlıklı bir tercih olmaz, bebeğin konforu açısından da uygun değildir. O nedenle, bebek yatakları için orta sertlikte ortopedik özelliğe sahip şilteler satılmaktadır, bu ürünler tercih edilebilir. Şilte kalınlığı 10-18 cm civarında olması önerilmektedir. Şilte ile bebek yatağı birbirine uygun olmalı, yatak kenarı ile şilte arasında boşluk kalmamalıdır. Bebek yatağı olabildiğince boş bırakılmalıdır. Gereksiz süsler, oyuncaklar veya yastıklar bebek için ciddi bir risk oluşturacaktır.

Hava Geçirgenliği Yüksek Pike Örtüleri Kullanın

Kullanılan örtüler mutlaka hava sirkülasyonuna izin veren ürünlerden olmalıdır. Mesela delikli battaniye veya hava geçirgenliği yüksek pike örtüler kullanılabilir. Ağır yorganlar veya hava sirkülasyonunu engelleyen örtüler kesinlikle kullanılmamalıdır. Bebekler tutup çekme reflekslerini kullanarak kendileri için tehlikeli bir durum oluşturabilirler.

Baş Altı veya Süs Yastıkları Kullanmayın

Yeni doğan bebeklerin yatak ve beşiklerinde kesinlikle baş altı veya süs yastıkları kullanılmamalıdır. Devrilerek bebeğin nefes almasını engelleyebilirler. Ayrıca, kullanılan çarşaflar gergin olmalı katlanarak bebek için tehlike veya rahatsızlık oluşturmayacak şekilde yatak kenarlarına sabitlenmelidir.