Erkek Bebeğiniz Varsa; İnmemiş Testise Dikkat!

Erkek çocuğu olan aileler bilirler. Her doktor kontrolünde bebeğin yumurtalıkları da elle kontrol edilir. Bu kontrolün önemi var. Çocuğunuzun ileride baba olabilmesi ve sağlıklı sperm üretebilmesi için testislerin yolculuklarını tamamlaması gerekir. “Hangi yolculuk?” diye soranlar için Çocuk Cerrahisi  Uzmanı Prof. Dr. Nur Danişmend’den bilgiler aldık.

Erkek çocuk sahibi olan her anne baba, bebeklerinin sağlıklı büyümesi yanında, büyüdüğünde onun da baba olmasını ister ve bu konuyu çok önemserler. Erkek çocuğun baba olabilmesi için de cinsel organ yapısının normal olması gerektiğini düşünür, bu konuda hiçbir kuşku olmamasını arzularlar. Erkek çocuğun erkeklik hormonu üreten ve yaşı geldiğinde sperm fabrikası olarak çalışacak sağlıklı testislere sahip olması her ailenin doğal beklentisidir.

Çocuğun pipisinin boyutları ve yumurtalıklarının durumu, sosyokültürel sınıf ayırmaksızın her ailenin baş sorunu haline gelebilir.

Testislerin yolculuğu

Testisler, bebek anne karnında gelişirken bebeğin karın boşluğunda oluşmaya başlar ve doğuma yakın haftalarda olması gereken yere doğru göç ederler. Bu yolculuk her iki kasık bölgesindeki kasık kanallarından geçip, torbanın içine yerleşmekle son bulur. Her şey normal gittiğinde bebek doğduğu anda yumurtalıklar torbada, tıbbi deyişle skrotumda yerleşmiş durumdadır. Bilindiği üzere, testislerin olgunlaşabilmesi ve ileride sperm üretimine geçebilmesi için bulundukları ortamın vücut iç sıcaklığından ortalama 1,5 derece daha serin olması gerekmektedir. Bu konu çok uzun zamandan beri bilinir, torbada yerleşmeyen her testisin ileride sperm üretememe tehlikesi de gerçekten mevcuttur.

İnmemiş testis niçin olur?

Testislerin göçü sırasında yolculuğu tamamlayamayıp yol üstünde bir yerde takılmaları veya yolu terk edip torbadaki yerlerine ulaşamamaları halinde inmemiş testis sorunu ortaya çıkar. Bu durum gerçekten mevcutsa, bu çocuğun ileride baba olamama olasılığı gibi, endişe uyandıran başka sorunlar da (daha az görülse bile ) söz konusudur. Yerinde olmayan testisin tümörleşme  ihtimali, çocuğun ergenlik döneminde testisim yok diye bunalıma girmesi, torba içinde doğal korumada olmadığı için travmalarda zedelenme olasılığı akılda tutulması gereken başka sorunlar”grubunu oluşturur.
Testislerin yolculuğunun gebeliğin son haftalarında tamamlandığından bahsetmiştik, demek ki erken doğum olursa bu yolculukta tamamlanmamış olabilir! İşte prematüre bebeklerde bu yüzden % 30’lara varan inmemiş testis bulgusu saptanırken, zamanında doğmuş bebeklerde oran %3,5 ile 5,5 arasında değişmektedir. Bu da doğumdan sonra bile testisin yolculuğunun devam edebildiğini gösteriyor. 1 yaşındaki bebeklerin durumuna bakıldığında da 100 bebekten ancak 1veya 2 tanesinde gerçekten inmemiş testis sorunu olduğu görülüyor.

Muayenede deneyim önemli!

