Doğum Lekeleri

Doğum lekeleri derideki ekstra renklerden ya da normal şekilde büyümeyen kan damarlarından kaynaklanmakla birlikte bir renk değişimidir ve cilt yüzeyinde ya da altında oluşur. Kimi çok belirgin olurken kimi de bebeğin büyümesiyle birlikte solgunlaşabilir. Peki değişkenlik gösteren bu lekeler nelerdir, neden olur, tedavisi var mıdır, zararlı mıdır? Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Mehmet Akdeniz sorularımızı cevapladı.

Tedaviye başlandığında bebeğin kan şekeri, kan basıncı ve kalp atımı izlenmelidir.

Hızlı bir şekilde ve iç organ üzerinde büyüyen doğum lekeleri görme, nefes alma, işitme, konuşma veya harekette azalma gibi bir ciddi problemlere neden olabilirler.

Doğum Lekesi Nedir?

Doğum lekesi, yeni doğan bebeğin cilt yüzeyi ya da altında oluşan renk değişimidir. Bazı doğum lekeleri bebek doğduktan hemen sonra görülebilir. Çoğu doğum lekesi bebek büyüdükçe solgunlaşır ve yavaş yavaş yok olur. Bazı lekeler ise daha da büyük, koyu ve geniş bir hal alabilir. Doğum lekelerinin boyut ve şekillerinin yanı sıra renkleri mavi veya mavi-gri, kahverengi, ten rengi, siyah, pembe, beyaz, kırmızı veya mor gibi birbirinden farklı olabilir. Bazı doğum lekeleri pürüzsüzdür ve bazıları ise belirgindir. Neredeyse tüm doğum lekeleri zararsız ve acısızdır. Ancak bir doktorun tüm doğum lekelerini kontrol etmesi, sadece bunların normal ve zararsız olduğundan emin olmak için önemlidir.

Doğum Lekeleri Neden Oluşur?

Bazı doğum lekeleri derideki ekstra renklerden (pigment) bazıları ise bir araya toplanmış ve normal şekilde büyümeyen kan damarlarından kaynaklanır.

Ne Tür Doğum Lekeleri Vardır?

• Somon Yamaları (leylek ısırıkları ya da melek öpücükleri): Somon yamaları ince, düz, açık pembe veya kırmızı doğum lekeleridir. Kabarık olmayan bu lekeler, ince kan damarlarının genişlemesi ile oluşur. Boynun arkasında, göz kapaklarının üstünde, üst dudak veya kaşların arasında bulunurlar. Bunlara aynı zamanda leylek ısırığı ya da melek öpücükleri de denir. Boynun arka tarafındaki yamalar genellikle yetişkinliğe kadar sürsede çoğu 2 yaşına kadar geçer.

• Doğumsal benler (nevüs): Yenidoğanların %1’inde görülen doğumsal benler vücudun herhangi bir yerinde büyüyebilir. Boyut ve şekilleri değişen benler, genellikle kahverengidir. Yüzeyi düz, yükseltilmiş veya engebeli olabilir. Vücudun herhangi bir yerinde büyüyebilir ve boyutları 2 cm’den 20 cm’e kadar değişebilir. Çoğu ben tehlikeli değildir. Ancak özellikle büyük olanların cilt kanserine dönüşme riski olabileceği için düzenli olarak kontrol edilmesi gerekir.

• Sütlü kahve lekeleri: Genellikle pürüzsüz, oval doğum lekeleridir. Açık kahverengiden çikolatalı kahverengiye değişen renkte olup; gövde, kalça ve bacaklarda görülürler.

• Moğol (mongol) lekeleri: Pürüzsüz, mavi veya mavi-gri doğum lekeleridir. Koyu tenli yenidoğanlarda sırt, kalça, bel ve bel çevresinde çürük gibi görünürler. Ancak herhangi bir sağlık problemine neden olmazlar. Okul çağında kaybolabileceği gibi kalıcı da olabilirler.

• Hemanjiyomlar: Doğan her 100 bebeğin 2’sinde görülen, birçok şekil ve boyutta büyüyen hemanjiyomlar; mavi, kırmızı veya mor renktedirler. Bunlar, normal şekilde çoğalamayan kan damarlarının yığınlarıdır. Büyüyebilirler veya daha da derinleşebilirler. Kanama, enfeksiyon ve iz bırakma gibi problemlere neden olabilirler. Çilek hemanjiyomları cilt yüzeyinde, genellikle yüz, kafa derisi, sırt veya göğüste görülür. Çilek hemanjiyomu estetik açıdan sorun oluşturmasının yanı sıra göz kapağına yerleşmesi durumunda görme problemlerine, dudak üzerine yerleşirse beslenme problemlerine, burun kanadına yerleşirse de tıkanıklığa yol açabilir. Kırmızı veya mor olabilir ve sık sık keskin sınırları vardır.

• Porto şarabı lekeleri: Doğum sırasında pembe-kırmızı, daha sonra koyu kırmızı-mor hale gelen doğum lekeleri olan Porto şarabı lekeleri, cilde çok yakın olan normal şekilde büyümeyen kan damarlarının genişlemesiyle oluşur. Her bin bebekten 3’ünde görülür. Küçük olabildikleri gibi vücudun geniş bir bölümünü kaplayabilen bu lekeler genellikle yüzde görülür. Kabarık olmayan bu lekeler kalıcıdır ve gerekli görülürse 4-5 yaşından sonra lazer tedavisiyle yok edilebilir. Göz kapağında olanlar, glokom riskini artırabilir.

• Venöz malformasyon: Venöz malformasyonlar, anormal oluşan damar yapısından kaynaklanır. Doğumsal olarak ortaya çıksalarda çocukluk ve yetişkinlik çağında oluşanlar da olabilir. Bebeklerin % 1-4'ünde görülür. Genellikle çene, yanak, dil ve dudaklarda görülen bu damarlaşma zamanla küçülmez, aksine büyüyebilir. Ağrı veya işlev bozukluğu için tedavi yöntemi genellikle skleroterapi veya ameliyattır.

Doğum Lekeleri Nasıl Tedavi Edilir?

Çoğu doğum lekesi zararsızdır ve tedaviye ihtiyacı yoktur. Bazıları zamanla solup kaybolur. Ancak ender durumlarda, doğum izlerinin tedaviye ihtiyacı vardır. Hızlı bir şekilde ve iç organ üzerinde büyüyen doğum lekeleri görme, nefes alma, işitme, konuşma veya harekette azalma gibi bir ciddi problemlere neden olabilirler.

Parlaklıkları azaltmak, küçültmek veya kaldırmak için çeşitli yollar var. Bunlar:

• İlaç tedavisi,

• Lazer uygulamaları ve

• Cerrahidir.

Seçenekleriniz doğum lekesinin türü, nerede ve neden olduğuna göre değişir. Doğum lekesinin tedavisi büyük bir karardır. Her tedavi beklenen sonucu vermeyebilir, ağrı ya da yan etki görülebilir. 

Doğum Lekelerini Düzenli Olarak Kontrol Ettirin!

Bebeğinizde doğum lekesi görürseniz, mutlaka hekiminize gösterin. Çoğu doğum lekesi zararsız olsa da bazı doğum lekelerinde büyüme, kanama, enfeksiyon gibi problemler görülebilir. Ayrıca bebeklerde doğum lekelerinin tedavisi için kullanılan ilaçlar mutlaka hekim kontrolünde alınmalıdır. Özellikle tedaviye başlandığında bebeğin kan şekeri, kan basıncı ve kalp atımı izlenmelidir.