Ultrasonda Sizi Neler Bekler?

Bebeğiniz karnınızda rahat mı? Hangi ayda size neler söylüyor? Pirinç tanesinden daha ufak bir haldeyken hangi ay itibariyle size ben buradayım demeye başlar? Ultrasonda cinsiyeti dışında size neler gösterip, söyler?  Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzm. Opr. Dr. Nagihan Saz’a sorduk; 40 haftalık hamilelik döneminde ultrasonla bebekler neler söyler?

Gebelik 40 haftalık uzun bir dönemdir, gebeliğin ilk ikinci ve son üçüncü ayı bebekte ve anne adayında görülen değişiklikler farklıdır.

“İlk üç aylık dönem” dediğimiz 14. haftaya kadar olan süreçtir. Bu süreç, anne adayı için hem beden hem de ruhsal olarak gebeliğe adaptasyon süreci olarak kabul edilebilir. Vücutta inanılmaz bir hormon salınımı olduğundan birçok anne adayında ruhsal ve fiziksel değişiklikler görülebilir, yine hormonlara bağlı olarak uyku eğiliminde artış, bulantı ve kusmalar görülebilir. Anne adayları için gebelik, “gebeliklerini öğrendiği zaman” başlar.

1. Ay Bebek: “Bir pirinç tanesinden bile küçüğüm.”

Bu dönemde bilinmesi gereken ilk şey, gebelik, olması gereken rahim içerisinde mi yerleşmiş yoksa “dış gebelik” dediğimiz rahim dışında mı yerleşmiş? İlk olarak ultrason ile bunu tespit ederiz, çok erken dönemde gebelik kanda tespit edilse bile ultrasonda görünmeyebilir. Gebeliğin doğru yere yerleşip yerleşmediği tespit edildikten sonra gebelik kesesi ve içerisindeki ekleri, bir tane mi, ikiz mi, üçüz mü vb tespitler yapılır. Birinci ayda ultrasonda görülebilecek ve bize bilgi verilecek noktalar bunlardır. Bebeğiniz şu an için bir pirinç tanesinden daha küçüktür! Bu süreçte “tutunma kanaması” olarak bilinen hafif pembe kahverengi akıntılar görülebilir, hemen panik yapmamakla beraber doktorunuzun bilmesinde fayda vardır. Gebeliğin ilk üç aylık döneminde eğer gebelikten önce yapılmamışsa bazı kan ve idrar tahlillerinin yapılması, henüz başlanmamışsa folik asit desteğinin başlanması gereklidir.

2. Ay Bebek: “Kalp atışlarımı duyuyor musunuz?”

İkinci aya geldiğimizde yani yaklaşık 5-6. haftadan itibaren ultrason muayenesinde görülmesi gereken en önemli şey, bebeğin kalp atışıdır. 9. haftaya doğru el kol tomurcukları oluşmaya başlar, kemiklerin kıkırdak kısımları yavaş yavaş oluşur. Ayrıca dokuzuncu hafta civarında eğer varsa bulantı ve kusmaların pik yapması beklenir, sonrasında giderek azalır. Bu ayın sonunda bebeğiniz bir fıstık tanesi büyüklüğündedir.

3. Ay Bebek: “Tarama testlerine hazırım.”

Üçüncü aya geldiğimizde ise yani yaklaşık 11.-14. haftalar arasında yapılacak önemli tarama testlerimiz vardır. Bebekte bakılması gereken bazı hastalıkların belirteçleri vardır. Bu haftalar; down sendromu gibi bir takım genetik hastalıkların, birçok anatomik bozukluğun taranacağı bir zaman dilimidir. Bebeğin ense kalınlığı, burun kemiği, idrar kesesi, kalbi, midesi, elleri kolları, bacak ve ayakları, kafa içi yapıları, göbek kordonu gibi birçok incelemeler yapılır. Bunların bazılarından ölçüm alınıp, sizden kan vermeniz istenerek ilk üç ay tarama testi yapılır ya da son dönemde çok kullandığımız “non invaziv prenatal test” olarak bilinen (fetal serbest dna testi) yapılır. Plasenta oluşmaya başlar. 12. haftadan sonra da hormon salgılamaya başlar. Bu dönemde bebeğinizin cinsiyeti oluşur ancak ultrasonla görülemeyebilir. Bebeğiniz bu dönemde çok sık ve hızlı hareket eder ancak anne adayı tarafından hissedilmez.

