Çocuklarda Topuk Ağrısının Nedenleri?

Topuk ağrısı çocuklarda farklı nedenlerden kaynaklanabiliyor. Çoğunlukla basit bir nedeni olsa da, tekrarlaması halinde doktora başvurmanızda fayda var. “Çocuktur geçer” diye düşünülüp önemsenmeyen ağrıların ciddi hastalıkların belirtisi olabileceğini söyleyen, Memorial Şişli Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Bölümü’nden Op. Dr. Mehmet Halis Çerçi, çocuklarda topuk ağrısının nedenleri ve alınması gereken önlemler hakkında bilgi veriyor.

Çocuklarda görülen topuk ağrısı, topuk büyüme kıkırdağının ağrılı bir iltihabı olarak bilinen Sever hastalığı, aşırı kilo, topuk kemiğinin kistleri, topuk kemiği enfeksiyonu hatta yanlış ayakkabı tercihinden bile kaynaklanabiliyor. Genellikle basit tedavilerle giderilebilen topuk ağrısı “Çocuktur nasılsa geçer” denilerek önemsenmez ve önlem alınmazsa ileride yürüme bozukluklarına kadar varabilen ciddi sorunlara zemin hazırlayabiliyor.

Sever hastalığı spor yapan çocukları seviyor

Çocuklarda topuk ağrısının en sık görülen nedenleri arasında kalkaneal apofizit (topuk kemiği büyüme kıkırdağının mikrobik olmayan iltihabı) olarak bilinen Sever hastalığı ilk sırada gelmektedir. Topuk büyüme kıkırdağının spor sırasında aşırı kullanılması sonucu mikro travmalara maruz kalması iltihaplanmaya neden olabilmektedir. 5-11 yaş arası özellikle çok hareketli çocuklarda sık görülen Sever hastalığı, basketbol, futbol oynayan çocuklardaki topuk ağrılarının büyük bir çoğunluğunu oluşturmaktadır. Basketbol, futbol, atletizm gibi sporların yanı sıra ip atlama gibi aktivitelerde de Sever hastalığına bağlı topuk ağrısı yaşanabilmektedir.

• Topuk arkasında veya altında ağrı
• Spora katılmada zorluk
• Ağrıdan dolayı parmak uçlarında yürümeye başlamak gibi belirtilerle kendini gösteren Sever hastalığının şikayetleri basit önlemlerle 2-3 haftada düzelebilmektedir.

Spora ara vermek, buz terapisi, ağrı kesiciler gibi basit önlemlerle sever hastalığı belirtileri hafiflemektedir. Bu önlemlerin yeterli rahatlamayı sağlamadığı bazı durumlarda topuk yastıkları, topuğa binen yükü azaltan tabanlıklar, ayak ve bileği tamamen hareketsiz tutan yürüyüş botları, yürüyüş alçıları veya fizik tedavi egzersizleri kullanılabilmektedir.

Çocuklarınıza dinlenmeden uzun süre spor yaptırmayın

Baldır kaslarını topuk kemiğine bağlayan ve koşma - yürüme sırasında ayak bileğinde dönme hareketini ile ayağın ön kısmı ve parmakların aşağı hareket etmesini sağlayan aşil tendonuna aşırı yüklenilmesi topuk ağrılarına neden olabilmektedir.  Aşil tendinit denilen bu durumlar çocuklarda genellikle spor aktivitelerinde ani bir artışla ortaya çıkabilir. 

Koşma, zıplama veya dönme gibi tekrarlayan hareketlerin bulunduğu aktiviteleri yapan çocukların uzun süre dinlenmeden aktiviteye devam etmesi, aniden aktivite düzenini artırma, yanlış antrenman, ısınma hareketlerinin kısa tutulması ve engebeli alanlarda spor yapılması da aşil tendinit gelişmesine ve topuk ağrısına zemin hazırlayabilir. Topuk ağrısıyla birlikte, şişme ve yürüme zorluğuna neden olan aşil tendinit rahatsızlığı tedavi edilmezse kronik duruma dönüşebilmektedir. Aşil tendonunda aşırı gerilmeyi önlemek için yapılan aktiviteye uygun ayakkabıların kullanılması gerekmektedir.

Yataktan kalktığında topuk ağrısı yaşıyorsa…

Yetişkinlerde en sık görülen ayak sorunlarından biri olan plantar fasit çocuklarda da nadir olmakla birlikte yaşanabilmektedir.  Topuktan başlayıp ayak parmaklarına kadar ayak tabanında yelpaze gibi uzanan plantar fasiya denilen kalın zar, her adımda vücudun yükünü taşımaktadır. Yanlış ayakkabı tercihi, ayakta fazla kalmak, aktivitede ani bir artış, koşma veya atlama içeren sporlar plantar fasiya zarının gerilmesine yol açmaktadır. Sabah yataktan kalkıldığında ağrılar daha fazladır ve gün içinde hafiflemeye başlar. Ağır aktivitelerden uzak durmak, ayak tabanı altında tenis topu veya dondurulmuş pet şişe yuvarlamak gibi plantar fasiya zarını gevşetecek egzersizler veya uygun tabanlık kullanmak şikayetleri geriletmektedir.

Topuk ağrıları nasıl önlenir?

Çocuklardaki aşırı kilo ve travmalara bağlı yetmezlik (yorgunluk) kırıklarının da yol açabildiği topuk ağrılarının önüne geçebilmek için:
• Hem yaralanmalara karşı hem de oluşabilecek topuk ağrılarına karşı çocuğunuzun yaptığı spora uygun ayakkabı seçimine dikkat edin.
• Spor yaparken yetkin bir antrenör gözetiminde olmasını sağlayın.
• Sporda ısınma veya soğuma egzersizlerini atlamamasına özen gösterin.
• Çocuğunuzun kilo kontrolünü ve beslenmesinde abur-cuburlardan uzak tutarak dengeli beslenmesini sağlayın.
• Çocuğunuzu yeteneğinden farklı spor veya aktivitelere yönlendirmeyin.