Doğum Öncesi ve Sonrası İdrar Kaçırma Problemi

İdrar kaçırma problemi hayat kalitesini oldukça düşüren bir sorun. Genellikle yaş ilerledikçe daha sık karşılaşılan bu problemi hamileler ve doğum yapmış kadınlar da yaşayabiliyor. Nedenleri ve nasıl tedavi edilebileceği konusunda Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Hale Erbaş’tan bilgiler aldık.

İdrar kaçırma, yaklaşık olarak 10 kadından 5’inde görülen ve hayat kalitesini fazlasıyla düşüren sağlık sorunlarından biridir. Çok yaygın karşılaşılmasına rağmen kadınların çoğu bu konuyla ilgili doktora başvurmaktan çekinir. Genellikle hapşırma, öksürme, gülme veya aniden ayağa kalkma gibi eylemler sırasında tuvalete yetişemeyip kaçırma şeklinde gerçekleşir.

İdrar kaçırma problemlerinde tedaviye erken başlanıldığında, sorun kolay bir şekilde ortadan kaldırılabilirken, ilerleyen aşamalarda cerrahi müdahalelere ihtiyaç duyulabileceği unutulmamalıdır. Yaşam düzeninde değişiklikler ve basit egzersizlerle sorun erken aşamada kontrol altına alınabilir. Bu nedenle özellikle doğumdan sonraki birkaç ay sonra idrar kaçırma probleminiz devam ederse doktorunuzla görüşmeyi ihmâl etmemelisiniz.

Hamilelikte idrar kaçırma problemi sık yaşanır

Hamilelik döneminde idrar kaçırma problemine çok sık rastlanılmaktadır. Sık idrara çıkmak normal kabul edilirken, bazen bu duruma idrar kaçırma da eşlik edebilir.
İdrar kaçırma sorunu gebeliğin ilk 3 ayında nadir görülürken, 4. aydan sonra daha sık karşılaşılmaktadır. Genellikle doğumdan sonraki birkaç ay içinde kendiliğinden geçer. Ancak bazı kadınlarda lohusalıktan sonra da devam edebilir.

Gebelik döneminde idrar kaçırma genellikle 2 şekilde incelenir; stres inkontinans ve urge inkontinans. Stres inkontinans olarak isimlendirilen idrar kaçırma şeklinde gülme, hapşırma veya öksürme gibi eylemler sırasında idrar kaçırılır. Urge inkontinans ise aniden sıkışma ve tuvalete yetişmeme durumlarını ifade eder.

Hamilelik döneminde giderek büyüyen rahmin mesaneye baskı yapması, artan progesteron hormonunun mesane kaslarında gevşemeye neden olması, mesane boynundaki sifenkterin anotomik olarak yer değiştirmesi ve gebelik döneminde böbrekten süzülen kanın artması idrar kaçırmaya neden olan etkenlerden bazılarıdır. 

Gebelik döneminde fazla kilo alımı da idrar kaçırmaya neden olabilmektedir. Bu nedenle doğumdan sonra fazla kiloların verilmesi, sorunun ortadan kalkmasını sağlayabilir.

İdrar kaçırma tedavisi nasıl olur?

İdrar kaçırma sorunu olan annelere ilk önce idrar kültürü ve antibiyogram yapılır. Bu testler sayesinde sorunun enfeksiyon kaynaklı olup olmadığı öğrenilir. Eğer enfeksiyon kaynaklı ise anneler için antibiyotik tedavisine başlanır. Şayet enfeksiyon kaynaklı değilse klinik ve laboratuvar testler yapılır ve idrar kaçırma tipi belirlenir.

Eğer herhangi bir sağlık sorunundan kaynaklanmıyor ve gebeliğe özgü nedenlerle bu problemi yaşıyorsanız, yapabileceğiniz en iyi şey kegel egzersizleridir. Kegel egzersizleri, idrar torbası etrafındaki ve pelvik tabanındaki kasları güçlendirerek istemsiz idrar kaçırmaları engeller. Her gün düzenli olarak egzersizi yapan kadınların 4 -6 hafta sonra egzersizin sonuçlarını almaya başladığı bilinmektedir.

