Hamilelikte Merak Edilen 10 Soru

Hamilelik belirtileri nelerdir? Gebelik kesesi kaçıncı hafta görülüyor? Bebeğin kalp atışları ne zaman duyuluyor? Cinsiyeti ne zaman belli oluyor? Tüm bu sorular gebeliğin başlangıcından sonuna dek annelerin en merak ettiği konular arasında yer alıyor. Bu soruların cevapları bazen anne adaylarını endişelendirse de, her gebeliğin farklı bir süreç izlediğini unutmamak gerekiyor. Memorial Şişli Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Bölümü’nden Op. Dr. Koray Özbay, gebelikte en çok merak edilen 10 soruyu yanıtladı.

1. Hamilelik belirtileri nelerdir?

Gebelik eğer planlı değilse hiç şüphesiz adet döneminin gecikmesiyle ilk sinyallerini verir. Ancak bir kadın gebelik için hazırlık yapıyorsa bazı belirtileri öncesinde takip edebilir. Meme başlarının hassaslaşması ve karıncalanması, bulantı, aşırı yorgunluk, adet görmemek ve vajinal lekelenme gebeliğin ilk belirtileri arasındadır. Gebeliğin kesinlik kazanması ise ancak kanda beta-hCG hormonuna bakılması ve ultrason muayenesiyle mümkün olur.

2. Gebelik kesesi kaçıncı hafta görülür?

Gebelik testi pozitif çıkan anne adayları ilk olarak doktor randevularını oluşturmalı ve doktora gitmelidir. İlk randevuda gebelik kesesini görmek mümkün olmasa da kan testi ile gebelik kesinleştirilebilir. Gebelik kesesi sıklıkla vajinal ultrason ile 5. haftada, karın ultrasonunda ise 6. haftada görülür. Bu haftaların gebeden gebeye farklılık gösterdiği unutulmamalıdır.

3. Bebeğin kalp atışları ne zaman duyulur?

Anne karnındaki bebeğin gelişimi 6. hafta itibariyle hızlanmaya başlar. Bebek, yaklaşık 4-5 mm boyutundadır. İlk kalp taslağı oluşmuş ve hareketlenmeye başlamıştır. Altıncı haftanın sonlarına doğru baş kısmı belirginleşir ve göz taslakları ortaya çıkar. Pirinç tanesi büyüklüğündeki embriyonun kalp atışları 6. hafta itibariyle görülebilir ve aileye dinletilebilir. Gebeliğin 20. haftasına gelindiğinde ise bebeğin kalp atışlarını duymak stetoskop ile bile mümkün olmaktadır.

4. Bebeğin cinsiyeti ne zaman belli olur?

Yaklaşık olarak 13. haftada dış cinsiyet organları gelişmeye başlamıştır. İkinci trimester yani ikinci 3 aylık dönemin başladığı 14. haftada bebeğin erkekse prostat bezi gelişmeye başlar, kızsa yumurtalıkları abdomenden pelvise inmeye başlar. 16. hafta itibariyle ise bebeğin ultrasonografideki görüntüsü çok nettir ve neredeyse her organı net izlenebilir. Cinsiyet haberi de bu haftadan sonra merak eden ailelere verilebilir.

5. Sağlıklı bir anne adayı gebelikte ne kadar kilo almalıdır?

Gebelikte dengeli beslenme hem anne adayı hem de bebek için oldukça önemlidir. Sofralarda meyve, sebze, yoğurt-süt-peynir, kuru baklagiller, balık ve kuru yemişlere yer verilmeli, su tüketimi ihmal edilmemelidir. Tüm bu süreçte kilosu gerekenden az olan hamileler, 12-18 kg, normal beden kitle endeksi olanlar 11-16 kg, fazla kilosu olan gebeler, 6-11 kg, obezite hastalığı olanlar 5-9 kg, ikiz gebeliği olanlar ise en fazla 18 kg almalıdır.

