İkiz Bekleyen Hamileler Nelere Dikkat Etmeli?

Çoğul gebelik; rahim içinde iki veya daha fazla sayıda gebeliğin olması durumudur. Son yıllarda üremeye yardımcı yöntemlerin sıklıkla uygulanmasıyla çoğul gebeliğin görülme oranı da artmıştır. Bu artışla ilgili merak ettiklerinizi ve ikiz bebek bekleyen anne adaylarının nelere dikkat etmesi gerektiğini Dr. Hakan Özörnek anlattı.

Çoğul gebelik tanısı günümüzde ultrasonun yaygın kullanılması ile erken dönemde konulabilmektedir. Rahim içinde birden fazla gebelik kesesi görülmesiyle tanı konur. Ancak çoğul gebelik olarak başlayan her gebelik, çoğul olarak devam etmeyebilir; bir kese içinde fetus oluşmayabilir ve kalp atışı başlamayabilir, fakat bu durum diğer gebeliğin sağlıklı gelişimine engel değildir.

Çoğul gebeliklerde yaşanan problemler

• Çoğul gebelikler hem anne hem de bebekler açısından risk taşımaktadır.
• Çoğul gebeliklerde erken dönem bulantı, uykuya eğilim ve yorgunluk hissi daha sık görülür. Gebelik hormonu olan Bhcg’nin çoğul gebeliklerde fazla salınması nedeniyle bulantı kusmalar daha fazla ve şiddetlidir. Erken gebelikte şiddetli bulantı kusmaları olan hastalarda çoğul gebelik olasılığı akla gelmelidir. İlerleyen gebelik haftalarında hem rahmin daha fazla büyümesi hem de amnios sıvısının fazla olması nedeniyle oluşan mekanik bası, çoğul gebeliği olan anne adaylarında yürüme güçlüğü, nefes darlığı ve bel ağrısı gibi şikayetlere de neden olmaktadır.
• Annede kansızlık riski artar, çünkü gebelik hormonunun kan hacmini artırıcı etkisi vardır ve bu etki çoğul gebeliklerde daha belirgindir. Kan hücrelerinin artışı aynı hızda olmadığından kanın sulanmasına bağlı olarak kansızlık ortaya çıkar. Çoğul gebeliği olan anne adaylarında demir preparatlarına erken dönemde başlanmalıdır.
• Gebelik hipertansiyonu (Preklampsi-eklampsi) daha sık görülür. Daha erken başlar ve daha şiddetli seyreder. Bunun mekanizması bilinmemektedir. Anne adaylarına belirtiler anlatılmalı, tansiyon takipleri yapılmalıdır.
• Erken doğum ve düşük riski artar. Çoğul gebeliklerde bebek sayısı ile orantılı olarak gebelik süresi kısalır. İkizlerde ortalama gebelik süresi 36 hafta, üçüzlerde 33 hafta, dördüzlerde 29 haftadır.
• Plasenta anomalilerine daha sık rastlanır. Plasentanın yerleşim anomalilerine ve plasentanın erken ayrılmasına çoğul gebeliklerde daha sık rastlanır.
• Sezaryen sıklığı artar. Çoğul gebelikler riskli gebelik grubundadır. Pelvis yapısının müsait olduğu durumlarda ve bebekler baş gelişi ise normal doğum da yaptırılabilir, ancak günümüzde çoğul gebeliklerde sezaryen, tercih edilen doğum şeklidir. Erişkin ve bebek yoğun bakımı olan hastanelerde doğum tercih edilmelidir.
• Doğum sonrası rahmin toparlanamaması nedeniyle kanama riski artar.
• Çoğul gebeliklerde, bebeklerde konjenital anomali sıklığı, tekiz gebeliklere göre biraz artış gösterir.
• Gebelik süresince annenin ve doğum sonrası bebeğin hastanede kalış süresi uzar.

İkiz gebelikte dikkat edilmesi gerekenler

• İkiz gebelik de gebelik kontrolleri daha sık yapılmalıdır. İkiz gebelik olarak başlayan gebeliklerin bir bölümü tekiz olarak devam edebilmektedir. Gebeliğin ilk yarısında bebeklerden birinin anne karnında ölmesi kaybolan ikiz sendromu olarak adlandırılmaktadır. İlk trimesterdeki kayıplar genellikle diğer bebeğin gelişimini olumsuz yönde etkilememektedir. Ancak ilerleyen gebelik haftalarındaki kayıplar özellikle tek yumurta ikizlerinde risk yaratabilir ve yakın takip gerektirir. Anne adayları erken doğum tehlikesi açısından 2. trimesterden itibaren 15 günde bir, 3. trimesterden itibaren haftada bir kontrol edilmelidir.
• İkiz gebeliklerde, bebeğin sağlığını belirlememizde kullanılan 11–14. hafta ve 16–18. hafta kan testleri doğru değerlendirme sağlamadığından önerilmez.1. trimesterda ense kalınlığı, 2. trimesterde ayrıntılı ultrason taraması kanjenital anomali açısından doktorlara doğru bilgi verir.
• İkiz gebeliklerde anne adayına, multivitamin ve demir preperatları desteği artırılmalı, ekstra kalorili diyet verilmelidir.
• İkiz gebeliklerde anne adayları 28. haftadan sonra çalışmaya ara vermeli ve egzersizden kaçınmalıdır.

İkiz gebelikte risk noktaları

İkiz gebeliklerde ortalama gebelik süresi 36 haftadır. Erken doğum riskinin belirtileri anne adaylarına iyice anlatılmalı ve hastalar sık takip edilmelidir. Prematüre doğuma bağlı riskler açısından, bebek yoğun bakımı olan hastaneler tercih edilmelidir. Bebekler arasında gelişim açısından fark varsa, amnios mayii miktarları farklı ise ikizden ikize transfüzyon sendromu akla gelir ve hasta riskli gebelik ünitelerinde takip edilmelidir. İkiz gebelik takibinde iyi bir ultrason değerlendirmesi çok önemlidir.

İkiz gebelikte en çok karşılaşılan problemler

• Gebelik hormonu üretiminin fazla olmasına bağlı olarak gebelik bulantı hormonları sık ve şiddetlidir.
• Kansızlık, halsizlik, çabuk yorulma, nefes darlığı, hemoroit ve varis şikayetleri artmıştır.
• İkiz gebelikte düşük ve erken doğum daha sık görülür.
• Doğum sonrası kanama açısından hasta iyi takip edilmelidir.
• Günümüzde ikiz gebeliklerde sezaryenle doğum önerilmektedir.