Kegel Egzersizi idrar kaçırma sorununa çözüm olabilir

Kegel egzersizi nasıl yapılır? Tuvalette idrarınızı yapmaya başladıktan hemen sonra idrarınızı yapmayı durdurun. Burada geriye çekildiğini hissettiğiniz, sıktığınız kas sizin pelvik kasınızdır.Bu kası bulduğumuza göre artık güçlendirebiliriz.

Uzanırken yapmak oldukça idealdir. Pelvik kaslarınızı 5 saniye boyunca sıkın, 5 sn dinlendikten sonra bu işlemi en az 5 kez tekrar edin (yavaş kasılmalar). Şimdi kaslarınızı hızlıca sıkın ve gevşetin. En az 5 kez tekrarlayın (hızlı kasılmalar). Bu iki egzersizi 5 hızlı 5 yavaş olmak üzere en az 10 kez yapın. Kaslarınız güçlendikçe 5 saniyeden daha uzun kasılı kalabildiğinizi fark edeceksiniz. Zamanla kasma sayısını artırabilirsiniz. Egzersizlerin kaslarınızı güçlendirmesi zaman alacaktır, sizin de fark etmeniz zaman alabilir. Bu yüzden sabırla devam etmek çok önemlidir.

İdrar kaçırma probleminiz doğumdan 6 ay sonra da devam ediyorsa doktora başvurun

Doğum yaptıktan sonraki ilk haftalarda idrar tutamama sorununa %20 – 30 oranında rastlanılmaktadır. Bu durum tıp literatüründe postpatrum üriner inkontinans olarak adlandırılmaktadır. İdrar kaçırma, normal doğum yapan kadınlarda daha sık karşılaşılan bir sorun olmasına rağmen, sezaryen doğumdan sonra da görülebilir. Ancak ilerlemeyen normal doğumlardan sonra sezaryen ameliyatı olmasına kararı verilen anne adaylarında oran, normal doğum yapan kadınlar ile aynıdır. Yine aynı araştırmaların sonuçları incelendiğinde, normal doğumun pelvik doku ve kaslarında hafif hasara neden olmasının idrar kaçırmaya neden olabileceği belirtilmiştir. Ancak her normal doğumun bu soruna sebep olacağı düşünülmemelidir. Ayrıca doktorunuzun tavsiyeleri ve basit egzersizlerle bu problemin üstesinden gelinebileceği unutulmamalıdır. Doğum yapıldıktan 6 hafta sonra hala idrar kaçırma sorunu yaşıyorsanız doktorunuza başvurmanız gerekmektedir.

Stres tipi idrar kaçırmada genellikle cerrahi, sıkışma tipinde ise ilaç tedavisi uygulanıyor.  Genellikle dış genital bölge kullanılarak yapılan bu ameliyatlarda karın içine girilmiyor. İdrar boşaltım kanalının çıkışına hamak tarzında bir askı konarak, bölge destekleniyor. Bu sayede hasta idrarını daha iyi tutabiliyor.

Eğer sıkışma tarzı idrar kaçırması da varsa, buna ek olarak ilaç tedavisi de veriliyor. Sıkışma tipinde ise kasılmaları engelleyici ilaç tedavisi verilebilmesinin yanı sıra, pelvik kasların da güçlendirilmesi tavsiye edilebiliyor. Kasları güçlendirecek kegel egzersizleri, her tip idrar kaçırmada hasta açısından fayda sağlıyor.

Bir de son yıllarda oldukça popüler olan ve yaygınlaşan CO2 lazer tedavileri vardır. Oldukça konforlu, poliklinik şartlarında anestezi gerektirmeden uygulanabilen, ağrısız ve kısa süreli bir işlemdir. Her iki idrar kaçırma tipine de etkilidir. Uygulanacak lazer foto termal etki ile, kolajen dokuların üretimi arttırılmakta ve bu dokuların üretimi arttırılarak idrar torbasını yerinde tutan, aynı zamanda destekleyen vajen ve pelvik kaslarda sıkılaşma sağlanmaktadır. Böylece idrar kaçırma şikayetleri tedavi edilmektedir.