Hamilelikte Diyabet Sıkı Takip Gerektirir

Diyabet tedavi edilmediğinde tüm vücudu etkileyen sorunlara neden oluyor. Özellikle hamilelikte ortaya çıkan diyabet gerekli takip ve tedavi uygulanmazsa bebek üzerinde ciddi sorunlara neden olabiliyor. Amerikan Hastanesi Endokrinoloji, Diyabet ve Metabolizma Hastalıkları Bölüm Başkan Yardımcısı Dr. Tahir Haytoğlu bilgiler veriyor.  

Diyabet yaşam boyu sürecek olan ciddi bir metabolizma bozukluğu durumudur.  Metabolizma, vücudumuzun alınan yiyecekleri, büyüme ve enerji için kullanması anlamına gelir.  Diyabet tedavi edilmediği takdirde, vücudun hemen hemen bütün organlarını etkileyen komplikasyonlar gelişebilmektedir.  Kontrol altında olmayan diyabet, körlüğe, kalp ve damar hastalıklarına, inmeye (felç), böbrek yetmezliği ve sinir sisteminde harabiyete yol açmaktadır.  Gebelik süresince diyabeti kontrol altında olmayan annelerin çocuklarında doğumsal bazuklukların görülme riski çok daha fazladır.

Hemen herkes diyabeti (Şeker Hastalığı) olan birini tanır.  Türkiye’de yaklaşık 7 milyon diyabet hastası (nüfusun %7-9’u) olduğu tahmin edilmektedir.  Bunların 1,5 milyonu diyabet hastası olduklarını bilmemekteler. 

Diyabeti Düşündürecek Olan Başlıca Şikayetler:

•  Tuvalete sık çıkma
•  Ağız kuruluğu
•  Hızlı kilo kaybetme
•  Halsizlik ve çabuk yorulma          

Ne yazık ki hastaların çoğu kendilerinde bir bozukluk olduğunun farkında değildir.  Ancak organ fonksyonlarında bozulma geliştiğinde, yani diyabetin ileri safhalarında tanı konulabilmektedir. 25 yaşından itibaren düzenli açlık kan şekeri tetkikleri yapılmalıdır.

Kaç Tür Diyabet Var?

• Tip 1 Diyabet.  Bu tipte diyabeti olan insanlar her gün insülin almak zorundadırlar.  Bu tip diyabet eskiden “Juvenil Diyabet” veya “İnsüline Bağımlı Diabetes Mellitus” olarak adlandırılırdı.
• Tip 2 Diyabet.  Bu tip diyabet, sıklıkla, yediğiniz yiyecekler ve düzenli fizik aktivite ile kontrol altına alınabilir.  Bazı kişilerin, aynı zamanda, diyabet hapları veya insülin kullanmaları gerekebilir.  Bu tip diyabet eskiden “Erişkin Çağı Diyabeti” veya “İnsüline Bağımlı Olmayan Diabetes Mellitus” olarak adlandırılırdı.
• Gestasyonel Diyabet.  Gebelikte ortaya çıkan diyabet türüdür. 

Çok Sayıda Kişi Diyabeti Olduğunun Farkında Değil!

Diyabet tanısını erken koymak ve tedavisine erken başlamak, daha sonra gelişecek sağlık problemlerini önleyebilir.  Bazı insanlar, diğerlerine göre, diyabet açısından daha fazla risk altındadırlar. 

Diyabet için risk faktörleri:

• 45 yaşının üstünde olmak
• Fazla kilolu olmak
• Diyabeti olan yakın bir aile ferdinin olması (anne, baba veya kardeşler gibi)
• Daha önceki hamilelik esnasında diyabet gelişmiş olması

Diyabet Nasıl Tedavi Edilir?

Diyabet yaşam boyu süren kronik bir hastalıktır.  Tedavide amaç hastanın kendini daha iyi hissetmesini sağlamanın ötesinde, diyabet nedeniyle gelişebilen komplikasyonların (kalp krizi, felç, böbrek yetmezliği, göz problemleri,  sinir hasarı ve iyileşmeyen yaralar gibi) önlenmesidir.  Diyabet komplikasyonlarının önlenmesi vede gelişen komplikasyonların etkin bir şekilde tedavisi, diyabet konusunda uzmanlaşmış sağlık hizmetlilerinin hastaları gerekli bilgi ile donatması ve tedavilerini monitörize etmesiyle mümkündür.  Diyabet bakımı bir takım işidir.  Takım merkezinde hasta, ona yardımcı olmak üzere bir diyabet uzmanı Endokrinolog, diyabet hemşiresi ve diyetisyenden kurulu olmalıdır.  Gerektiğinde hastaların göz, kalp, böbrek veya ayak problemleri için ilgili bölümlerle tedavilerinin koordine edilmesi gerekmektedir.

Diyabet tedavisinin bir numaralı amacı yüksek kan şekeri seviyelerini kontrol altına almaktır.  Bunu sağlayacak çeşitli yöntemler vardır.  Bunlar:

• Sağlıklı besinler yemek
• Düzenli egzersiz yapmak
• Gerekli olması halinde ağızdan ilaçlar veya insulin kullanmanız
• Kan şekeri ölçümleri yapmanız

Hemoglobin A1c Testi (HbA1c):  Hemoglobin A1c testi laboratuvarda yapılır.  Geçen 2-3 ay içerisinde diyabetinizin ne kadar iyi kontrol edilmiş olduğunu ölçer. Düzenli aralıklarla yapılması gerekir.

Diyabet komplikasyonlarında korunabilmek için sadece şekeri kontrol altında tutmak yeterli değildir.  Metabolik bir hastalık olarak diyabette damar hasarı yapabilecek faktörlerin hepsinin kontrol altına alınması gerekir.  Bunun için yaşam tarzı ve beslenme alışkanlıkları üzerinde yapılacak değişikliklerin yeterli olmadığı durumlarda ilaçlar kullanılır (tansyon ilaçları, kolesterol düşürücü ilaçlar, aspirin gibi). Düzenli aralıklarla vücudumuzda bazı parametrlerin izlenip tedavi planın gözden geçirilerek kullanmakta olduğumuz ilaçlar yeterlimidir, doz arttırılmalı mı, azaltılabilir mi, yeni bir ilaca veya ilaç değişikliğine ihtiyaç var mı, ilaçları kullanmaktan kaynaklanan istenmeyen bir durum (yan etki) oluyor mu, ilaçları kullanmaya engel olabilecek yeni bir durum gelişmiş mi, diye değerlendirmek gereklidir.

Diyabet Tedavisinde ve Takibinde Düzenli İzlenen Parametreler ve Hedeflenen Kontrol Değerleri:

            Parametre                 Hedef Değer

            HbA1c               6.5 altında   (Diyabetik olmayanlarda normal değer 4.0 – 6.0 arasıdır)

            LDL                            100 mg/dL altında

           HDL                           45 mg/dL üzerinde

            Trigliserit                   150 mg/dL altında

             Kan Basıncı             130/85 mmHg altında