4. Ay Bebek: “Cinsiyetim oluştu. Kız mıyım yoksa erkek mi?

Artık ultrasonda bebeğinizin ellerini kollarını ve diğer birçok organını görebilirsiniz. Kemik oluşumu daha belirginleşmeye başlar. Emme ve yutma yavaş yavaş gelişir. Parmak emdiğini görürseniz şaşırmayın. El ve ayak parmakları sayılacak kadar belirginleşir. Kaşlar, kirpikler, saçlar, tırnaklar bu haftada gelişmeye başlar, esneme ve yutkunma gibi hareketler ultrason esnasında görülebilir. İlk üç ayda gelişen sinir sistemi artık fonksiyon göstermeye de başlar. Cinsiyet görülebilecek kadar belirgindir artık. Bu ayın sonunda bebeğiniz artık yaklaşık 15 cm, ortalama 100 gr ağırlığındadır. Bebeğin hareketleri daha önce çocuk sahibi olan gebelerde bu dönemde hissedilmeye başlanabilir.

5.Ay Bebek: “Hareket edebiliyorum, anne hissedebiliyor musun?”

Artık bebeğinizin hareketlerini hissedebilirsiniz. Bebeğinizin cildinde “verniks” denilen koruyucu, kremamsı bir tabaka bu dönemde oluşur. Ayrıca “lanugo” denilen ince tüyler oluşmaya başlar. Artık bebeğinizin tüm organları tam anlamıyla gelişmiştir ve ultrasonla hepsi detaylı olarak incelenebilir. Bu haftalarda bakanlığımız tarafından önerilen tetanoz profilaksisi yapılır. Artık bebeğiniz 25 cm uzunluğunda, ortalama 400-500 gr ağırlığındadır.

6. Ay Bebek: “Anne karnında uyumaya bile başladım.”

Bebeğinizin parmak izleri bile oluşmuş durumdadır ve cildi artık normal pembe rengindedir. Gözlerini açıp kapatmaya başladı bile. Seslere tepki verebilir. Ardışık, periyodik hareketlerini hissederseniz bilin ki bebeğiniz hıçkırmaya başladı. Bu ayın sonunda bebekler erken bile doğsa küvez desteğiyle yenidoğan yoğun bakım ünitesinde yaşayabilme ihtimali olabilir. Uyku-uyanıklık döngüsü başlar ve anne tarafından bu süreçler uyanık olduğunda daha hareketli, uyurken hareketsiz olarak algılanır. Boyu yaklaşık 35 cm ağırlığı ortalama 900 gramdır.

7. Ay Bebek: “Vücut ısımı düzenleyebiliyorum, üstelik annemden daha sıcak.”

Bebeğinizin cildi suda olduğu için buruşmuş durumdadır. Bu doğumdan bir süre sonra düzelecek bir durumdur. Kirpikler uzamış, cilt altı yağ dokusu oluşmuştur artık... Vücut ısısını kendisi düzenleyebilir. Her zaman anneden daha sıcaktır. “Braxton Hicks” adı verilen yalancı doğum kasılmaları başlayabilir, bebek için zararlı değildir, rahminizi yavaş yavaş doğum kasılmalarına hazır hale getirir. Erkek bebeklerin testisleri yerine inmeye başlar. Akciğerleri gelişimini tamamlamasa bile solunum hareketleri yavaş yavaş başlar. Bebeğiniz artık 38-43 cm boyunda, 1800-2000 gr ağırlığındadır.

8 Ay Bebek: “Doğuma yaklaşıyorum, baş aşağıya durmaya başladım bile.”

Bebeğiniz yavaş yavaş doğum pozisyonunu almak için baş aşağı durur hale gelir. Daha hızlı kilo almaya başlar. Işığa tepki verebilir. Uyku-uyanıklık döngüsü daha belirgin hale gelir, karakteristik özellikleri oluşmaya başlar. Bebeğiniz, doğumdan sonra nefes almaya ve akciğer gelişimini tamamlamaya yardımcı olacak sürfaktan gibi bazı kimyasalları salgılamaya başlar. Bebeğiniz artık 44-48 cm boyunda, 2400-2900 gr ağırlığındadır.

9. Ay Bebek: “Kavuşma zamanı geldi, çok heyecanlıyım!”

Bebeğin gelişimini artık tamamladığı, doğum için hazır hale geldiği kavuşma dönemidir. “Lanugo” denilen fetal tüyler dökülmeye başlar, hareketleri daha büyük hale gelir ama azaldığından şüphe ederseniz mutlaka doktorunuzla irtibata geçmeniz gerekir. Plasenta ağırlığı, bebeğinizin ağırlığının yaklaşık 1/8’i kadardır, kordon boyu ise yaklaşık bebeğinizin boyu kadardır. Tırnakları uzamış olarak doğabilir. Ortalama 50 -51 cm boyunda, 3100-4000 gr ağırlığındadır.