Çocuğunuz Doğru Nefes Alıyor mu?

Yazar ve Nefes Uzmanı Nevşah Karamehmet ile doğru nefesin ne olduğunu, çocuklarımıza bunu öğretirken nelere dikkat etmemiz gerektiğini, “Okulda Nefes Farkındalığı” projesi kapsamında neler yaptıklarını ve doğru nefes ile hem çocuklarımızın hem de kendimizin hayatının nasıl şekilleneceğini konuştuk.

Doğru nefes nedir?

Doğru nefes, solunum sistemi ile nefes alışkanlıklarının uyumlu şekilde çalışmasıdır. Nefes ve solunum aynı şey değildir. Eğer nefesiniz ve solunum sisteminiz uyum içerisindeyse, solunum sistemi nefes alışkanlığımızdan etkilenmiyorsa ve bir beyin refleksi ise doğaldır. Eğer öğrenilmiş disfonksiyonel bir nefes alışkanlığınız varsa, solunum kimyanızı gün içerisinde defalarca bozuyor olabilirsiniz. Doğal bir nefese sahip olmak için solunum sistemimize güvenmemiz ve bedenimize teslim olmamız gerekiyor. Nefesimizi kontrol ettiğimiz, manipüle ettiğimiz her an solunum sisteminin mükemmel dengesini bozuyoruz. Ne yazık ki hepimiz doğal bir nefesle doğmuş olmamıza rağmen belli sebeplerle, iyi hissetmek, rahatlamak adına, psikolojimizi manipüle ederek nefesimizi bozuyoruz.

Nefes konusunda en sık bilinen yanlışlar nedir?

Birçok kişi nasıl bir yanlış yaptığının farkında bile değil, çünkü disfonksiyonel alışkanlıklar bilinçsiz şekilde yapılır. Birçok insan iyi hissetmek, psikolojik olarak daha güçlü olmak, bir takım duygulardan kaçmak için farklı nefes alışkanlıkları geliştiriyor. Bunlardan en yaygını “aşırı nefes almak” ve “nefesi kontrol etmek”. Aşırı nefes birçok kişiyi ciddi bir solunum problemi olan hipokapni durumunda tutan, fiziksel olarak yaşanan yüzlerce semptomu tetikleyen, yaratan veya devam etmesine neden olan bir durumdur.

Nefes eğitiminde yaş önemli midir?

12 yaşından küçük çocuklar ile büyük insanlarla çalıştığımız şekilde çalışmıyoruz, onların nefes alışkanlıkları henüz tam gelişmediği için daha çok sahip oldukları doğal nefesi koruma adına farkındalık çalışmaları yapıyoruz. Çocukların nefes alışkanlıkları 12 yaşından sonra güçlenir. Bu nedenle o yaşa kadar yapılan nefes farkındalık çalışmaları çok önemlidir.

Çocuklara yönelik nefes teknikleri var mıdır? 

Türkiye temsilcisi olduğum Uluslararası Nefes Çalışmaları Vakfı olarak bu konuda dünya çapında yürüttüğümüz önemli bir projemiz var. "Okulda Nefes Farkındalığı" adlı projemiz kapsamında ilkokul ve ortaokul öğretmenlerini çocuklara nefes farkındalığını öğretmeleri için eğitiyoruz. Bu eğitimi isteyen okul ve öğretmenler Nefes Koçluğu Federasyonu ile irtibata geçebilirler. "Okulda Nefes Farkındalığı" projemiz eğlenceli olduğu kadar yararlı, yeni nesli sağlıklı, huzurlu ve mutlu yetiştirmek adına çok önemli bir proje. Bu projenin Türkiye dışında Londra ve New York ayağını da ben yürütüyorum, bir sene içinde dünya çapında milyonlarca çocuğa ulaşmayı hedefliyoruz. Bence dünyayı ve insanlığı değiştireceksek çocuklardan başlamalıyız.

Çocuklar için birkaç nefes tekniği örneği verebilir misiniz?

3-6 yaş grubu, en çok oyun ve hikayelerle öğrenir. Onlara bu becerileri farkındalıklı nefes oyunları oynatarak öğretebiliriz. Örneğin yere uzanıp göbeklerine bir ayıcık yerleştirdikten sonra nefeslerini hissetmeyi, ayıcığın nefesleriyle nasıl yukarı aşağı hareket ettiğini gözlemletmek ya da bir balonu şişirtmek sonrasında yavaşça havayı dışarı boşalttırmak nefes farkındalığını arttırmanın yollarından. 7-11 yaş grubu ile nefesin faydaları hakkında konuşabilirsiniz. 12-14 yaş grubu içinse farkındalıklı nefes uygulamaları özellikle streslerini yok etmek, içgüdülerini desteklemek ve güdülerini kontrol edebilmeleri için ideal.

Nefes alışkanlıklarının katkıları neler?

Doğru nefes, daha kolay konsantre olmamızı ve odaklanmamızı sağlar. Doğal nefes ve dengeli bir solunum kimyasal ekseni, hafızayı güçlendirir, anlama, kavrama kabiliyetini artırır ve süreci hızlandırır, yaratıcılığı artırarak daha hızlı düşünmemizi sağlar.

Dikkat eksikliği ve odaklanma sorunlarına da doğru nefes ile bir çözüm bulabilir miyiz?

Kesinlikle. Hipokapni sorununun dikkat eksikliğine neden olduğu bugün tüm solunum kitaplarında yazıyor. Aşırı nefes alma alışkanlığı sebebiyle oluşan bu durum bir nefes koçu ile çalışılarak iyileşebilir ve hatta tamamen ortadan kalkabilir.

Nefes, çocukların bağışıklığını etkileyen bir faktör müdür?

Evet. Yanlış nefes alışkanlıkları kişiyi hipokapni durumunda tutar ve hücrelere oksijen dağılımını engeller. Böylelikle, oksijen ve yaşam enerjisinin yetersizliğinden dolayı bağışıklık sistemi tamamen çökebilir veya ciddi zarar görebilir.

Ebeveynlere önerileriniz nedir?

Ebeveynler öncelikle kendi nefes alışkanlıkları üzerine çalışmalılar, çünkü çocuklar bizim alışkanlıklarımızı taklit eder. Bizim kötü bir nefes alışkanlığımız varsa onların da olacaktır. Çocuklarımızın yaşadığı her tür sorundan ki bence önce biz sorumluyuz, kendimizi sağlıklı ve iyi tutarsak onlar da sağlıklı ve iyi kalırlar.