Diş Gıcırdatmanın Nedeni İyi Belirlenmeli

Diş gıcırdatma çocuklarda sık rastlanılan bir sorun. Özellikle uyku sırasında yapılan gıcırdatmalar aileler tarafından daha kolay fark edilebiliyor. Nedenleri gelişimsel olabileceği gibi psikolojik ve sistemik bazı sorunlardan da kaynaklandığından tedavinin nedene bağlı yapılması gerekiyor. Diş Hekimi Rüyan Genç Tunç, bebeklerde ve çocuklarda diş gıcırdatmayla ilgili önemli bilgileri bizlerle paylaşıyor.

Diş gıcırdatma tıp dilinde Bruksizm olarak adlandırılır. Genellikle uyku sırasında, dişleri bilinç dışı bir şekilde sıkarak yapılan bir eylemdir. Çocukların uyku sırasında dişlerini gıcırdattığı genellikle aileler tarafından rahatça fark edilmektedir. Aslında çocuklarda yoğun karşılaşılan durumlardandır.  Pedodontistlerin yaptığı araştırmalarda; dış gıcırdatmanın üç ana grupta toplandığı görülmüştür:

• Daimi dişlenmeye geçildiğinde, yani karma dentisyon dediğimiz sırada, süt dişlerini dökme esnasında meydana gelen biyokimyasal ajanlar ve buna bağlı diş sıkma
• Sistemik birtakım problemlere bağlı diş sıkma (bağırsak parazitleri, sinüs akıntıları vb.)
• Çocuğun yaşadığı psikolojik etkenlere bağlı diş sıkma; yeni kardeşinin olması, anne-babanın kavgaları ya da okul başarısızlıkları gibi etkenlere bağlı olabilir.

Çocuklarda diş gıcırdatma tespit edildiği andan itibaren, en önemli sorun, neden oluştuğunu bilmektir. Eğer bu büyüme gelişme sırasında oluşan bir süreçse, tedavi etmek gibi bir şey düşünülmez. Ancak sebep sistemik bir rahatsızlıksa; mesela nazofarengeal bir akıntı, sinüs akıntısı varsa ya da bir bağırsak problemi veya endokrin ile ilgili hormonal bir problem varsa, ilgili doktorun buna yönelik bir tedavi uygulaması gerekir. Çocukta eğer psikolojik bir sorun varsa, zaten aile bunu tespit etmekte çok fazla zorlanmaz. Bu durumda etkenin belirlenmesi ve ortadan kaldırılması önemlidir. Sonrasında palyatif tedaviye geçilebilir.

Önce nedeni bulunmalı?

Diş gıcırdatmaya neden olan etken ortadan kaldırıldıktan sonra sıkma devam ediyorsa ve bu durum rahatsızlık verecek derecede ise ağız içerisine ufak bir aparey hazırlanabilir. Bunun yanı sıra çocuğun ağız içerisindeki dolgularının kontrolü de önemlidir. Çünkü süt dişlerinde yüksek yapılmış bir dolgu ya da yanlış kapanışlar diş sıkmaya neden olabilir. Bir diş hekiminin bunu tespit ederek aileyi yönlendirmesi gerekir.

Sistemik rahatsızlıklar söz konusu ise; bazen bağırsaklarında parazit olduğu düşünülen çocuklar bile sadece diş sıkmayla tespit edilebilir. Çünkü bağırsak parazitlerinin yarattığı spazm tükürük akışını arttırarak, kaslarda kasılmaya sebep olabilir ve bundan dolayı çocuk uyurken dişlerini sıkıp gıcırdatabilir. Bu tip durumlarda, diğer sebepler elimine ediliyorsa, sistemik rahatsızlığın tespiti için çocuk doktoruna başvurmakta fayda vardır.

Nedene göre tedavi yapılır

Bruksizmin tedavisi sebeplerle direkt alakalıdır.

• Eğer çocuğun sistemik rahatsızlığı ve buna bağlı diş gıcırdatması varsa; bu problemin tedavi edilmemesi vücutta başka sorunlara yol açabileceği için öncelikle o sistemik durumun ortadan kaldırılması gerekmektedir. Tedaviye paralel olarak da diş sıkma ve gıcırdatma da ortadan kalkmaktadır.
• Eğer bu psikolojik bir sorunsa ve devamlılığı varsa bu da ayrı bir sorun teşkil etmektedir. Burada, sorunu kaldırmaya yönelik aile ve hekimin birlikte çalışması ve bu süreç içerisinde çocuğa diş sıkmayı engelleyici geçici bir aparey hazırlanması gerekmektedir.
• Bunların dışında normal büyüme gelişmeyle ilgi bir diş sıkma ve gıcırdatma varsa; bu zaten çocuk diş değiştirdikçe ortadan kalkacak ve bir problem teşkil etmeyecektir.
• Öte yandan süt dişlerinde meydana gelen diş sıkma ve gıcırdatmalarda karşılaşacağımız diş aşınmaları daimi dişlerde de sorun teşkil edebilir. Bu nedenle bir yandan sıkmanın sebebi tespit edilirken, bir yandan da diş hekimiyle iletişime geçilmelidir.
• Diş hekimi tarafından aşınmaya meyilli yüzeyler için koruyucu florlu ajanlar uygulanabilir. Daimi dişlere yönelik birtakım planlamalar yapılabilir. Bunlar çocuk daimi dentisyona geçtiğinde ortadan kalkacağını düşündüğümüz için basit koruyucu yöntemler olabilir.

Çocuğun geleceği için tedavi şart!

 “Gıcırdatma ilerleyen yaşlarda da devam eder mi ve devam ederse de ne gibi sonuçlar ortaya çıkarır?” gibi sorularla da karşılaşabiliriz. Eğer etken psikolojikse, çocuk büyüdüğü zaman da aynı şekilde devam edebilir. Çünkü streslere verdiği cevap olarak bunu uykuda çözme ve diş sıkma gibi bir alışkanlık varsa bu daimi dentisyonda da etkili olur. O zaman ciddi problemlerle de karşılaşma olasılığı yüksektir. Çünkü diş sıktığı için bütün çiğneme kasları ve yüz kaslarında da devamlı bir stres ve gerilim olacağından ileride eklem rahatsızlıkları boyun ve sırt ağrılarına sebep olabilir.

Aynı zamanda dişsel olarak da; diş eti çekilmeleri, diş yüzeyinde aşınmalar ve çene yüksekliğinde azalmalara sebep olarak, hem fonksiyonel hem de psikosomatik bir takım bulgular da ortaya çıkabilir. Yani dişini sıktığı için başı ağrıyabilir, sırt ve boynu ağrıyabilir. Aynı zamanda dişleri aşındığından çürüğe karşı daha dayanıksız hale gelebilir. Bunların hepsi eğer psikolojikse ve çocukluk döneminde başlamışsa, aslında bizim için uyaran olup, çocuğun bu stresini ortadan kaldırmaya yönelik birtakım tedavileri seçmemizde büyük faktördür. Çocuğun stresi o dönemde azaltılırsa, ileride daha dirençli olması ve böylece diş sıkmaması sağlanmış olur.