Çocuğunuzun Beyin Gelişimini Nasıl Destekleyebilirsiniz?

Son yıllarda yapılan araştırmalar, beyin gelişimi ile beslenme arasında çok yönlü bir ilişki olduğunu gösteriyor. Yaşamın ilk 2 yılında yüzde 80 oranında tamamlanan beyin gelişimini desteklemek ve çocuğun yaşam başarısına katkı sağlayabilmek için nelere dikkat edilmesi gerektiğini Nörolog Dr. Mehmet Yavuz anlatıyor.

İnsanoğlunu diğer canlılardan ayıran en önemli özelliği duyum ve bilinç merkezini oluşturan beyin gibi bir organa sahip olmasıdır. Bu açıdan bakıldığında insan beyni hayvanlarda görülmeyen bilinç, konuşma, sevinç, üzüntü gibi olaylara ev sahipliği yapan önemli bir buluşma noktasıdır. Beyin, anne karnından itibaren çeşitli faktörlere bağlı olarak gelişim gösterir. Dolayısıyla çocukların tükettiği besinler okuldaki başarıları ile doğrudan ilişkilidir.

İnsanı özel kılan kompleks bir yapı; beyin

Beyin gelişimi büyük oranda yaşamın ilk yıllarında, özellikle de anne karnında ve doğumdan sonraki ilk beş yılda hızlı olmakla birlikte, geç ergenlik dönemi sonuna kadar devam etmektedir. Bu gelişimin anlamı, dünyayı beş duyu yoluyla algılayabilmek, düşünebilmek, hissedebilmek, hareket edebilmek ve belli şekillerde davranabilmek amacıyla karmaşık ve komplike bir komuta merkezinin gelişmesidir. Beyindeki bölgelerin gelişiminin tamamlanması eşit bir şekilde oluşmamaktadır. Değişik bölgeler değişik yaş dönemlerinde gelişimlerini tamamlar. Eskiden beyin gelişiminin genetik faktörlere bağlı olduğu, dışarıdan yapılacak müdahalelerin beyin gelişiminde fazla rol oynayamayacağı kabul görülürdü. Ancak son zamanlarda bilim insanları arasındaki yaygın kanıya göre çevre faktörü beyin gelişiminde olumlu veya olumsuz yönde çok önemli bir rol oynamaktadır. Beslenme ise genetik etkilerle etkileşebilecek bir etmen olması bakımından son derece önemlidir.

Beslenme beyin gelişimini doğrudan etkiliyor

Çocukların zeka gelişimi tükettikleri besinlerle doğrudan ilişkilidir. Dolayısıyla beslenmeyi sadece karın doyurmak olarak görmek yanlıştır. Beslenme anne karnından itibaren çocuğun fiziksel ve zihinsel gelişiminde belirleyici bir rol üstlenen çok önemli bir parametredir. Bugün dünya üzerinde binlerce bebek sinir sistemi gelişimiyle alakalı çeşitli hastalıklarla doğmaktadır. Hastalıkların nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte ortak yönleri beynin gelişme aşamasında ortaya çıkmasıdır. Bu noktada beynin gelişiminde genetik ve çevresel faktörlerin yanı sıra beslenmenin de önemli bir rol oynadığı unutulmamalıdır. Üstelik gebelikten itibaren doğrudan bir etkisi söz konusudur.

Doğru beslenme ile beyin gelişimini destekleyin

Beslenme ve beyin gelişimi arasındaki ilişki birçok araştırmaya konu olmuştur. Bu araştırmalar göstermiştir ki, yeterli beslenmek, yeterli meyve-sebze, mikrobesin (protein, folik asit, demir, B vitaminleri, DHA zengin omega 3, çoklu doymamış yağ asitleri) ve DHA oranı yüksek olan balık tüketimi daha iyi akademik sonuçlarla ilişkilidir. Daha çok meyve, sebze ve evde hazırlanmış yemekleri tüketen çocuklarda IQ’nun ve hafıza yeteneğinin daha iyi olduğu kanıtlanmıştır.

Yaşamın ilk 2 yılı gelişim çok önemli rol üstleniyor

Bireylerin en nitelikli gelişimi, yaşamlarının ilk iki yılında gerçekleşiyor. Bu süreçte, bebeklerin vücut ağırlığı, yetişkinlerin 5’te birine dahi ulaşamazken, beyin gelişimleri yüzde 80 oranında gerçekleşmiş oluyor. Bu nedenle 2 yaşına kadar çocukların hem çok iyi ve dengeli beslenmesi hem de çevresel faktörlerden zarar görmemesi gerekiyor. Bu noktada ilk 24 ay içerisinde ebeveynlerin çok dikkatli olmaları ve 6 aya kadar anne sütü, bu süreçten sonra ise ek besinler ile bebeğin gelişiminin desteklenmesi gerekiyor.

Çocuklarda zeka gelişimini destekleyen besinler nelerdir?

Bebeklerde zeka gelişiminde kilit rol üstlenen kolin, en çok yumurtada bulunuyor. Süt ve kuruyemişlerde de sıklıkla bulunan kolin, her gün mutlaka tüketilmesi gereken besinler arasında yer alıyor. Kolin sonrasında en etkili besinler arasında Omega 3 yer alıyor. Beyin yapısının büyük bölümünü oluşturan yağlar, beynin beslenmesi açısından büyük öneme sahiptir. Çok yararlı bir yapı grubu olan Omega 3 en çok balıkta bulunur ve haftada en az 3 kez tüketilmelidir.

Beyin gelişiminde oldukça önemli olan bir diğer vitamin grubu ise B vitamini grubudur. Hayvansal gıdalarda bol miktarda bulunan B12 vitamini eksikliği durumunda çocukların başarısı önemli oranda düşmektedir. Hafızayı etkileyen bir vitamin türü olan B12 aynı zamanda odaklanma başarısını da artırdığından, çocukların öğrenmesi kolaylaşır.  Çinko da beyin gelişimi için oldukça önemlidir. Et, yumurta, karaciğer ve deniz ürünlerinde bol miktarda bulunur.