Çocuklarda Karın Ağrısı Farklı Nedenlerden Kaynaklanır

Karın ağrısı başlı başına bir hastalık değil, hastalık belirtisi olarak karşımıza çıkıyor. Çoğu zaman yediklerimizle ilişkilendirdiğimiz karın ağrısı şikayetini çocuklarımızdan da sıklıkla duyuyoruz. Peki, her karın ağrısı beslenmeyle mi ilişkili? VM Medical Park Pendik Hastanesi’nden Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Ahmet Sami Yazar, 5-15 yaş aralığındaki çocukların yüzde 10-15’inde karın ağrısı görüldüğünü söyleyerek şu bilgileri veriyor.

Çocuklarda karın ağrısının nedenleri nelerdir?

• Çocuklarda en sık ani başlayan karın ağrısı nedeni, akut ishallerdir. Özellikle mevsimsel olarak ortaya çıkan ve büyük oranda virüslere (Rotavirüs, Nörovirüs v.b.) bağlı olan ishallere yoğun karın ağrısı eşlik edebilir. Özellikle kış aylarında ortaya çıkan Rotavirüs enfeksiyonu birçok çocuğu etkilemekte, şiddetli karın ağrısı, kusma, yüksek ateş ve yoğun ishal ile kendini belli etmektedir. Besin zehirlenmeleri de özellikle yaz aylarında kusma veya ishal ile birlikte yoğun karın ağrısı ile ortaya çıkmaktadır.
• Sünnetsiz erkek çocukları ve daha çok kız çocuklarında görülen idrar yolu enfeksiyonları, üst solunum yolu enfeksiyonları (akut bademcik iltihabı, farenjit vb) özellikle alt solunum yolu enfeksiyonlarından zatürre de karın ağrısının enfeksiyona bağlı sebepleridir.
• Ani başlayıp şiddeti giderek artan, çoğu zaman ateşin eşlik ettiği, göbek çevresinden başlayıp zaman içinde karnın sağ alt tarafına doğru inen ağrı ile karakterize apandisit de cerrahi müdahale gerektirdiği için atlanmaması gereken ve doktora acil müracaat gerektiren bir durumdur ve gastroenteritler (akut ishaller) ile karışabilir.
• Aniden ortaya çıkan ve dayanılmaz ızdırap veren ağrılar idrar yolları taşlarını, bağırsak düğümlenmesini düşündürür.
• Özellikle yaşamın ilk aylarında ortaya çıkan, 6 aya kadar uzayabilen ve genellikle belirli saatlerde ağlama krizleri yapan karın ağrılarının başlıca sebebi gaz sancısıdır (infantil kolik). Ancak bu durum bir hastalık belirtisi değildir.
• 2 yaşından küçük bebeklerdeki karın ağrıları; travma, bağırsağın eldiven parmağı gibi iç içe geçmesi (intusepsiyon), bağırsağın kendi etrafında dönmesi (volvulus), boğulmuş kasık ve göbek fıtıkları ile idrar yolu enfeksiyonlarını akla getirebilir. 
• 2-5 yaş arasındaki çocuklarda ise orak hücreli anemi, akciğer alt bölümünü tutan zatürre ve idrar yolu enfeksiyonları, karın ağrısı ile bağırsak hastalıklarını taklit edebilir.
• Romatizmal hastalıklar da karın ağrısı ile ortaya çıkabilir. Özellikle ülkemizde sık görülen ve Ailevi Akdeniz Ateşi denen hastalık, karın ağrısı, ateş ve eklem ağrıları ile karakterizedir ve ataklarla devam eden karın ağrılarında düşünülmelidir.
• Yangısal (İnflamatuvar) bağırsak hastalıklarında (Crohn ve ülseratif kolit) kanlı dışkılama, karın ağrısı, ateş, kansızlık ve sık dışkılama görülür ve genellikle buluğ çağında (Adolesan dönem)  otaya çıkar.
• Çölyak hastalığı (Gluten enteropatisi) da karın ağrıları, sindirim problemleri, büyüme gelişme geriliği ile beraber olabilir. Buğday, çavdar ve yulaf gibi tahıllarda bulunan gluten proteinine karşı bir reaksiyon olarak düşünülen bu hastalık 6-18 ay arasında başlar. 

Sürekli karnının ağrıdığını söyleyen çocuklarda ne yapılmalı? Hangi uzmana gidilmeli?

5 ila 15 yaş arasındaki çocukların yüzde 10-15’inde kronik karın ağrısı görülür. Ağrı çocuğun hareketlerini kısıtlayacak kadar şiddetli olursa, üç aylık dönem içinde meydana gelip, üç ya da daha fazla tekrarlamışsa, bu duruma “kronik yineleyen karın ağrısı” denir. Tekrarlayan karın ağrısında sadece karın ağrısı olabildiği gibi beraberinde hazımsızlık (dispepsi), bulantı, kusma, çabuk doyma ya da geğirme atakları da olabilir.

