Hamilelikte Demir Eksikliğine Karşı Beslenme

Demir, hücrelere oksijenin taşınmasını sağlayan ve kırmızı kan hücrelerinde bulunan hemoglobin adlı proteinin üretimi için gerekli bir mineraldir. Ayrıca kaslara oksijenin taşınmasında görevli olan miyoglobinin, kemikler, kıkırdaklar ve diğer bağ dokularında bulunan kollajenin ve pek çok enzimin önemli bir parçasıdır demir.  Güçlü bir bağışıklık sistemi için de vücutta yeterli miktarda demirin bulunması gerekmektedir.

Demir bu kadar önemli bir mineral olmasına karşın gerek topumumuzda gerekse dünyanın genelinde eksikliği en çok görülen minerallerin başında gelir ve demir eksikliği anemisi en yaygın hastalıklardan biridir.  Dünya Sağlık Örgütü'ne göre dünya nüfusunun %30'unda demir eksikliği anemisi görülmektedir.

Demir eksikliği halsizliğe, sinirliliğe, konsantrasyon bozukluğuna ve şişmanlamaya neden olabilmektedir.  Erkeklere göre daha çok kadınlarda görülmesinin sebebi kadınların adet dönemlerindeki kan kayıplarıdır. Bebekler, çocuklar, genç kızlar, hamileler ve emziren annelerde demir eksikliği anemisine sıklıkla rastlanamaktadır. Erkeklerde 8 mg. olan günlük demir ihtiyacı kadınlarda 18 mg. ye ve hamilelerde 27 mg. ye çıkmaktadır.

Hamilelikte hemoglobin üretimi için daha çok demire ihtiyaç duyulmaktadır. Büyüyen bebek ve plesenta için daha çok demir alınması gerekmektedir. Bu ihtiyaç özellikle 2. ve 3. trimesterlerde belirginleşir. Diğer yandan pek çok hamile kalan kadında yeterli demir stoğu bulunmamakta ve bu durum ihtiyacı daha da arttırmaktadır. Hamilelikte görülen demir eksikliği anemisi erken doğuma, düşük doğum ağırlığına ve hatta yenidoğan ölümlerine neden olabilmektedir.

Her ne kadar hamilelikte besinlerdeki demirin emilimi artsa da beslenme yoluyla demir eksikliğini gidermek  her zaman mümkün olamayabilmektedir ve bu sebeple demir takviyesi önerilir. Doktorlar genellikle tanı ile birlikte içeriğinde 30 mg. demir olan multivitamin önerirler. Doktor tavsiyesi dışında demir takviyesi almak ihtiyacın üzerinde demir alımına neden olarak sizin ve bebeğinizin sağlığını tehdit edebilir. Aşırı demir alımı hamilelik dönemi şeker hastalığı, oksidatif stres, kısırlık, hipertansiyon gibi bir dizi rahatsızlığa sebep olabilmektedir. Demir preparatları kabızlığa neden olabilmektedir. Bu durumda doktorunuz doz ayarlaması yapacaktır.

Yeterli demir alımı için beslenmenizde bir dizi düzenlemeye gitmeniz doğru olacaktır. En iyi demir kaynakları kırmızı et başta olmak üzere tavuk, balık ve diğer et ürünleridir. Karaciğerde de çok yüksek miktarda demir bulunmasına karşın depo organ olması sebebiyle A vitamininden de çok zengindir ki karaciğerdeki A vitamini miktarı hamileler için güvenli kabul edilmez. Sebzeler ve hububatlar demir için iyi kaynaklar olmakla birlikte bitkisel ürünlerdeki demirin emilimi hayvansal kaynaklara göre daha azdır. Demir emilimini arttırmak için demir içeren besinleri C vitamini içeren besinlerle birlikte almak faydalı olacaktır. Örneğin et yemeğinin yanında bol limonlu salata ya da protakal suyu içmek gibi. Yemeklerde ya da yemeklerden hemen sonra içilen çay ve kahve demir emilimini azaltır. Bu içecekler öğün aralarında tercih edilmelidir. Besinler dışında alınan kalsiyum takviyeleri de demir emilimini azaltıcı özelliğe sahiptir. Eğer kalsiyum takviyesi almanız gerekiyorsa bunu da öğün aralarında almanız önerilir.