Okul Zili Çaldı

 “Çocuğu okula başlamadan önce kaygılandıracak konuşmalar yapıyor olmak çocuğun bu durumla baş etme sürecini olumsuz yönde etkileyecektir. Hatırlatmak lazım ki, ayrılamayan çocuk değil ayrılamayan annedir ve kaygı bulaşıcı bir duygudur. Anneden çocuğa çocuktan da anneye geçer.” diyen Psikolog Burcu Subaşı, okul kaygısı ile ilgili sorularımızı yanıtladı.

Okula Yeni Başlayan Çocuklarda Görülen Uyum Problemleri Nelerdir? 

Okula yeni başlayan her çocuk daha önce bilmediği, alışık olmadığı bu yeni ve kendine göre güvensiz ortamda uyum sürecini sağlayana kadar kaygı korku gibi uyum problemleri yaşayabilir. Bu uyum problemlerini birkaç başlık altında toplayabiliriz.

Okula gitmeyi reddeden çocuk başa çıkamayacağını düşündüğü bu kaygı durumuna karşılık evde ve okulda saldırgan davranışlar sergileyebilir. Bunun dışında gerileme yani, yaşından daha küçükmüş gibi davranıp büyümeyi ve okul çağına gelmiş olmayı reddetme davranışları görülebilir. Örneğin; altına işeme-dışkılama, tırnak-yeme parmak emme, nedeni bilinmeyen korku nöbetleri hatta ve hatta kendi başına uyuma davranışını kazanmış çocuklarda öğrenilmiş davranışlarda gerileme görülebilir. İnatlaşma davranışı, okula gitmeye direnme, kriz haline dönüşmüş ağlama nöbetleri sayabileceğimiz problemler arasındadır.

Bunların Sebepleri Nelerdir? 

Bu sorunun kaynağında bağlanma stilleri ve bu bağlanma stillerinin yanlış görüntülenmesi yatar. Yani ilk bebeklik döneminden başlayarak okul çağına kadar geçen sürede çocuğun ebeveynleriyle özellikle ilk sevgi ve güven nesnesi olan annesiyle kurduğu ilişkiye dönmek gerekir. Güvenli bağlanma ve sonrasında güvenli ayrışabilme dönemlerini zamanında ve sağlıklı geçiren çocuklarda bu tip problemler çok fazlaca görülmez. 

•  Çocuğun evde gereğinden fazla tolere ediliyor olması,
•  Evde kuralların olmayışı,
•  Yine evde hatalı davranışların sonunda yaptırımın uygulanmaması,
•  Annenin ya da bakım veren kişinin çocukla kurduğu nevrotik yakın ilişki ayrışmayı zorlaştıran nedenlerden bir kaçıdır.

Aileler Nasıl Davranmalı? 

•  Tam da bu noktada ailelerin tutarlı ve net davranışlar sergiliyor olmaları,
•  Çocuklarının çıkardıkları krizlere, ağlama nöbetlerine yenilmemeleri, 
•  Kararlı bir tavırla her kriz durumunda aynı ya da benzer cümlelerle kısa ve net açıklamalar yapmaları uygun olanıdır.

Tatilden Çıkan Çocuk Nasıl Okul Sorumluluğu İle Tanıştırılmalı? 

Okul ödevler belli başlı kurallar ders çalışma disiplini kazanma gibi sorumlulukları kapsayan bir sistem bütünüdür. Bu sisteme ayak uydurmaya çalışan çocuğa okul sorumluluğu ödevlerinin zamanında yapılması öğretilmeli ama bu süreci çocuğun kendinin organize etmesi fakat bu sorumluluğu tamamen ona bırakmadan kontrol ebeveynler tarafından yapılarak takip edilmelidir.

Asosyal Olan Çocuğun Arkadaş Edinmesi İçin Nasıl Bir Ebeveyn Yaklaşımı Olmalı? 

Ailelerin çocuğun kimliğine, sınırlarına, istek ve ihtiyaçlarına cevap vermenin ötesine geçmeye çalışmamaları, arkadaş edinme konusunda zorlayıcı bir tutum sergilememeleri gerekir. Çocuğun sosyal ilişki kurma ya da kurmakta güçlük çekme becerisini eleştirmek gibi hatalardan uzak durulmalıdır.

En Sık Yapılan Hatalar Nedir? 

•  Çocuğun okula başlama ve anneden ayrılma kaygısına ebeveynlerin verdiği abartılı ve heyecansal tepkiler,
•  Annelerin fazla koruyucu ve kollayıcı tutumu,
•  Çocuğu okula başlamadan önce kaygılandıracak konuşmalar yapıyor olmak çocuğun bu durumla baş etme sürecini olumsuz yönde etkileyecektir. Hatırlatmak lazım ki ayrışamayan çocuk değil ayrılamayan annedir ve kaygı bulaşıcı bir duygudur. Anneden çocuğa çocuktan da anneye geçer.

Okul Fobisi Nedir? Neden Oluşur? Nasıl Üstesinden Gelinir? 

Okula başlama kaygısı; bakım veren kişiyle kurulan hatalı bağlanma stiliyle başlayan ve bağımlılık sürecinin fazla korumacı ebeveyn tutumuyla beslenen bir süreçtir. Okula başlama süreci ebeveynler tarafından ne kadar doğal bir süreç olarak yaşanır ise çocuğun okula alışma ve uyum süreci o kadar kolay olacaktır. Bu süreçte her türlü ödül ve ceza yöntemi okula uyum sürecini normal sınırlar dışına çıkararak olumsuz yönde etkileyecektir. Son olarak hatırlatmak gerekir ki okula başlamak çok doğal bir süreçtir ve doğal akışında olmalıdır.