Hasta Olmasın Derken Bu Hataları Yapmayın

Özellikle kışa girerken anne babaların en çok endişe duydukları konuların başında geliyor “hastalanıyor mu?” korkusu. Çocuğumuzda gördüğümüz en ufak bir öksürük, hapşırma ya da burun akıntısı bizleri hemen önlem almaya itiyor. Ancak bazen gereksiz hatta yanlış yaptığımız davranışlar var. Acıbadem Taksim Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Özlem Eroğlu Kayacık, ailelere “çocuğunuzu hastalıktan korumak isterken bu hataları yapmayın” diyor.

YANLIŞ: Çocuk üşürse hasta olur, kalın giydireyim

Çocuklar üşüdükleri için değil, solunum yolu enfeksiyonuna sebep olan mikroplar soğuk havada daha çabuk çoğaldığı için hasta oluyor. Ayrıca kışın kapalı ortamlarda kalabalık halde bulunduğumuz için mikroplar daha hızlı yayılıyor. Kalın giydirmekle terlemeyi artırırsınız ve asıl bu şekilde hastalıklara davetiye çıkar. Çünkü çocuk kalın kıyafetler içinde terli bir şekilde dış ortama çıktığında daha çok üşür. Bu nedenle bebek ve süt çocuklarını sizin giydiğinizden bir kat fazla, daha büyük çocukları ise sizin giydiğiniz kalınlıkta giydirmelisiniz. Bu arada çocukların eli ile ayağı vücuduna göre daha soğuk olabilir. Eli-ayağı soğuk diye üst üste giydirmeyin. Vücut ısılarını en iyi enseden, gövdeden anlayabilirsiniz.

YANLIŞ: Zayıf çocuklar daha çok hasta olur, vitamin vereyim

Çocuğunuz büyüme-gelişme eğrisine paralel gelişiyor ve doktorunuz gelişimini normal buluyorsa, fazla yemeye zorlamanızın hiçbir yararı yok. Önemli olanın çocuğun çok kilo alması değil dengeli beslenmesidir. Çocuğun özellikle sebze, meyve, kırmızı et, yoğurt, yumurta tüketmesini sağlanmalı; ara öğünlerde cips, hazır gıda, çikolata, şeker verilmemelidir. Ara öğünlerde tercih edilen yiyecekler kuruyemiş ve kuru meyveler olabilir. Eğer bunları yiyorsa, vitamin şurubuna ihtiyacı olmaz, fazladan verdiğiniz şurup da yarar sağlamaz.

YANLIŞ: Beslenmesi iyi ama yine hasta, bağışıklık güçlendirici şurup vereyim

Çocuğun bağışıklık sistemini sadece bir şurup ile güçlendirmek mümkün değildir. Çocuğun uyku, oyun ve yemek saatinin belli bir düzen içinde olması daha önemlidir. Bu rutinin bozulmaması gerekir. Kışın çocukları “Soğuk havada hasta olur” düşüncesi ile evden çıkarmamak da yanlıştır. Özellikle güneşli havalarda dışarı çıkarıp hava almasını sağlamak gerekir. Çocukların bağışıklık sistemleri enfeksiyonları tek tek geçirdikçe olgunlaşır. Mikrobu tanıyan ve savunma mekanizmasını geliştiren bağışıklık sistemi o hastalığa karşı çocuğu korumayı öğrenir. Destek ürünlerini doktor önerisi ile kullanmanız gerekir.

YANLIŞ: Soğuk havada banyo yaptırmak hasta eder

Soğuk havalarda çoğumuz banyo yapan çocuğun hastalanıp üşüteceğine inanırız. Oysa banyo yapmak çocukları rahatlatıyor, burun tıkanıklarını açıyor ve enfeksiyonları vücuttan uzaklaştırıyor. Siz de fark edeceksiniz, banyo sonrası çocuğunuz mışıl mışıl uyuyacak. Eğer eviniz soğuk değilse, yattığı odada hava akımı yoksa çocuğunuzu yazın her gün, kışın haftada 3-4 kez banyo yaptırabilirsiniz.

YANLIŞ: Kışın dondurma yerse hasta olur

Genelde dondurma ülkemizde sadece yaz aylarında tükettiğimiz bir yiyecektir. Çocuklarımıza da kışın dondurma yenmeyeceğini öğütleriz. Oysa sağlıklı koşullarda üretilmiş dondurma, çocuklar için iyi bir süt ürünü ve kalsiyum kaynağıdır. Yutakta ödem ve şişkinlik gibi rahatsızlıkları hafifletici etkileri de bulunan dondurmayı kışın tüketme kuralları var. Çocuklar, yemekten sonra dondurma yiyebilir. Ancak buzlu değil sütlü dondurma tercih edilmeli. Ayrıca çocuğa yalayarak küçük miktarlar halinde yemesi öğretilmeli ve sonrasında ılık su içmesi sağlanmalıdır.

