Akran Zorbalığı

Akran zorbalığı çocuklar arasında gözlenen, bir çocuğun başka bir çocuğa bilerek ve isteyerek psikolojik, sözlü veya fiziksel saldırıda bulunmasıdır. “Akran örselemesi” olarak da tanımlanır.

Akran zorbalığı uygulayan çocukların davranışları şu şekilde gözlemlenmektedir:
• Fiziksel olarak; vurmak, itmek, tekmelemek, kişisel eşyaları kırmak.
• Sözlü olarak; alay etmek, isim takmak, aşağılamak, tehdit etmek.
• Psikolojik olarak; rencide edici şakalar ve espriler yapmak, dışlamak,  diğer çocukları da bu tür davranışlar için zorbalığa uğrayan çocuğa karşı yönlendirmek.
Bir davranışın zorbalık olarak tanımlanma kriterleri şunlardır; güç dengesizliği, kasıt, süreklilik ve karşısındakinin duygularına önem vermeme...

Akran zorbalığı en çok psikolojik olarak uygulanıyor

Akran zorbalığı davranışının psikolojik olan çeşidi genellikle en sık rastlanılanıdır. Erkek çocuklarda fiziksel davranışlar sık görülürken, kız çocuklarda aşağılama gibi psikolojik şekli daha çok görülür.

Bir süredir, özellikle ergenlerde, sözlü saldırılar, mesaj ya da sosyal medya yolu ile de yapılmaktadır. Bu tür zorbalık “bilişimsel şiddet” olarak tanımlanmaktadır. Genellikle okul çağı ve ergenlik dönemindeki çocuklarda görülür. Medya ve bilgisayar oyunlarından etkilenme de zorbalığın artmasında etkendir. Buralarda aşağılama ve dalga geçme davranışlarının popüler olmaya katkısını gören çocuk, bu davranışları taklit etmeye, kendini bu davranışı yapan karakterlerle özdeşleştirmeye başlayabilir.

Çocuk, engellendiği ya da baş edemediği bir durum olduğunda, bu durumu arkadaşlarına yansıtarak onlara karşı dalga geçme veya aşağılama davranışı göstermeye başlar. Çocuk, bir grup içerisinde kabul görmediğini ve başka çocukların kabul gördüğünü fark ettiğinde, kaygısına karşı kendini korumak için; kabul gören çocuklara karşı sataşma, sözlü saldırı gibi davranışlar gösterebilir. Bu tip davranışlarla grup içinde yer edinmeye çalışır.

Çocuklar neden zorbalık yapar?

Zorbalık davranışı genellikle sosyal becerilerde zorluk yaşayan, empati yeteneği gelişmemiş, aile içinde şiddete tanık olan ya da maruz kalan, dürtülerini kontrol etmekte sıkıntı yaşayan çocuklarda görülür.

Zorbalık davranışı uygulayan çocukların ebeveynleri, çocuğun niçin bu davranışı gösterdiğinin nedenlerini araştırmalıdırlar. Zorbalık davranışı gösteren çocuğa karşı olunması, çok sert davranılarak cezalar verilmesi, çocuğun bu davranışının artmasına ya da yalnızlaşmasına neden olabilir.

Zorbalığa uğrayan çocuklar güven sorunu yaşar

Zorbalık davranışına uğrayan çocuk, güç dengesizliğinin oluşması sonucu savunmasız hale gelir. Çocukta endişe ortaya çıkabilir. Güven sorunu yaşayabilir. Yalnızlaştığı için okula gitmek istemeyebilir. Bu davranışla nasıl baş edeceğini bilemediğinden, kendisi de başka arkadaşlarına zorbaca davranışlarda bulunabilir. Zorbalık davranışına maruz kalan çocukların anne babaları, bu durumla nasıl baş edebileceği hakkında çocuklarıyla konuşmalıdırlar. Her iki durumda da ebeveynler okulla iletişim halinde olmalıdır.

Zorbalık davranışı gösteren çocuklarla empati çalışması yapılmalıdır. Duygular hakkında konuşarak,  duyguları tanımlayarak, göstererek, diğer bireylerin ne hissettiği anlatılmalıdır. Çocuğun duyguları tanıması, empati becerilerinin gelişmesini ve zorbalık davranışının azalmasını sağlayacaktır.

Zorbalık davranışına maruz kalan çocuklarla bu davranış ile baş etme adımları çalışılabilir; Görmezden gel, umursama, kibar bir dille uyar, sert ve güvenli bir dille uyar, bir yetişkinden yardım iste.

Sosyal medya kullanımının yaygınlaşması ile her yaştan bireyin zorbalığa maruz kaldığını görmekteyiz. Hatta belki siz de bu tür bir zorbalığa maruz kalmış olabilirsiniz. Biz yetişkinlerin zorbalığı anlamlandırması ve baş edebilmesi ne kadar zor ise çocukların böyle bir durumda yaşadıkları şeyleri anlamlandırmaları ve baş etmeleri daha da zor. Bu nedenle çocukların desteğimize ve rol modelliğimize ihtiyaçları var.

Birisine zorbalık yapıyor musunuz? Çocuğunuza hangi konuda rol model oluyorsunuz? Zorbalığa maruz kaldığınızda bununla nasıl baş ediyorsunuz? Bu soruların cevaplarının size yol göstermesini diliyorum.