Otizm ve Gluten- Kazein Diyeti

Çetin Özbey Özel Eğitim Uzmanı ozbey36@hotmail.com

Bir varsayıma göre buğday, arpa, yulaf ve çavdar gibi tahıllarda bulunan gluten ile sütte bulunan kazein maddesi bazı çocuklarda otizme yol açmaktadır. Gluten ve kazein tahıl ve sütte bulunan protein maddeleridir. Tahıl, süt ve süt ürünlerini tüketen bazı çocukların, bu ürünlerde bulunan proteini iyi tolere edemediği için çeşitli davranış problemleri gösterdiği iddia edilmektedir; yani bu çocukların gluten ve kazeine karşı alerjileri bulunduğu öne sürülmektedir.

Teoriye göre gluten ve kazein maddeleri bu çocukların bağırsaklarında çözünerek peptidlere dönüşür, sonra kana karışarak beyne ulaşır ve beyinde ciddi hasarlara yol açar. Beyni bir çeşit uyuşturarak, çocuğun çevresiyle olan bağlantısını zayıflatır veya kopartır.

Bazı testlerle çocuğun duyarlı olduğu maddelerin tespit edilebildiği belirtilmektedir. Belli bir süre bir uzman denetiminde gluten ve kazein maddelerinin yer almadığı bir diyet uygulanır. Diyetle beraber çocuğun davranışlarında olumlu ve anlamlı farklılıklar görülürse diyete devam edilir.

Otistik belirti ve problem davranışlara, gıdalardan kaynaklanan alerjilerin yol açtığı düşünülmektedir. Özellikle şeker ve hazır yiyeceklerde bulunan koruyucular ve salisilat gibi maddelerin otizmli davranışlara ve aşırı hareketliğe yol açtığı hipotezine dayanır. Tedavi sürecinde, alerjiye neden olduğu tahmin edilen gıdaların tüketilmesi yasaklanır ve çocuk belli bir süre gözlenir. Olumlu farklılıklar görülürse diyete devam edilir. Diyet süresi ortamla 6 aydır. Eğer bu sürenin sonunda çocuğun gelişiminde ve davranışlarında belirgin bir gelişme görülmezse diyete devam edilmemelidir. Herhangi olumlu bir gelişme görülmemesine karşın, diyeti yıllarca devam ettiren aileler vardır. Bu da çocuğa acı vermenin başka bir yolu olsa gerek.

Diyette tutarlılık çok önemlidir; çünkü bazı aileler 6 gün diyeti çok iyi uygularken, yedinci gün yasaklı gıdaları çocuğa verebilmektedirler. Diyete başlarken yasaklı gıdalar, çocuğun ulaşamayacağı ve hatta göremeyeceği yerlerde muhafaza edilmelidir. Yasaklı yiyeceklerin olduğu bir sofraya çocuk oturtulmamalıdır.

Aşağıda otistik çocuklar için uygun görülen gluten, kazein ve soya içermeyen diyet listesi yer almaktadır:

Çocuğa verilmemesi gereken gıdalar:

Süt ve yoğurt, peynir, tereyağı, gibi süt ürünleri,

Soya fasulyesi, buğday, arpa, yulaf, çavdar ve bunların içeren diğer bütün gıdalar (makarna, erişte, bulgur pilavı vb),

Süt ve hamur tatlılarının tümü,

Sucuk, pastırma,

Börek, çörek, simit, ekmek vb. gıdalar,

Kurutulmuş meyveler,

Deniz ürünlerinin tamamı.

Çocuğa verilebilecek gıdalar

Kırmızı et,

Tatsı su balıkları,