YANLIŞ: Ateşini düşürmek hasta çocuğu iyileştirir

Ateş, aslında öksürük gibi vücudun bir savunma mekanizmasıdır. Mikroplarla vücudun savaşabildiğinin bir göstergesi olan ateşi düşürmek enfeksiyonu tedavi etmiyor, sadece çocuğu rahatlatıyor. Ateşi olan çocuğa uygulanması gereken doğru yöntem şudur: Ateşi yükselen çocuğu “titriyor ve eli-ayağı soğuk” diye üzerini örtmeyin, tam tersine soyun. Çocuğu sirke, alkol, soğuk su ile yıkamak ateşi ilk önce hızla düşürse de, sonra daha fazla yükselmesine sebep olur. Normal banyo sıcaklığındaki ılık suda oturabilir ya da ılık bezlerle vücuduna kompres yapılabilir.

Ailelerin ateşten tedirgin olmalarının bir nedeni de; beş-altı yaşa kadar ateşli havale geçirme ihtimalidir. Ateşin artması çocuğun mutlaka havale geçireceği anlamına gelmez. Özellikle genetik yatkınlığı olanlarda havale geçirme eğilimi bulunuyorsa, daha ilk yükselme anında havale geçirebilir. Havale anında soğuk suya sokmak, soğan koklatmak, baş aşağı sarkıtmak gibi davranışları kesinlikle yapmamanız gerekir. Sakin bir şekilde yumuşak bir yere yatırıp kafası yan çevrilerek tutulmalı, ortam havalandırılmalıdır. Sonrasında en kısa zamanda bir sağlık kuruluşuna götürebilirsiniz. 

YANLIŞ: Ateş ve yeşil renkli burun akıntısı var, antibiyotik kullanmalıyım

Çocukların solunum yolu enfeksiyonlarına yakalanması, aileleri bazen fazlasıyla endişelendirip gereksiz antibiyotik kullanımına neden olabiliyor. Oysa her gribal enfeksiyonda antibiyotiğe sarılmak, gereksiz ve sakıncalıdır. Çocukların geçirdiği enfeksiyonların çoğunun virüslere bağlı olduğunu unutmamak gerekir. Her yüksek ateş ve yeşil burun akıntısı görülen çocukta antibiyotik tedavisine başlamak gerekmez. Antibiyotikler ancak doktorun önerisiyle kullanılması gereken ilaçlardır. 

YANLIŞ: Hasta oldu, vitamin vereyim

Bağışıklık sistemi için önemli olan vitaminler, bizim olduğu gibi çocuklarımızın da hastalıklara karşı savunma sistemini destekliyor. Ancak ilaç şeklinde almak yerine meyvelerde bol miktarda olan vitaminleri doğal yoldan ve düzenli almak daha önemli. Hasta olduktan sonra vitamin yüklemesi yapmanın hastalığın tedavisine bir faydası yoktur.

YANLIŞ: Grip oldum, bebeğimi emzirmemeliyim

Bebeğinizi emzirdiğiniz dönemde girip olursanız, emzirmeyi kesmemeniz gerekir. Bu dönemde emzirmeye devam etmek bilinenin aksine çok önemlidir. Anne emzirdikçe, vücudunun ürettiği antikorlar süt yoluyla bebeğe geçer ve bebek için güçlü bir koruma sağlar. Gribin aynı ortamda solunum yolu ile bulaştığını unutmamak gerekir. Yapılması gereken; hasta olan kişiye çok yaklaşmamak, yüz yüze solumamak, öpmemek olmalıdır. 

YANLIŞ: Çocuğum öksürüyor, öksürüğünü kesmeliyim

Öksürük vücudumuzun savunma mekanizmalarından biridir. Çocuğu rahatsız eden kuru öksürüklerde doktor kontrolünde şurup kullanılabilir ancak balgamlı öksürüğü durdurmamak gerekiyor. Çocuklarda balgamın ağız yoluyla atılması şart değildir, bunun için çocukların zorlanmaması gerekir. Çocuk öksürdüğünde balgam akciğerinden çıkar, ağızdan çıkaramazsa yutar ve dışkı ile atar. Bu yüzden öksürdüğünde balgamını ağzından çıkarması için zorlamayın ve bol sıvı almasını sağlayın ki daha rahat atabilsin.