Doğayı STEM Eğitimi İle Öğrenmek Çocukları Geleceğe Hazırlıyor

STEM eğitimi bir süredir ailelerin ve eğitimcilerin gündeminde. ABD’de ortaya çıkan bu sistem, çocukları küçük yaştan itibaren bilim ve teknoloji odaklı bir geleceğe hazırlamak için yaşa uygun bir içerik sunuyor. “STEM eğitimi ile çocuklar merak ediyor, sorguluyor, bilgileri deneyimleyerek öğreniyor.” diyen Öğretmen Akademisi Vakfı’ndan (ÖRAV) Uzman Eğitimci Dalida Dikici STEM eğitimiyle ilgili bilgiler veriyor.

STEM eğitimi nedir?

STEM İngilizce’deki “science”, “technology”, “engineering” ve “mathematics” kelimelerinin baş harflerinden oluşmuş bir kısaltmadır. ABD’de 2001’de ortaya çıkan ve öğrencileri rekabetçi bilim/teknoloji temelli kariyerlere hazırlayan bu yaklaşım, artık tüm dünya ülkelerinin müfredatlarında geniş kabul görmüştür.

STEM,  eğitimi bu dört alanı bütüncül yaklaşımla kesiştirerek; okul öncesinden itibaren, her yaş grubuna ve farklı konulara uygulanmaktadır. Yaklaşımın başlıca avantajları çocuklara küçük yaştan itibaren merak etme, güçlü sorular sorma, araştırma yapma, gözlem yapma, azim gibi beceri setleri kazandırması ve bilgileri uygulayarak, hata yapma özgürlüğü ile daha iyi kavrayarak hayata geçirmeye yardımcı olmasıdır. Ayrıca öğrencilerin tasarlama, deneme, verileri yapılandırma, analiz etme, yorumlama, sürekli değişen ve dönüşen bir sisteme ayak uydurma ve esneklik geliştirme becerisini kazanmasını sağlar.

STEM’in sunduğu beş kazanım

1. Problem çözme becerilerini geliştirir.
2. Mühendislik tasarım süreçleri ile bilgilerini tasarıma dönüştürebilir.
3. Var olan kaynaklar ve sınırlılıklarla en akılcı çözüme ulaşma becerisini ve yaratıcılığı geliştirir.
4. Kendini ifade edebilme becerisini geliştirir.
5. Teknolojiyi, çözüme giden yolda en verimli şekilde kullanır.

İşbirliği, iletişim, yaratıcılık ve eleştirel düşünme günümüz dünyasında en çok ihtiyaç duyulan beceriler

Endüstri 4.0 döneminin etkisi bireylerde bazı becerilerin olmasını bir zorunluluk haline getirmiştir. 2016 yılında Dünya Ekonomik Forumu’nun yayınladığı rapor bu becerileri İngilizce’de 4C olarak ifade eder. Collaboration, Communication, Creativity, Critical Thinking, yani işbirliği yapma, iletişim kurma, yaratıcılık ve eleştirel düşünme olarak adlandırılan becerilerle birlikte önemi her geçen gün artan karmaşık problem çözme, günümüz dünyasında en önemli beceriler olarak ortaya konmaktadır (WEF, 2016; P21, 2016). Bu beceriler PISA, TIMSS gibi çeşitli uluslararası sınavlarda da değerlendirilmektedir (OECD, 2017; TIMSS, 2017). Çağa uygun eğitim yaklaşımları bu becerilerin elde edilmesini kolaylaştırmaktadır. Becerilere dayalı, süreç odaklı, disiplinler arası ve öğrencileri tasarıma ve üretime teşvik eden STEM bu bakımdan çok uygun bir yaklaşımdır.

STEM eğitimi hangi yaştan itibaren uygulanabilir?

STEM eğitimi okullarda, okul öncesi gruptan itibaren uygulanmaktadır.  Bununla birlikte yapılan araştırmalar, hangi seviyede olursa olsun sürecin okul iklimine, öğretmenlerin hazır bulunuşluğuna ve mesleki gelişimine göre değişebileceğini gösteriyor.

STEM eğitiminin pahalı teknolojik araçlar ve robotikle ilgili olmadığını, STEM’deki “Teknoloji” öğesinin bir büyüteç veya bir cetvel gibi, öğrencilerde merak artıracak her hangi bir araç olabileceğini de özellikle eklemek isterim.

STEM eğitimini klasik öğrenme metotlarından ayırt eden özellikler nedir?

STEM eğitimi; öğrencilerin merak, sorgulama, araştırma ve keşfetme süreçlerini merkeze alan, hata yapma özgürlüğü tanıyan bir öğretim süreci ile yaratıcılıklarını geliştirebilmelerini sağlar. 21. yüzyılın ihtiyaçlarına uygun, hayat boyu öğrenenler olarak yetişebilmelerini destekler. STEM yaklaşımının, hayatın her döneminde faydalı olacak bir düşünme sistemi geliştirdiğini; aşçılıktan, çiftçiliğe ve mimariye kadar birçok meslek alanında ihtiyaç duyulan becerileri kazandırdığını da paylaşmak isterim.

ÖRAV ve doğa eğitiminde STEM uygulamaları öğrencilerin doğadan esinlenerek günlük yaşam problemlerine çözüm üretmesini sağlıyor

İnsanlık tarihindeki bütün keşifler ve buluşlar merak sayesinde olmuştur. Doğa olayları da bunların başındadır. Güneşin gece, ayın gündüz kaybolması, insanların ilgilerini çekmiş, bu merak da Dünyanın yuvarlak olduğunu keşfetmelerini sağlamıştır. Merak olmadan bilim olmaz. Yeni kavramların ve yeni teorilerin gelişmesini sağlayan insanın merak duygusudur. ÖRAV’da sunduğumuz Doğa Eğitimi’nde STEM uygulamaları, öğrencilerin sınıf dışı öğrenme ortamlarında, doğada gözlem yapmalarını, deneme yanılmalarla keşfetmelerini, böylece kalıcı öğrenmeyi pekiştirmelerini amaçlayan bir eğitim programıdır. Program, öğrencilerin öğretmenleri aracılığı ile doğadan esinlenerek ve STEM disiplinlerini aktif olarak kullanarak, günlük yaşam problemlerine çözüm üretebilmesini ve tasarımlar yapmasını hedefliyor.

Doğayı STEM yöntemiyle öğrenmek öğrenciye ne kazandırıyor?

Öncelikle STEM bir yöntem değil ve eğitim yaklaşımı. Bilgi artık her yerde. STEM eğitimi kişiye, o bilgiyi nasıl ve nerede kullanabileceğini, problemi hangi bilgiyle – ya da hangi bilgileri birleştirerek veya analiz ederek çözebileceğini öğretmesi açısından çok kıymetli bir yaklaşım. STEM öncelikle öğrenci merkezli çalışmalarla akran öğrenimini de sağlıyor. Merakın ve soru sormanın öğrenmede derinleşmeye büyük katkısı olduğunu da gösteriyor. Bu yıl 970 öğretmenimiz eğitim programımızı tamamladı, onların etki edeceği öğrenci sayısı ise yaklaşık 30.000. Diğer taraftan, eğitim sonrasında gönüllü olarak devam eden 3 aylık mentorluk sürecini de tamamlayan öğretmenleri sayısı ise yaklaşık 350.