İkiz Hamileliği mi? Nasıl Yani?

Beklediğiniz anda ya da beklemediğiniz bir anda hamile kaldığınızı öğrendiniz ve bir şok yaşadınız. Peki bunun ikiz olduğunu öğrendiğinizde aklınızdan neler geçti? Normal gebelikten farkının neler olduğunu düşündünüz mü? Klinik Direktör, Kadın Hastalıkları, Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Op. Dr. Seval Taşdemir, sorularımızı yanıtladı.

Tüp bebek ve yumurtlatma tedavilerinde artış gösteren ikiz tipi çift yumurta ikiz tipidir.

Rahim içinde 5. haftadan itibaren iki ayrı kese veya tek kese içinde 2 ayrı bebek görülmesiyle tanı konur.

Rahim içindeki iki fetusun (bebeğin) olduğu gebelik ikiz gebeliktir. Doğal yollarla oluşan gebeliklerde 80-85 gebelikten birinde görülmektedir. Bu oran günümüzde yardımcı üreme teknikleri ile elde edilen gebeliklerde artış göstermektedir.

İkiz Hamileliğini İki Gruba Ayırabiliriz

• Çift yumurta ikizleri: İki ayrı yumurtanın iki ayrı sperm tarafından döllenmesiyle oluşur. Genetik yapı birbirinden ayrıdır. Cinsiyetleri de fiziksel görüntüleri de ayrı olabilir. Tüp bebek ve yumurtlatma tedavilerinde artış gösteren ikiz tipi bu tiptir. Bunları aynı yaşıt kardeş olarak da tanımlayabiliriz. Tüm ikizlerin 2/3 si çift yumurta ikizleridir. Bunların cinsiyetleri ayrı olabilir fakat %30 farklı %70 aynı cinsiyet olur.

• Tek yumurta ikizleri: Döllenmiş bir yumurtanın bölünmesiyle oluşur. Yani tek yumurta tek sperm döllenir ve sonra oluşan bu embriyo ikiye bölünerek iki ayrı fetus (bebek) oluşur. Bu grup ikizler birbirinin benzeri genetik yapısı aynı olan ve aynı cinsiyette olan ikizlerdir.

Bölünme

• İlk 72 saatte oluşacaksa iki bebek iki ayrı kese ve plasenta oluşur.

• 4-8 gün içinde olacaksa iki ayrı kese ve tek plasenta oluşur ve en çok görülen gruptur. 

• 8. günden sonra oluşur ise tek kese ve tek plasenta oluşur.

• 13. günden sonra oluşan bölünmelerde yapışık ikizler (siyam ikizleri) oluşur. Yani bölünme ne kadar geç oluşur ise yapışık ikiz olma oranı artar. 40.000 doğumda bir rastlanır fakat canlı doğumlara bakıldığında 200.000 canlı doğumda bir rastlanır. Çünkü gebelik sürecinde tanık olunup tahliye edilirler veya rahim içinde kendiliğinden ölürler. Kızlarda 3 kat daha fazla görülür.

• İkizlerde şu kurallar hiç değişmez:

• Cinsiyetleri farklı ise mutlaka çift yumurta ikizleridir.

• Tek plasenta yani tek eş varsa mutlaka tek yumurta ikizleridir.

İkiz Gebeliği Arttıran Olasılıklar

• Tek yumurta ikizleri hemen hemen tüm toplumlarda aynı sıklıkta görülür.

• Genetik yatkınlık göstermez.

• Çift yumurta ikizlerinde geçerli olan faktörler

• Yardımcı üreme teknikleri.

• Genetik yatkınlık özellikle anne tarafında ikiz gebeliklerin olması

• İleri anne yaşı.

• Toplumsal özellikler örneğin Afrika toplumunda 5-6 kat daha sık görülür.

• Doğurma sayısı özellikle 4. doğumdan sonra ikiz gebelik olma oranı 2 kat artar.

İkiz Gebelik Tanısı

Günümüzde görüntüleme tekniklerinin yaygın kullanılması nedeniyle erken tanı konulabilmektedir. Rahim içinde 5. haftadan itibaren iki ayrı kese veya tek kese içinde 2 ayrı bebek görülmesiyle tanı konur. İkiz gebeliklerin takibinde plasenta tek veya iki tane olması çok önemlidir. Bunun ayrımı 15. hafta civarında yapılan utrasonografide anlaşılır.

İkiz Gebeliklerde Görülen Riskler

• Düşük oranı tek gebeliklere göre daha çok görülür.

• Gebelikte görülen bulantı ve kusma daha sık ve ağır geçer.

• Kansızlık daha sık görülür.

• Doğuştan anomali (konjenital) risk daha sık görülür. Özellikle tek yumurta ikizlerinde daha sık olur, özellikle kalp damar, iskelet sistemi genito üriner anomaliler görülebilir.

• Serabral palsy (spastik özürlü) bebek doğurma riskleri artar.

• Gebeliklerde yüksek tansiyon ile seyreden gebelik toksemisi (preeklemsi ve eklemsi) daha sık görülür.

• İkiz gebeliklerde eşin erken ayrılması (abrubtio plasenta) veya plasentanın doğum kanalını kapatması plasenta previa daha sık görülür. Her iki durum hem anne hem de bebekler için hayati risk taşır.

• Amniyos sıvısının normalden fazla olması daha sık olur. Buda erken doğum, fötal distress ve doğum sonrası rahimin toplanmaması (uterin atoni) doğum sonrası kanamaların artmasına sebep olabilir.

• Erken doğum daha sık görülür. İkiz gebelikler 36 hafta civarında genellikle doğurur. Yani 40 haftaya kadar genellikle beklemez ve doğum sancıları başlar.

• Gebelikte kilo alımı daha fazladır. Genellikle gebelikte 18-20 kg alınır. Tekil gebeliklere göre günde 300 kalori daha fazla ihtiyaç olur.

• Rahimin fazla gerilmesi nedeniyle, doğum sonrası atoni ve kanama riskleri daha fazladır.

• Bebekler arasındaki anormal plasental damarlanma sonucu bir bebekten diğerine kan akışı artar, ikizden ikize transfüzyon sendromu denir. İkizin biri kanlı ve ödemliyken diğeri küçük kansız sıkıntılı olabilir.

• Sezaryen ile doğum oranı yüksektir. Birinci bebek baş, ikinci bebek baş gelişi olanlar normal doğuma bırakılabilir. Diğer geliş şekillerinde özellikle birinci bebek makat, ikinci bebek baş geliyorsa mutlaka sezaryen doğum yaptırılmalı. Günümüzde anne ve bebek risklerini en aza indirgemek için ikiz gebeliklerde genellikle sezaryen ile doğum tercih edilir.