Aşırı Koruyucu Yetişen Çocuklar

Çocuk yetiştirirken aşırı koruyucu aile modelinin çocuğun gelişimine olumsuz katkı yaptığını belirten Uzman Psikolog Simge Alevsaçanlar, “Erken çocukluk döneminde aşırı koruyucu ebeveyn davranışlarına maruz kalan çocuklar eksik bir insanmışçasına yetiştirilir. Çocuk giderek yetersizliğine, hiçbir işi yardımsız yapamayacağına inanır. Günlük yaşamındaki değişikliklerden ürker ve sürekli olarak bir koruyucu arayışında olur” uyarısında bulunuyor.

Günümüzde psikolojik sorunlar nedeniyle hastanelere yapılan başvurularda, bireylerin erken dönem yaşantılarında ebeveyn tutumları arasında birtakım önemli benzerlikler dikkat çekmektedir. Bu benzerlikler birtakım psikolojik rahatsızlıkların oluşmasına ve gelişmesine zemin hazırlamaktadır. Göze çarpan önemli bir tutum çocuğun aşırı korunması ve şımartılmasıdır.

Şımartılmış bir çocuktan bahsettiğimizde basit olarak ailesi tarafından sevilmiş ve kucaklanmış çocuktan ziyade bütün sorumluluğu çocuğun yerine üstlenerek onun yapması gereken görevleri ya da işleri yapan ailelerde yetişen çocuklardan bahsediyoruz. Bu koşullar altında çocuk asalak gibi gelişir ve çoğunlukla başkalarından etkilenen ve onların yardımını arayan biri haline gelir.

Ebeveynleri tarafından aşırı korunan, şımartılan çocuk, büyüme ve bireyselleşme ile birlikte çok geçmeden yaşamın sorunlarıyla yüz yüze gelir. Böylesi tutumlar ile yetiştirilen çocuklar sorumluluk almayı öğrenme, yaşamdaki güçlüklerin üstesinden tek başlarına gelebilme, yeterlilik duyguları, başkalarının ihtiyaçları ile ilgilenebilme, başkalarının sınırlarını tanıma ve saygı gösterebilme, tahammül edebilme gibi özellikleri geliştirmede zayıf kalırlar.

Aşırı korunan çocuk eksik duygularını fark etmez!

Çocukken ebeveynlerinden gördükleri bu tutum ve davranışlarını daha sonraki yaşamlarında da sürdürme tehlikesi her zaman kendilerini bekler. Aslında aşırı korunan ve şımartılan çocuk, eksiklik duygularını yoğun yaşar fakat çoğu zaman bu duyguların farkında değildir.

Erken çocukluk döneminde bu tarz ebeveyn davranışlarına maruz kalan çocuklar eksik bir insanmışçasına yetiştirilmiştir. Çocuk giderek yetersizliğine, hiçbir işi yardımsız yapamayacağına inanır. Günlük yaşamındaki değişikliklerden ürker ve sürekli olarak bir koruyucu arayışında olur. Neredeyse her zaman başkaları bir şeyleri onlar için yaptığından kendi yeteneklerine güvenmeyerek yetişirler. Öte yandan sıklıkla insanların kendisine yardım etmeleri gerektiğini, birilerinin işleri kendileri için kolaylaştırmaları gerektiğine inanırlar ve işler bu şekilde gelişmediğinde ise yoğun olarak öfkelenirler. 

Başarısızlıklara ve yetersizlik duygusuna yol açıyor

Ebeveynleri tarafından aşırı korunup şımartılarak yetiştirilen çocuklar hayatta yetersizlik duygusuyla karşı karşıya kalırlar. Bu güvensizlik ve yetersizlik duygusu yaşamdaki başarısızlıklara zemin oluşturan temel özelliklerdendir. Bu başarısızlıklar çoğu zaman topluma yetersiz hazırlanmanın sonucudur. Çocuk hissettiği bu yetersizlik duygularını aşırı telafi etme yoluna gidebilir ve bu birtakım ruhsal rahatsızlıkların da yolunu açabilir. 

Böyle bir çocuk kendi eksikliklerini kapatmak amacıyla okulda arkadaşlarıyla alay eder, küçük düşürür, ilgisi sosyal ilgiden ziyade kendisine yoğun bir ilgidir, ben merkezcidir. Bu noktada saldırgan davranışlar da gösterebilir, insanları kırıp incitebilir, zarar verebilir. Dolayısıyla yaşadığı yetersizlik duygusunun patolojik yollarla telafisine çalışır ve zamanla hem kendisi hem çevresi için olumsuz durumlara yol açabilir.

Sağlıklı tutum için bu önerilere kulak verin

Çocuğun yaşı ile uyumlu yerine getirebileceği sorumluluklar almasına izin vermek ve bu yönde desteklemek, bireyselleşebilmesi ve kendini ifade edebilmesi için uygun ortamı sağlamak, olumsuz duygular ile baş edebilmesi konusunda destek olmak fakat bu durum ya da duyguların üstünü örtmemek, ihtiyaç duyduğunda yol gösterici olmak, seçenekler sunmak ve kendi seçimini yapması yönünde teşvik etmek, kendi kararlarını verebilmesi yönünde desteklemek çocuğun bireyselleşmesi ve kendine güvenini geliştirebilmesi için yardımcı olan sağlıklı ebeveyn tutumları arasında sayılabilir.