Zeka Gelişimini Nasıl Destekleyebilirsiniz?

Zeka; üzerinde çok tartışılan, araştırılmaya devam eden bir kavram. Ancak geldiğimiz noktada, zekanın en genel anlamda uyum ve adaptasyon becerisi olduğu söylenebilir. İnsanı diğer canlı türlerinden bir adım öne çıkaran özelliği de işte bu. Biyolojik yeterliliklerinin çok ötesinde, karmaşık düşünebilme, akıl yürütme, soyut düşünme, sonuç çıkarma… Yani zeka için, “deneyimlerden öğrenebilme ve değişen koşullara uyum sağlayabilme yetisi” denebilir. Birçok zeka tipi olduğunu belirten Acıbadem Maslak Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Neslihan Korkmaz, “Sözel zeka, matematiksel zeka, görsel zeka, bedensel zeka, müziksel zeka, sosyal zeka, kişisel zeka ve doğacı zeka. Bu zekaların birbirleri ile uyumu önemlidir. Bu yüzden bu farklı zekaları geliştirmek için bilişsel çalışmaların yanı sıra, gelişimi için çocuğa ruhsal ve fiziksel yönden de iyi koşullar sağlamalıyız” diyor.

“Bu sene müzik kursuna göndermeyeceğim, sınava hazırlanması gerek, derslerine odaklansın.” Bu sözleri bazı anne babalardan duymuş olabilirsiniz. Aslında tam da istenilen durum için, tam da bu sene, çocuğun müzik ya da spor kursuna devam etmesi gerekiyor. Çünkü müzik, spor ya da sanat, eğitimde bir yan dal değil, çocuğun düşünme yetisini geliştiren, beyin kapasitesini artırması, konsantrasyon sağlaması, plan yapabilmesi, organize olmayı öğrenmesi için beynin kimyasallarını, nöron ve sinapslarını etkileyen faaliyetler. Yapılan birçok araştırma spor, müzik ya da sanatla ilgilenen çocukların akademik başarılarının daha fazla olduğunu ortaya koymuştur. Sonuç olarak; spor yapmak, müzik aleti çalmak çocuğunuzu derslerden uzaklaştırmaz. Onun daha kolay öğrenmesini sağlar, stresini azaltarak beyninde oluşan blokajlarla mücadele etmesini sağlar. Problemleri çözebilmesi için, beynin farklı merkezlerini aktive edecek yeni sinapslar oluşturmasını destekler. Tüm bunlar, etkili öğrenmek ve öğrendiğini unutmayıp kullanmak için gereklidir.  

Müzik dinlemek, yaratıcı düşünme kapasitesini artırır

Müzik çocukların kendini ifade etme yeteneklerini geliştirip, estetik, yaratıcı ve yapıcı düşünme kapasitelerini arttırıyor. Okul çağındaki çocukların okuma ve yazmayı daha kolay öğrenmesini, anlama ve düşünme becerilerini geliştiriyor. Yani akademik performansı da olumlu etkiliyor.

Çocuklara müzik dinletmek beyin aktivitesini arttırıp, stresin ve sıkıntının azaltılmasını sağlıyor. Aldıkları müzik eğitimlerine paralel olarak, ritim becerileri olan öğrencilerin diğer öğrencilere oranla günlük hayatlarında daha iyi plan yaptıkları, daha hızlı organize oldukları ve süreçleri daha iyi takip ettikleri yapılan çalışmalarda ispatlanmıştır.

Yapılan araştırmalar ayrıca müzik aleti çalan çocukların büyük ve küçük kas gelişimlerinin desteklendiğini, bilişsel ve psikomotor gelişimine katkı sağladığını ortaya koyuyor. 

Spor yapmak, beyin sağlığı için gerekli kimyasal üretimini artırıyor

Egzersiz yapmak, beyin sağlığı için gerekli kimyasalları uyarıyor, dopamin ve endorfin hormonlarını salgılatarak stresi azaltıyor ve uykuya dalmayı kolaylaştırıyor. Düzenli spor; çocuğun motivasyonunu artırırken, dans etmek ve yoga yapmak da hem fiziksel hem de ruhsal olarak geliştiriyor.

Sinir sistemini güçlendiren bir beslenme biçimi

Okul başarısını artırmada ve zeka gelişiminde sağlıklı beslenme çok önemli. Yumurta, balık, ceviz, badem, tahıllar, sebzeler, domates, kırmızı et, baklagiller, yoğurt, yemeklere ilave edilecek zerdeçal ve yeterli su tüketimi çok önemli.

Odaklanma ve güçlü hafıza yeteneklerini geliştiren, sinir sistemini güçlendiren, beyin gelişimine yardımcı olan bu besinler sinir sistemini güçlendiriyor ve düşünme yetilerini geliştiriyor.

Sinirler arasında doğru haritalanma için kaliteli uyku

Yeterli süre ve kalitede uyku uyuyan çocuklarda bilişsel işlevler artıyor, psikolojik olarak daha sağlıklı hale geliyorlar. Gün içerisinde öğrenilen bilgilerin işlenmesi, hafızada depolanması, sinirler arasında doğru şekilde haritalandırılması, uyku vakitlerinde mümkün oluyor.

Serbest zaman ve oyun vakti, problem çözme becerisini geliştirir

Çocuğunuzla beraber zaman geçirin. Serbest faaliyet ya da oyun zamanları yaratın, oyununu kendisinin seçmesine izin verin, yapmaktan çekindiği, korktuğu herhangi bir deneyim için onu yüreklendirin, yaşına uygun taşıyabileceği kadar sorumluluk verin.

Körebe veya saklambaç gibi oyunlar neden- sonuç ilişkisi kurmasını sağlar. Boyama, el işi faaliyeti ya da hamurdan şekiller yaptırabilirsiniz. Puzzle, satranç, dama, tavla, solo test gibi oyunlar çocukların problem çözmesinde katkıda bulunur. 

Strese karşı, sohbet edin, beraber müzik dinleyin

Kronik stres beyin hücrelerini yok ediyor, hipokampüse zarar veriyor ve hafıza kaybı gerçekleşebiliyor. Çocuğunuzla beraber rahatlamak, mümkünse meditasyon yapmak ve rahatlatıcı müzikler dinlemek hafızayı kuvvetlendiriyor.

Telefon ve tableti birlikte sınırlandırın

Tablet, telefon, televizyon ve bilgisayar oyunlarına birlikte süre koyun. Zihinsel ve bedensel aktiviteler planlayın. Çocuğunuza ait bir oda ve masa ayarlayın. Çocuğunuz ders çalışırken evde olabildiğince dikkatini dağıtacak faaliyetlerde bulunmayın. Kitap okuma saati yapmanız çocuğunuz için en büyük katkılardan biri. Birlikte bir tarif seçip yemek yapabilirsiniz. Ayrıca beraber saksıya çiçek ekin ve sulama görevini ona verin. 

Takdir ve beğenilme, en iyi motivasyon

Her şeyden önce sevginizi gösterin, onlara yanlarında olduğunuzu hissettirin. Şımarır diye düşünerek sevginizi, takdirinizi ve beğeninizi göstermekten kaçınmayın. Kişiliklerini değil, davranışlarını eleştirin. Çocuğunuzun ayrı bir birey olduğunun bilincinde olarak üslubunuza dikkat edin ve onu rencide edecek şekilde davranmaktan kaçının. Yaptığı bir yanlışın neden yanlış olduğunu sabırla ve sevgiyle açıklayın.