Çocukların Büyümesinde Etkili Olan 8 Besin

Çeşitli ve dengeli beslenme hızla büyüyen çocuklar için gerekli ve önemli. Okul öncesi ve okul çağı döneminde bazı besinlerin çocuğun beslenmesinde özellikle yer alması gerektiğini belirten VM Medical Park Maltepe Hastanesi’nden Beslenme ve Diyet Uzmanı Diyetisyen İrem Şerolar, büyüme ve gelişmeye destek olan 8 besin grubu hakkında bilgi veriyor. 

Çocuklarda okul öncesi ve okul çağı dönemleri, büyüme ve gelişme için enerji ve besin öğelerine olan gereksinimin arttığı, kilo ve boy artışlarının düzenli görüldüğü dönemlerdir. Bu dönemde yetersiz ve dengesiz beslenme çocuklarda bağışıklığın gelişmesini engelleyebilir, çocuğun büyüme ve gelişme dönemi yeterli besin alamadığı için yaşıtlarına göre geride kalabilir. Çocuğun beslenmesinde bulunması gereken 8 besin grubu şöyle sıralanabilir. 

Süt ve süt ürünleri

Besin öğesi içeriği açısından dengeli olan süt ve süt ürünleri hem çocukluk hem ergenlik dönemi beslenmesinde elzemdir. Yapılan çalışmalar süt içindeki protein miktarlarının “kaliteli protein” sınıfına girdiğini göstermektedir; bu da çocuklarda kemik gelişimi ve büyümeye destek sağlamaktadır. Vitamin ve mineraller açısından çok zengin içeriğe sahip olan süt ve süt ürünlerinin çocuklara günde 3-4 porsiyon tüketmesi önerilir. Böylelikle büyüme, kas kütlesi gelişimi, boy uzaması, kemik gelişimi için gerekli olan kalsiyum, magnezyum, fosfor, çinko gibi mineraller ile yağda çözünen ve süt içindeki yağ ile ilişkilendirilmiş A, D, E, K, suda çözünen tiamin, riboflavin, niasin, B12 ve folik asit gibi vitaminlerin büyük bir kısmını karşılamış olacaklardır.

Günümüzde sütün yanlış ısıl işlem görmesi, suda çözünen vitaminler ve içerdiği protein yapısında yüzde 60’lara kadar kayıp vermeye neden olmaktadır. Bu nedenle çocuklar pastörize, UHT ve güvenilir kaynaktan alınıp en fazla 5 dakika kaynatılmış çiğ süt tüketmelidirler.

Yumurta 

Bütün gece aç kalan vücudun çalışma gücüne kavuşması için sabah kahvaltısının önemi büyüktür. Kahvaltının temel besini olan yumurta çocuk gelişiminde yer alan en önemli besindir. Büyüme çağındaki her çocuğun beslenmesinde günde 1 adet tüketmesi gerekmektedir. Yumurta içerisindeki proteinin neredeyse tamamı insan vücudunda emilir, böylelikle çocuklarda büyümeyi ve kas kütlesindeki artışı destekler. İçerisinde yüksek miktarda bulunan “kolin” çocukların beyin/zihin gelişiminde, hafızayı güçlendirmede etkindir.

Balık

Çocuklarda boy uzaması, büyüme hormonunun salgısı için en önemli minerallerden biri çinkodur. Yüksek çinko içeren balık büyüme çağındaki çocuklar için beslenmenin neredeyse olmazsa olmazıdır. Bununla birlikte çocuklarda yeterli gelişim ve boy uzaması için gereken D vitamini içeriği de oldukça yüksektir. Bu nedenle büyüme çağındaki çocuklarda haftada en az 2 kez balık tüketmelidir.

Badem, fındık, ceviz (yağlı tohumlar)

Badem, fındık, ceviz gibi yağlı tohumlar çocuklarda bulanan büyüme hormonunu uyaran besin grupları açısından zengindir. Kabak çekirdeği, keten tohumu ise vücuttaki yeni dokular oluşturmasına yardımcı olan aminoasitleri içerir. Yağlı tohumlar kavrulmuş ve tuzsuz şekilde, çocuklarınızın salatalarına, ara öğünlerine, beslenme çantalarına eklenerek tüketilebilir.