6. Gebelik bulantılarına karşı ne yapılmalı?

Mide bulantısı şikayetleri gebeden gebeye farklılık gösterir. Kimi çok şiddetli mide bulantısı yaşarken kiminde daha az hatta hiç olmayabilir. Genellikle gebeliğin 6. haftası itibariyle başlayan mide bulantılarını kontrol altında tutabilmek için çay ve kahve tüketimine ara verilmelidir. Keskin kokular ve yemek kokuları mide bulantılarını tetikleyebilir. Bulunan ortamların sık havalandırılması, sabahları yataktan yavaş hareketlerle kalkılması ve tuzlu kraker tüketimi bulantının giderilmesine yardımcı olacaktır. Yağlı ve hazmı zor olan yiyeceklerden uzak durulmalı ve mide boş bırakılmamaya çalışılmalıdır.

7. Gebelikte B12 ve folik asit desteği neden önemlidir?

Hamilelikte B12 alımı çok önemlidir. Hücre gelişimini destekleyen B12, beyin ve ana organların işlevleri için gereklidir. Üstelik B12 vitamini hariç, diğer suda eriyen vitaminlerin hiç birinin vücutta depolanmadığı, B12’nin ise vitamin alımını durdurduktan sonra bir yıldan uzun süre yetecek kadar depolanabildiği unutulmamalıdır. Folik asit (B9 vitamini) alımı ise gebelikten 3 ay önce başlanmalı ve gebeliğin 12. haftasına kadar kullanılmalıdır. Bebeğin beyin ve sinir sisteminin gelişimi açısından folik asit önemlidir.

8. Bebek ne zaman dış dünyayı duymaya başlar?

Yaklaşık olarak gebeliğin 18. haftasında dış kulaklar oluşmuş ve bebeğiniz dış sesleri duymaya başlamıştır. Seslere yaklaşık olarak 25. gebelik haftasında tepki vermeye başlar. Bebeğin hareketlerinin yeni yeni hissedilmeye başladığı bu haftalarda onunla iletişim halinde olmak önemlidir. Bebeğinizle konuşmanız ve müzik dinletmeniz faydalı olabilir. Dokunma reseptörleri gebeliğin 8. haftasında oluşmaya başlamıştır, yaklaşık 32. haftada bebeğinizin tüm vücudu dokunma hissine duyarlı hale gelir. Bu haftalarda seslere ve dokunmaya tepki alınabilir. 

9. Gebelikte kramp ve ağrılara karşı ne yapılmalıdır?

Gebeliğin 20. haftasından itibaren artan kilo ve bebeğin de büyümesiyle birlikte vücudun ağırlık merkezi değişir. Bu nedenle bel-sırt bölgesinde ağrılar olabilir. Bu ağrıları hafifletmek için alçak topuklu ayakkabılar tercih edilmeli, bir yere uzanarak dinlenilmeli, masaj yaptırılmalı ve bölge sıcak tutularak ağrıya neden olan kaslar yatıştırılmalıdır. Kramp şikayetleri içinse ayakta uzun süreler kalmamak, bacakları yukarıda tutmak gereklidir. Destekli çoraplar artan kan hacmine bağlı olarak ortaya çıkabilecek varis oluşumunu engellemeye de yardımcı olacaktır. Kramp önlenmesinde magnezyum içeren preparatlar da faydalı olabilir.

10. İkili test ne zaman yapılır ve neden önemlidir?

Halk arasında ikili test olarak bilinen birinci trimester tarama testi, gebeliğin 11. haftasından itibaren 13. haftanın sonuna kadar yapılabilir. Kandaki iki hormon düzeyi ve ultrason sonuçlarını (bebeğin baş-popo mesafesi ve ense kalınlığı ölçümü, burun kemiği varlığı) anne yaşı ile birlikte değerlendiren bu test tüm gebelere mutlaka yaptırılmalıdır. Genetik bozukluklarda veya kalp sorunlarında bebeklerin enselerinde ödem oluşur. Bebeğin ense kalınlığının fazla olması özellikle down sendromu, diğer kromozomal bozukluklar ve kalp rahatsızlıklarının belirtisi olarak kabul edilir. Ense kalınlığı ölçümü ne kadar yüksek ise anomali oranı da o oranda artmaktadır. Bu testin neticesinde fetüste bir risk oranı belirlenir. Teşhis koyan bir test olmasa da kıymetli bilgiler veren ve ışık tutan önemli bir test olduğu unutulmamalıdır.