İleri Yaş Hamileliği

İleri yaşta anne olmak isteyenlerin (sağlık sorunu nedeni olanları ayrı tutuyorum) çoğunun verdiği cevap; ya “Şu an kendimi hazır hissetmiyorum” ya “Maddi olarak ona iyi bir gelecek sunabilmem için biraz daha zamanı var” ya da “Önceliğim işim” oluyor. Zamanla doğru orantılı olarak artan bu düşüncenin, “işte şimdi tam zamanı” denildiği anlarda aslında birçok sorunun da beraberinde geldiği atlanabiliyor.  Kadın Hastalıkları Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Op. Dr. Numan Bayazıt; 2-3 ay öncesinden doktora gidip, tüm kontroller yaptırıldıktan sonra hamile kalınması gerektiğini vurgulayarak konuyla ilgili bizleri bilgilendiriyor.

“ İleri Anne Yaşı” terimi 35 yaşından sonra yaşanan gebelikler için kullanılır. Yaş ilerledikçe yumurta kalitesinde ve anne sağlığında görülen olumsuz değişmeler gebelik seyrini kötü yönde etkilediğinden böyle bir tanım yapılmıştır. Tabii ki 35 yaşından sonra her şey birdenbire değişmez, ancak yaş ilerledikçe riskler de artar.

Yaşla birlikte yumurta kalitesi de bozulur

Yumurta kalitesindeki bozukluk bebeğin genetik durumunu etkiler. Kadınlar belirli sayıda yumurta ile doğarlar. Yaş ilerledikçe bu yumurtalar azalırken kalitesi de bozulur yani genetik yapısı bozuk olan yumurtaların oranı normal olanlara göre artar. Bu durum hamile kalma olasılığını düşürürken, oluşan hamileliklerin düşükle sonuçlanmasına ve özellikle down sendromu olasılığının artmasına neden olur. İkili, üçlü test gibi tarama testleri, koryon vilüs biopsisi, amniyosentez bu bebeklerin önceden tanınmasını sağlar.  

40 yaş sonrasındaki hamilelikler daha çok düşükle sonuçlanabilir

30 yaşının altında her ay hamile kalma olasılığı %25’den fazla iken bu oran yaş ilerledikçe düşer. Kırk yaşından sonra %5 civarındadır. 30 yaşın altında oluşan hamileliklerin düşükle sonuçlanma olasılığı %10 civarındadır, 40 yaşından sonra ise hamileliklerin yarısına yakını düşükle sonuçlanmaktadır. Gene 35 yaşında down sendromu olasılığı 350’de birken 40 yaşında 70’de bire yükselir. Yumurta faktörüne bağlı bu durum direk yaşla bağlantılıdır ve kadının genel sağlık durumunun iyi ya da kötü olması ile ilişkisi yoktur.

Dış gebelikler de olabilir

Pelvik iltihaplar ve endometriosis kanallara zarar veren hastalıklardır. Bu problemler ilerleyen yaşla birlikte daha çok kadını etkiliyor. Sonuçta hamile kalmada zorluk yanında dış gebeliklere daha çok rastlıyoruz.

Kariyer planları da geç hamilelik sebeplerinden

Bütün bu olumsuzluklara rağmen modern dünyada ileri anne yaş hamileliklerine daha sık rastlıyoruz. Bu oran giderek artıyor çünkü kadınlar artık daha geç evleniyor. Kariyer planları ve yaşam koşullarının güçlüğü çocuk sahibi olmayı ertelemelerine neden oluyor. İnfertilite ve tüp bebek tedavilerinin başarıları arttıkça ileri anne yaşı hamileliklerinde deneyimler artıyor. Özellikle yumurta bağışı ile 45 hatta 60 yaşından sonra yaşanan hamileliklere rastlıyoruz. Bildiğiniz gibi bu uygulama ülkemizde kısa süre önce yasaklandı ancak dünyada birçok ülkede yapılıyor.

Riskler yaşla doğru orantılı değildir

Bu deneyimlere dayanarak ileri anne yaşının hamilelik seyrini, yumurtadaki genetik bozulma gibi dramatik ölçüde etkilemediğini söyleyebiliriz. Genel sağlık durumu iyi bir kadın 40 yaşından sonra da sağlıklı bir gebelik geçirebilmektedir. Riskler yaştan çok diğer hastalıkların varlığı ve süresi ile ilgilidir.

Tansiyon, şeker, kalp hastalığı, aşırı kilo gibi faktörler ileri yaştaki anne adaylarında daha çok görülür. Kadının yaşı ne kadar ileri ise bu hastalıklar o kadar eski, bedende yarattığı hasarlar o kadar fazladır. Sonuçta hamilelik ve bebek üzerindeki olumsuz etkiler daha çok olur.

İlerleyen yaşla birlikte en sık rastlanan kronik hastalıklar şeker ve yüksek tansiyondur.

Kan şekeri kontrol edilmeli

Tip 2 diyabet yaşla birlikte ortaya çıkan bir hastalıktır. Hamile kalmadan önce kan şekerinin kontrol edilmesi ve yüksekse düzenlenmesi gerekir. Bebekte organ yapımının gerçekleştiği ilk üç ay içindeki yüksek şeker düşüklere ve daha kötüsü organ anomalilerine neden olur.

İleri yaşlarda hamileliğe bağlı şeker yükselmesine de daha sık rastlanır. Önce şekeri normal iken hamilelik hormonlarının etkisi ile şeker yakılamaz. Bu durum 24-28. haftalarda yapılan yükleme testi ile tespit edilir. Genellikle diyetle düzelir gerekirse insülin kullanılır.

Kontrol altına alınmayan şeker bebekte irileşmeye, suyunda artışa, erken doğuma ve bazen bebeklerin kaybedilmesine neden olur.

Tansiyona dikkat

Gebelik esnasında damarlar genişler ve tansiyonda hafif bir düşme olur. Bunun amacı bebeğe daha fazla kan akımı sağlamaktır. Yüksek tansiyon bebeğin beslenmesini engeller. Gelişmesi yavaşlar, suyu azalır. Bebeğin eşinin erken ayrılmasına, erken doğuma veya bebeğin kaybedilmesine neden olur. Tansiyonu yüksek olanlarda gebelik zehirlenmesine de daha çok rastlanır. Ödem, idrarda protein ve yüksek tansiyonun görüldüğü bu tablo ilerleyen aşamalarında anne hayatını da tehdit eden ciddi bir durumdur.

Kronik hastalıklara bağlı ortaya çıkan komplikasyonlar doğumdan önce hastaneye yatma sıklığını arttırır, doğumdan sonra gözlem süresi daha uzun olabilir. İleri yaşlarda normal doğum eyleminin süresi de gençlere göre biraz artmıştır. Sezaryene başvurma sıklığı 2-3 kat fazladır.

Bütün bunlar ileri yaşlarda çocuk sahibi olmayı planlayan kadınların daha planlı davranmalarını gerektirir. Gebe kalmadan 2-3 ay önce doktora gidip kısa bir sağlık taraması yapılmalı, özellikle fazla kilolar verilmelidir.