Karın ağrısına kabızlık ve ishal gibi değişen bağırsak hareketleri ve ara ara keçi pisliği şeklinde dışkılama da eşlik ediyorsa, buna, Huzursuz Bağırsak Sendromu (İrritabl Barsak Sendromu) denir. Bu durum psikolojik olabildiği gibi genetik de olabilir. Anne, baba ve diğer kardeşler sıklıkla karın ağrısı çekerler. Hastaların yüzde 30’unda gece işemesi, korkular ya da uyku bozukluğu gibi durumlar görülür. Yeni okul, yeni öğretmen, sınavlar, yaşıtlarla uyumsuzluk, akran zorbalığı, taşınma, ailede hastalık ya da ölüm, kardeşler arasında rekabet ya da başarı için ebeveyn baskısı gibi sosyal durumlar bu ataklara neden olur ya da sıklığını arttırır.

Kronik karın ağrısı olan çocukların bir kısmında şişkinlik, ishal ya da gaz sancısı gibi belirtilerin görüldüğü ‘laktoz intoleransı’ vardır. Süt ve süt ürünlerine karşı hassasiyet mevcuttur.

Mide ve bağırsak hastalıklarından gastro-ösefageal reflü hastalığı (mide suyunun yemek borusu veya ağıza kadar gelmesi), ösefajit (yemek borusu iltihabı), gastrit (mide iltihabı), ülser (mide veya oniki parmak bağırsağında yara), Çölyak hastalığı, yangısal bağırsak hastalıkları (Crohn, ülseratif kolit), Ailevi Akdeniz Ateşi ve kabızlık da sürekli karın ağrısına sebep olabilir.

Özellikle ergen kız çocuklarında menstürasyon (adet sancıları) ile ilgili ağrılara sık rastlanabilir.

Kronik tekrarlayan karın ağrılarında ilk planda Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı’na gidilmelidir. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı’nın yönlendirmesi ile gereğinde Çocuk Gastroenteroloji Uzmanı’na başvurmak gerekebilir. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı cerrahi bir durum (ameliyat ile ilgili durumlar) düşünürse sizi Çocuk Cerrahi Uzmanı’na yönlendirecektir. Huzursuz Bağırsak Sendromu veya psikolojik karın ağrısı gibi bazı durumlarda Çocuk Psikiyatristi görüşü alınması, gereğinde tedavi ve terapi önerilebilir. Bu gibi durumlarda Çocuk Gelişim Uzmanı ve Çocuk Psikoloğu görüşü ve desteğine ihtiyaç duyulabilir.

Sonuç olarak tekrarlayan ve sürekli karın ağrılarında ilk olarak Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları uzmanına başvurmak gerekir.

Hangi durumlar riskli kabul ediliyor?

Ani başlayan ve şiddetli karın ağrıları, daha önceden hiç olmadığı kadar yoğun karın ağrısı, gece uykudan uyandıran karın ağrıları, karın ağrısının ateş, kusma, şiddetli ishal ile birlikte olması, travma sonrası olan karın ağrıları, fıtığın aniden şiddetli ağrıması veya morarması, kusma ile birlikte düşkünlük, kaka çıkışının olmaması, sarı veya yeşil renkte kusma gibi durumlar risklidir ve bir an önce hastaneye başvurmayı gerektirebilir. Uzun süreli geçmeyen karın ağrısı, dışkılama bozukluğu, idrarda renk değişimi, ağızda koku ve ekşi bir tat, iştah azalması ve kilo kaybı gibi durumlarda Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı’na başvurulmalıdır. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı’nın yönlendirmesi ile gerekirse Çocuk Gastroenteroloji veya Çocuk Cerrahisi Uzmanları’nın değerlendirmesi gerekebilir.

Karın ağrısının en sık yaşandığı dönem hangi dönemdir?

Çocuklarda karın ağrısı 15 günlükten başlayarak 18 yaşa kadar bütün yaşlarda sık görülür. Doğumdan itibaren ilk aylarda yineleyen karın ağrısının en sık sebebi gaz sancısı (infantil kolik) iken 2 yaş altı süt çocuklarında akut ishaller, travma, bağırsak düğümlenmesi ve idrar yolu enfeksiyonları en sık nedenlerdir. Oyun çocuğu ve okul çocukluğunda da karın ağrılarının en sık nedenleri akut ishaller olmasına rağmen, kronik yineleyen fonksiyonel karın ağrısı, kabızlık, gastro ösefageal reflü, idrar yolu enfeksiyonları ve apandisit de bu ağrılara neden olabilir. Ergenlik döneminde huzursuz bağırsak sendromu, özefajit, gastrit, apandisit gibi hastalıklar daha ön plana çıkmaktadır. Özetle karın ağrıları farklı sebeplerle ortaya çıksa da, en sık yenidoğan ve süt çocukluğu dönemi ile oyun çağı ve okul çağı döneminde görülmektedir.