Doğum ve Süt İzni

Siz değerli okuyucularımıza, en değerli varlıklarımız olan çocuklarımız, ailemiz, kişisel durumumuz  ve bu kapsamda karşılaştığımız veya karşılaşabileceğimiz hukuki sorunlar hakkında, her ay bir yazı yazmak sureti ile katkıda bulunmaya gayret edeceğim. Tarafıma sormak istediğiniz hususları web sitemizden veya internet adresimden bana ulaşarak ta sorabilirsiniz. 

Bu yazımda çalışan annenin süt izni ve öncesinde de doğum izni hakkındaki hukuki düzenlemeler hakkında sizleri bilgilendireceğim.

Hamileliğin özel bir süreç olması, anne adayının bu dönemi rahat ve stresten uzak geçirmesi esas olduğundan, çalışan anneler yönünden İş Kanununda bu hususta düzenlemeler yapılmıştır.

Kadın işçilerin doğumdan önce 8 ve doğumdan sonra 8 hafta olmak üzere toplam 16 haftalık süre için çalıştırılmamaları esastır. Çoğul gebelik halinde doğumdan önce çalıştırılmayacak süreye iki hafta daha eklenir. Yani çoğul gebelik halinde 10 hafta süreyle anne adayının çalışmaması öngörülmüştür. Ancak sağlık durumunun iyi olması halinde doktorun onayı ile kadın işçi doğumdan önceki 3 haftaya kadar işyerinde çalışabilir.

Gerekli olması halinde kanunda öngörülen 8 haftalık süreler doktor raporu ile uzatılabilir. Annenin istemesi halinde 16 haftalık izin süresinin tamamlanması ardından, anneye 6 aylık ücretsiz izin verilir.

Mevcut bir iş akdi içerisinde annenin kullanacağı doğum izni süresi boyunca iş akdi sona ermiş sayılmaz. İş akdi bu süre içerisinde askıda kalır ve varlığını sürdürür. İşçi anneye yasalar kapsamında tanınan 16 hafta- (çoğul gebelikte 18 hafta) ve doktor raporu ile alınan ek süreler de  doğum izni kapsamında ücret ödenip ödenmeyeceği hususunda yasada bir açıklık olmamasına karşın, baskın görüş bu sürede ücret ödenmemesi yönündedir. Bununla birlikte eğer şartları varsa bu sürede kadın işçiye Sosyal Güvenlik Kurumunca geçici işgörmezlik ödeneği ödenir.

Yasa da doğum izninin yıllık izin bakımından çalışılmış gibi sayılacağı belirtilmiştir. Ancak annenin talebi halinde kullandırılan 6 aylık ek ücretsiz izin süresinin yıllık ücretli izne hak kazanma bakımından, hizmet süresine katılamayacağı ifade edilmiştir. Kadın işçinin hamile veya anne olması, işçiye ve işverene iş sözleşmesini fesih hakkı vermez. Bu durumda ancak haklı nedenle fesih söz konusu olabilir. Örneğin kadın işçinin, yasa da belirtilen doğum izni sürelerini kullanmış olduğu halde işe devamsızlığı sürüyorsa, işveren haklı sebeple sözleşmeyi feshedebilir.  

Doğum yapmış kadın işçilerin çocuklarını emzirebilmek için izne, aynı şekilde bebeğinde anne sütüne ve şefkatine ihtiyacı vardır.

Kadın işçilere bir yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için, yasa gereği günde toplam 1,5 saat süt izni verilir. Bu sürenin hangi saatler arasında ve kaça bölünerek kullanılacağını, işçinin kendisinin belirleme hakkı vardır. Bu süre de günlük çalışma süresinden sayılır ve ücret kesintisi yapılamaz.  

Süt yada emzirme izni annenin tek çocuk veya ikiz, üçüz doğurması halinde de 1.5 saattir. Ancak bu süre işverenle yapılacak sözleşme ile uzatılabilir. Emzirme izninin her gün kullandırılması esastır. Yani biriktirerek haftalık, aylık veya yıllık olarak kullanılamaz.

İş kanunundaki bu düzenlemelere aykırı olarak doğumdan önceki ve/veya sonraki sürelerde, gebe veya doğum yapmış kadını çalıştıran veya talep ettiği halde 6 aylık ek ücretsiz iznin kullanılmasına izin vermeyen işveren / işveren vekiline idari para cezası kesilir.