Doğum Borçlanması

Çalışan annenin en büyük sorunlarından birisi, doğum sebebiyle çalışılamayan süreler yönünden, Sosyal Güvenlik Hukuku alanında kendilerine bir hak tanınmasıydı.

Bu beklenti sebebiyle doğum borçlanması olarak ifade edilen, 2010/106 sayılı Hizmet Borçlanma İşlemleri genelgesi 16/9/2010 tarihi itibariyle yayımlandı. Bu kapsamda doğum yapan kadınlar, Sosyal Güvenlik Kurumuna başvurmak sureti ile doğum.borçlanması.yapabilirler. Çalışmaya başlamadan önce doğum yapmış anneler de genelge ile sağlanan bu haklardan yararlanabilirler.
 

Yürürlüğe giren son Sosyal Güvenlik Yasası ile, çalışan kadınlara “doğum borçlanması hakkı” tanınmıştı. 1 Ekim 2008 den buyana kanun gereğince doğum borçlanması uygulanmaya çalışılmışsa da, şartların ağırlığı sebebi ile, birçok kadın bu düzenlemeden yararlanamamaktaydı. Buna göre SGK, annenin işten çıktıktan sonraki 300 gün içinde doğum yapmış olmasını, kadın sigortalının, SSK lı çalışıyor olmasını, kadın sigortalının doğum sebebiyle işten ayrılmış olmasını, doğum borçlanması yapılacak süre boyunca kadın sigortalının adına prim ödenmiş olmamasını ve çocuğunun yaşıyor olmasını şart koşuyordu. Böylece yasada doğum yapan SSK’lı kadınlar 2 çocuk için 2’şer yıllık borçlanmadan yararlanabiliyorken, SSK’lı iken çalışan kadına bu hak tanınmıştı.

Bu sebeple yukarıda bahsi geçen genelge ile birçok kadının  doğum borçlanması hakkından yararlanmasının önü açılmış oldu. 

Genelge kapsamında; Çocuğu sağ doğmuş olan, doğum yapmış anneler, ,doğumdan sonraki iki yıllık sürenin bir kısmında veya tamamında çalışmamış/prim ödememiş iseler doğum borçlanması yapabilir. Bu kapsamda, memur, SSK'lı veya  Bağ-Kur'lu olanlar doğum borçlanması yapabilir. Sadece bir süre SSK'lı çalışmış olmak yeterlidir.

Diğer yandan çalışmaya başlanan tarihten önceki doğumlar için de, doğum borçlanması yapılabilecektir. Doğumun hangi tarihte yapıldığı önemli olmaksızın, doğumdan sonraki iki yılın tamamı veya bir kısmı boşta geçmişse, bu kısım için borçlanma yapabileceksiniz.

Sigortalı kadınlar, en fazla 2 çocuk için, çocuk başına 2 yıl olmak üzere doğum borçlanması yaparak 4 yıl erken emekli olabiliyor. Ancak bu ifade emeklilik için yaş şartının kaldırıldığı şeklinde anlaşılmamalıdır. Özetle 4 yıl erken emeklilik hakkı, gün sayısının artması ve sigorta tarihinden önce doğum yapan kadınlar içinde sigorta başlangıç tarihi geriye yürüyecektir.

Doğum borçlanmasının bir aylık tutarı en az 243,36 TL olup, 4 yıl için 11.681,28 TL ödenmesi gerekmektedir. Doğum borçlanması yapan kadınların prim gününün artmasıyla emekli maaşıda artacaktır.  Ayrıca doğum borçlanmasında ödenecek miktar da maaşı etkileyecektir. Emekli annelerin dikkat etmesi gereken husus ise, 1990-2000 yılları arasında doğum yapanlar, o dönemki primlerin aylık hesaplamasında katkısı fazla olduğu için, mutlaka borçlanmalı ve yüksekten prim ödemelidirler. Doğum borçlanma miktarının ise peşin ve SGK’nın başvuruyu kabulünden sonraki 1 ay içinde ödenmesi gerekmektedir. Taksitlendirme maalesef yapılmamaktadır.

Bu gelişme yaklaşık 3 bin kadın çalışan için müjde anlamına gelmektedir.  Doğum borçlanması düzenlemesinin kapsamının genişletilmesi, hemen hemen bütün kadınları ilgilendirmektedir. Ancak özellikle, emeklilik için prim günü eksik olan veya doğum borçlanmasıyla emeklilik yaşını düşürebilecek olan milyonlarca kadın yönünden çok yararlı bir düzenleme olduğu da aşikardır.