Çocuklarda Denge Bozukluğu

Çocuk Nörolojisi Uzmanı Doç. Dr. Uğur Işık: “Sonuç olarak çocukta dengesizliğin çok ciddi ve hızla tanı konması gereken sebepleri olabiliyor. Dolayısıyla da tedavisi tanıya göre değişiyor. Bu nedenle de böyle bir durumla karşılaşanların mutlaka bir uzman kontrolünde olup, sebepleri detaylıca araştırılmalıdır.” diyor.

Çocuklarda en sık görülen beyin tümörleri beyincik ve beynin diğer arka yapılarını etkiliyor. Hastalarda bulantı, kusma, iştahsızlık, kişilik değişikliği, içe kapanma, baş ağrısı gibi şikayetler de olabiliyor.

Çocuklarda dengesizlik çoğu zaman beyincik denilen, beynin en arka bölümündeki yapının sorunlarından kaynaklanıyor. Bu durumun tıbbi adı ataksi olup, birçok farklı sebebi bulunuyor. En önemli bulguları yürümede dengesizlik, sağa sola yalpalayarak yürüme, ellerde titreme, beceriksizlik, ardı sıra hızlı hareketleri yapamama, tek çizgide yürüyememe gibi bulgulardır.

Ataksi Başlangıç ve Seyir Durumuna Göre Üç Ana Gruba Ayrılıyor

Ani başlangıçlı olanlar: Bu grupta, normal bir çocuk aniden, dakikalar veya saatler içinde dengesizlik geliştiriyor. Ani başlangıçlı olan bu tip denge bozukluklarının sebepleri arasında kafa travmaları, ilaç zehirlenmeleri, enfeksiyonlar ve inme gibi ciddi durumlar yer alıyor. Tanı için dikkatli bir şekilde hikayenin dinlenmesi, beyin MRI çekilmesi ve bazen hastanın belinden su alınması gerekebiliyor. Özellikle viral enfeksiyonlar sonrasında küçük çocuklarda görülen akut serebellar ataksi dediğimiz durum, ani başlamakla beraber genellikle iyi bir seyir göstererek, birkaç hafta ile ay arasında düzeliyor. Çocuğun ilaç hikayesi çok iyi alınmalı, eğer çocuk ilaç içtiyse ve buna bağlı ani dengesizlik geliştiyse midesinin yıkanması ve zehirlenme için tedavi verilmesi gereklidir.
Subakut/kronik sebeplere bakıldığında yetersiz beslenmeye bağlı vitamin eksiklikleri (örn; B12 vitamini, E vitamini, folik asit eksikliği gibi) sebep olabilir: Hastanın bu vitaminler için kan düzeyi ölçülerek tanı konuyor. Bu vitaminlerin düzeyi, ağızdan veya kas içine yapılan ilaçlarla düzeltilerek tedavi edilebiliyor. Yine haftalar ve aylar boyunca gelişebilecek dengesizliklerde mutlaka beyin tümörlerini akılda tutmak gerekiyor. Çocuklarda en sık görülen beyin tümörleri beyincik ve beynin diğer arka yapılarını etkiliyor. Hastalarda bulantı, kusma, iştahsızlık, kişilik değişikliği, içe kapanma, baş ağrısı gibi şikayetler de olabiliyor. Bu nedenle bu şüphe olduğunda mutlaka MRI çekmek gerekir.
Genetik kaynaklı ataksiler: Çocuklarda en sık görülen türü Friedreich ataksisi olup, dengesizliğin yanı sıra, sinirlerin etkilenimi, bacaklarda güçsüzlük, kalp kası etkilenimi, skolyoz (omurga eğriliği), diyabet gibi farklı bulguları olabilir. İkinci en sık görülen genetik ataksi ise ataksi-telenjiektezi dediğimiz hastalıktır. Bu hastalarda da dengesizliğin yanı sıra, gözlerde telenjiektazi adı verilen kılcal damarların genişlemesi ve buna bağlı gözlerin sürekli kırmızı görünümü, ciltte bazı bölgelerde yine bu görünüm, sık enfeksiyon ve bazı kanser türlerine yatkınlık görülür. Bu tür ataksiler küçük yaşlardan itibaren başlar. Genetik ataksilerin kesin bir tedavisi olmayıp, bu hastalar fizik tedaviden fayda görürler.

Ayrıca Doğuştan Olan Ancak Genetik Olmayan Bir Grup Vardır

Burada da serebral palsi (beyin felci) bir sebep olabilir. Anne karnında oksijensiz kalma veya beyinciği etkileyen inmeler de dengesizliğe sebep olabilir. Çocuk yürümeye başladığında bu bulgular ortaya çıkar.