Kırmızı et (köfte)

Büyüme ve gelişme çağındaki her çocuğun günlük protein ihtiyacı çok yüksektir. Protein ihtiyacını karşılamak için yeterli ve dengeli et tüketilmelidir. Çinko, büyüme ve gelişme çağında çocukların bağışıklık sistemlerini, nörolojik fonksiyonlarını ve hücre çoğalmasını ve direkt olarak çocuğun boy uzunluğunu etkiler. Yapılan çalışmalar başta kırmızı et olmak üzere hayvansal gıdalı besinlerde yüksek çinko içeriklerinin olduğunu göstermiştir.

Filizlendirilmiş tohumlar ve baklagiller

Baklagil, tahıl, tohum gibi sert kabuklu yemişlerin çimlenmeye başlaması süreci filizlendirme olarak adlandırılır ve filizlendirme besinlerin vitamin ve protein değerlerini artırır. Filizlendirilmiş baklagiller çocuklar için çok daha rahat sindirilir hale gelir. İçerdiği protein ve aminoasit miktarı neredeyse hayvansal proteinler kadar kaliteli ve bağırsaklardan yüksek emilim oranına sahiptir. Bu besinleri çocukların salatalarına, yemeklerinin içine ekleyebilirsiniz.

Yeşil yapraklı sebzeler

Sebzelerin bileşimlerinin önemli kısmı su olup, günlük, mineraller ve vitaminler bakımından özellikle folat (folik asit), A vitaminin ön öğesi olan beta-karoten, E, C, B2 vitamini, kalsiyum, potasyum, demir, magnezyum, posa ve diğer antioksidan özellikte olan bileşiklerden zengindir. Büyüme ve gelişme, hücre yenilenmesi, doku onarımı, deri ve göz sağlığı, diş ve diş eti sağlığı, kan yapımı, çocuklarda hastalıklara karşı bağışıklığın oluşumunda etkindir. Bağırsak çalışmasının düzenlenmesine yardımcı olur.

Çocukların yeterli ve dengeli beslenmesi için farklı renk ve türlerde sebze tüketilmelidir. Farklı sebzeler, farklı besin ögeleri içerdikleri için gün içerisinde tüketilen sebzelerin çeşitlendirilmesi gerekir. Her gün;
• Koyu sarı renkli (havuç, patates),
• Koyu yeşil yapraklı (ıspanak, marul, kıvırcık, pazı, semizotu, brokoli vb.),
• Nişastalı (patates, bezelye)
• Diğer sebzeler (domates, soğan, taze fasulye) dengeli bir şekilde tüketilmelidir.
Çocukların günlük beslenmesinde 1-3 porsiyon sebze tüketmesi önerilmektedir.

Dört mevsim kırmızı meyve

Bilişsel fonksiyonların verimli çalışması ve hafızayı güçlendirmek için antioksidan şart! Çocuğunuzun vücuduna giren antioksidanlar beynini korur. Antioksidan deposu olan kırmızı meyvelere, çocukların beslenmesinde dört mevsim yer verilmelidir. Çocukların yöneldiği abur cubur grubu yerine günde 3 porsiyon taze meyve tüketimi; içerdiği vitamin ve mineraller ile çocukların büyümesine ve bağışıklıklarının sağlamlaşmasına yardımcı olur.

Fazla kilo alımı büyüme kapasitesini olumsuz etkiler

Tüm bu besinleri çocukların beslenmesine ekledikten sonra; çocukların büyüme ve gelişme sürecini yakından takip etmek ve aşırı-dengesiz kalori alımının da önüne geçmek önemlidir. Fazla şeker, istenmeyen kilo artışlarına neden olur. Çocukların ideal kilonun üzerinde olmalarının boy gelişimleri üzerinde de negatif etkisi olduğunu, büyüme kapasitesini durdurduğunu da unutmamak gerekir. Bu yüzden çocuklarınızın ideal kiloda olmasını, kas-kemik gelişimini destekleyerek şekillendirecek sporlara eğilmelerini destekleyin.