Nafaka Türleri ve Talebi

Nafaka türleri hukuk sistemimiz içinde,  tedbir nafakası, iştirak nafakası, yoksulluk nafakası olarak isimlendirilmektedir. Nafaka türlerini ve talep edilebilme hallerini aşağıda ana hatları ile siz okuyucularımıza aktarmakta fayda olacağı inancındayım .

1-Tedbir Nafakası: Tedbir nafakası koşulları varsa evlilik devam ettiği sırada, yada boşanma veya ayrılık davası açılmışsa bu aşamada da eş ve varsa çocuk için talep edilebilen nafakadır. 4721 sayılı T.M.K nun 185 / 3 maddesi kadın erkek ayrımı yapmaksızın eşlerin birbirine destek olmasını öngörmüştür. Bu kapsamda eşlerin güçleri oranında evin giderlerini karşılamak ve varsa malvarlıkları ile de aileye katkıda bulunmaları öngörülmüştür. Aynı şekilde anne baba çocuğun bakım, eğitim ve korunması için gerekli giderleri birlikte karşılamak zorundadır. Tedbir nafakası boşanma ve ayrılık davası ile birlikte talep edilebileceği gibi, bu durum olmaksızın eşlerden biri kanuni yükümünü yerine getirmiyor ve bu hususta direngen davranıyorsa, boşanma ve ayrılık davası mevcut olmasa dahi diğer eş kendisi ve varsa çocukları için tedbir nafakasına hükmedilmesi yönünde hakimden talepte bulunabilir. Tedbir nafakasına hükmedilmesi hususunda talepte bulunulması gerekli olan görevli mahkeme Aile Mahkemeleridir. Aile mahkemelerinin olmadığı yerlerde bu görev Asliye Hukuk Mahkemelerine verilmiştir. Tedbir nafakası davalarında yetki sözkonusu değildir.Tedbir nafakası her yerdeki aile mahkemesinden talep edilebilir.

2- İştirak Nafakası : Sona eren evlilikte anne ve babanın ortak çocuk/ çocuklarına ödemesi gereken nafakadır. Bu nafaka velayet kendisinde olan tarafa, diğer tarafça ödenir. Burada şu hususu da göz önünde bulundurmak gerekir. Çocuğun evlilik içi veya evlilik olmaksızın evlilik dışı doğmuş olması durumudur. Veya evlat edinme durumu da sözkonusu olabilir. Bu kapsamda soybağı öncelikle araştırılması gereken bir husustur. Anne ile çocuk arasındaki soybağı doğumla kurulur. Çocuğun anası doğuran kadındır. Çocukla baba arasındaki soybağı ise 3 şekilde gerçekleşebilir. 1- Anne ile evlilik, 2- Çocuğun tanınması,  3- Hakim hükmü ile babalık davası

Evlilik dışı doğan çocuk ana babanın evlenmesi halinde evlilik içi çocuğa sağlanan tüm haklara sahip olur. Çocuğun ana ile soybağının, evlilik içi veya evlilik dışı çocuk olması bakımından bir farkı yoktur. Nafaka açısından çocuk evlilik içi veya evlilik dışı doğması halinde ananın sorumluluğu yönünden aynı talep haklarına sahiptir. İştirak nafakası çocuğun büyütülmesi, gelişimi, eğitimi vs diğer ihtiyaçları kapsamında çocuğun velayet kendisinde olmayan tarafça katkıda bulunulması amacıyla tesis edilmiştir. İştirak nafakası tesis edilirken hakim çocuğun yaşı, eğitimi, sosyal yaşam olanakları ve çevresini, velayet kendisinde olan tarafın ve diğer tarafın ekonomik, sosyal ve kültürel düzeyini göz önünde bulundurur. İştirak nafakasına hükmeden mahkeme yine Aile mahkemesidir. Aile Mahkemelerinin olmadığı yerlerde Asliye Hukuk Mahkemeleri görevlidir. Yetkili mahkeme ise nafaka davası boşanma davasından ayrı açılıyor ise nafaka alacaklısının veya davalının veya küçüğün yerleşim yeri mahkemesidir. Talep boşanma davası ile birlikte yapılıyorsa boşanma davasının görüldüğü yer mahkemesi yetkilidir.

3- Yoksulluk nafakası : Boşanma yüzünden yoksulluğa düşecek taraf,  daha ağır olmamak koşuluyla geçimi için diğer taraftan, diğer tarafın mali gücü oranında süresiz olarak nafaka isteyebilir. Nafaka yükümlüsünün kusuru aranmaz. Ancak nafaka talep eden, eşinden daha fazla kusurlu olmamalıdır. Yoksulluk nafakası boşanma davası ile birlikte talep edilebileceği gibi, boşanma kararı kesinleştikten sonra da talep edilebilir. Hukuki ve ekonomik şartlara göre taraflar yoksulluk nafakasının artırılması, indirilmesi veya kaldırılması için dava açabilirler. Yoksulluk nafakası miktarı tespit edilirken tarafların ekonomik durumu, evli iken varolan yaşam standardı, boşanma sonrasında yoksulluğa düşülüp düşülmediği hususları hakim tarafından araştırılır.