Bebek doğduğunda veya büyüme sırasında ailenin veya bazen çocuk doktorunun yumurtaları yerinde görememesi, her zaman inmemiş testis anlamına gelmez. Birçok çocukta buluğ (püberte) dönemine kadar her bakıldığında testisleri torbada görememek veya“elle hissetmemek ille de inmemiş testis demek değildir. Bu konuda deneyimi olan bir hekim, muayeneyi usulüne uygun şekilde  yaparsa testislerin torbanın dip noktasına kadar indirilebildiğini görür, anne-babaya da gösterir ve bu sorun ortadan kalkar. Muayenedeki özellik öncelikle çocuğun sakinleştirilmesi, doktorun ellerinin soğuk olmaması, muayenenin muhakkak kasık bölgesini yukarıdan aşağıya sıvazlayarak  başlatılıp, diğer elle torbaya yönelinmesi ve sonunda kasıktan gelen elle torbaya uzanan parmaklar arasında testisin bulunmasıdır.
İnmemiş testis şüphesi ile doktora getirilen çocuğun muayenesi sonucunda bazen retraktil testis diye isimlendirilen, altı açıldığı veya muayene masasına yatırıldığı vakit testislerin refleks olarak kasık kanalına kadar geri çekildiği durumlar da vardır ve bu çocuklar herhangi bir tedavi gerektirmezler, zaten gerek retraktil testisli çocukların, gerek testisleri yerinde görmedik diye inmemiş testis“yanlış tanısı almış çocukların hepsi uyurken veya  ılık bir banyoya oturtulduklarında veya bağdaş kurma pozisyonunda ya da çömelme durumunda testislerinin torbaya indiği izlenir.

Gerçekten inmemiş testisler

Gerçek inmemiş testis sorunu tek taraflı veya bazen çift taraflı olabilir. Çift taraflı ve muayenede doktorun eline hiç gelmeyen testis sorunu olan çocukların daha ciddi araştırılmaları gerekir. Çok nadir de olsa kromozom yapıları, hormonal fonksiyonları ile inmemiş testis bulgularını bir arada değerlendirmek ve doğru tedaviyi seçmek gerekebilir. Tek taraflı veya çift taraflı ama doktor muayenesinde testislerin var olduğu ve  göç yolu üzerinde bir noktada ele geldiği  saptanıyorsa ya da ultrason ile  görüntülenebiliyorsa yaklaşımın cerrahi girişim olması gerekir. Biz çocuk cerrahları, testisi yerine indirmek için hormon tedavisi yapılmasını uygun bulmayız. Çocukların ameliyat edilmesinin daha zor olduğu 50 60 yıl öncesinden kalma yöntemlerle hormon verip testisi erken olgunlaştırma, boyutlarını büyütme ve bu arada yerine inmesini bekleme çabalarının yersiz ve zararlı olduğunu düşünürüz. Ameliyat çoğu kez ailelerin korktuğunun tam tersine, çocuğun son derece uyumlu davranması ile sakin bir şekilde olur biter.
Testis gelişmesinde herhangi bir eksiklik kalmaması için, genellikle iki yaş dolmadan bu ameliyatın yapılması ve testisin uygun ortama kavuşması sağlanır. Bu ameliyat sırasında bir çok defa, açık olan kasık kanalı da kapatıldığından, kasık fıtığı olasılığı da ortadan kalkmış olur. Hatta hazır anestezi altındayken sünnet işleminin de, eğer yeni doğan çağında yapılmamışsa, aradan çıkartılması bir taşla iki kuş vurmak gibi bir avantaj sağlar! Ameliyattan sonra hastanede kalmak gerekmediği için eve aynı gün dönmek mümkündür. Çocuğun normal yaşantısını sürdürmesi, 5-6 gün sonrasına kadar tüm vücut banyosu yapamamak dışında hiçbir kısıtlamanın gerekmemesi de çocuk hastaların cerrahi girişimlere iyi cevap vermelerinin bir göstergesidir.
Bu konuda son cümle, bilgi tecrübe eksikliği nedeniyle pek çok normal testisli çocuğa inmemiş testis” tanısı konarak genç anne-babaların paniğe kapılmalarına sebep olunduğunun bilinmesi ve “testis” muayenesinin muhakkak çocuk cerrahları tarafından yapılması gerektiği olacaktır.
Tüm yeni annelere ve anne adaylarına sevgiyle……