Çalışan Annelerin Yararlanabileceği 9 İzin Türü

Çalışma hayatında cinsiyetler arasında yaşanan istihdam farkı, söz konusu anneler olduğunda uçuruma dönüşüyor. TÜİK verilerine göre 3 yaş altı çocuğu olan 25-49 yaş arası kişilerin istihdam oranı erkeklerde yüzde 90,5 iken kadınlarda ise yalnızca yüzde 28. Bu tablo, söz konusu dönemde çok sayıda kadının iş hayatından çıktığını gösteriyor. Kolay İK, kadınların iş hayatında kalmalarına katkı sağlayacak, anne oldukları dönemde kullanabilecekleri yasal izinlere ilişkin bilgi veriyor. 

Toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin en fazla yaşandığı alanların başında iş dünyası geliyor. Türkiye’de kadınların iş hayatına katılımı erkeklerin yaklaşık yarısı kadarken yöneticilik pozisyonlarında bu fark daha da açılıyor. Farkın adeta bir uçuruma dönüştüğü yer ise çalışan anneler!

TÜİK’in geçtiğimiz Mart ayında yayımladığı ‘İstatistiklerle Kadın, 2023’ verilerine göre 3 yaş altı çocuğu olan 25-49 yaş arası kadınların istihdam oranı yüzde 28 olurken bu oran erkeklerde yüzde 90’a çıkıyor. Aynı yaş grubunda çocuğu olmayan kadınların istihdam oranı ise yüzde 56,2’ye yükseliyor. Bu veriler, çalışan annelerin iş hayatına katılımının güç olduğunu ortaya koyuyor. Öte yandan çalışan annelerin doğum öncesinden başlayarak yararlanabildikleri yasal izinler bu dönemde iş-özel hayat dengesini kurmalarına destek oluyor.

Annelerin yararlanabileceği iş izinleri

1- Gebelikte periyodik kontrol izni: Kanunlar gereği bu izin gebelik süresi boyunca ücretli olarak verilir.
2- Doğum öncesi izin: Süresi 8 hafta olan bu izne çoğul gebelikte 2 hafta daha eklenir. Doğum yapacak çalışan, doktor raporu ile doğumdan önceki 3 haftaya kadar çalışabilir, kullanılmayan süreler doğum sonrasına aktarılır.
3- Doğum sonrası izin: Doğum sonrası izin süresi toplamda 8 haftadır. Doğum öncesi kullanılmayan izin varsa bu süreye eklenir.
4- Haftalık çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izin: Çalışan anneler doğum halinde haftalık çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izin kullanabilir. Bu süre birinci doğumda 60 gün, ikinci doğumda 120 gün, üçüncü ve sonrası doğumlarda ise 180 gündür. Çoğul doğumlarda bu sürelere 30 gün eklenir. Çocuğun engelli doğması durumunda ise bu süre 360 gün olarak belirlenmiştir.
5- 6 aya kadar ücretsiz izin: Doğum yapan çalışan kadınlar bu izinden yararlanabilir. 
6- Kısmi süreli çalışma süresi: İki ebeveynden biri, kısmi süreli çalışmayı, çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz iznin veya altı aylık ücretsiz iznin bitiminden itibaren çocuğunun ilköğretim çağının başladığı tarihi takip eden ay başına kadar kullanabilir.
7- Süt izni: Çocuğun doğumundan 1 yaşına kadar günde bir buçuk saat olarak çalışan anneye verilir.
8- Engelli çocuk için mazeret izni: Engelli çocuğu olan ebeveynlerden biri, çocuğun yüzde 70 engeli olması koşulu ile bakımı için mazeret izni kullanabilir. Bu izin, bir yıl içinde 10 güne kadar ücretli olarak verilir. Ebeveynler bu süreyi toptan veya parça parça şeklinde kullanabilir.
9- Evlat edinme izni: Bu izinden 3 yaşından küçük çocuk evlat edinilmesi koşuluyla ebeveynlerden biri faydalanabilir. Evlat edinilmesi halinde haftalık çalışma süresinin yarısı kadar verilen ücretsiz izin süreleri birinci çocukta 60 gün, ikinci çocukta 120 gün, üçüncü çocuk ve sonrasında ise 180 gün olarak verilir.