Çocuklarda Duygusal Gelişim

Bir kişi, olay ya da nesnenin, bireylerin iç dünyasında oluşturduğu etki, tepki ve izlenime duygu adını veriyoruz. Sağlıklı bir bireyde düşünce ve akıl yürütme süreçleri kadar, duygu ve duygusal süreçler de oldukça önemlidir.

Bireylerin yaşamları boyunca aklı kullanmaları kadar önemli bir diğer konu da duygularını doğru kullanabilmeleridir. 

Duygular, çocukların ve yetişkinlerin önceliklerini belirlemelerine, bu öncelikleri planlamalarına yardımcı olur. Duyguların kullanılması ve açığa vurulması bireylerde doğruluk ve gerçeklik akışının sağlanmasını kolaylaştırır. Bundan dolayı duygular ve onların ifade ediliş biçimi sağlıklı bir psikoloji için hayati önem taşır.

Duygular, Dış Dünya ile Bağlantımızı Sağlıyor

Duyguların iletişim kurma, biyolojik ve güdümsel olmak üzere üç temel görevi vardır. Duygularımızı tanımamız, anlamlandırmamız ve doğru bir şekilde yorumlamamız sosyal hayatımızdaki ilişkileri düzenler.

Duygulara yönelik ipuçlarını tanımak ve yorumlamak, duygularımızın iletişim özelliğini yansıtır. İç ve dış dünyalarımız arasındaki bağlantıyı sağlayan duygularımız sayesinde, neşeliyken yüzümüz güler ya da öfkeliyken suratımız gerilir. Bu sayede duygularımız vücudumuzu hazırlayarak biyolojik görevini yerine getirir.

Duyguları tanımak, bireyleri gelecekteki benzer duygulara da hazırlar. Herhangi bir durum karşısında olumlu ya da olumsuz duygu tepkisi veren birey, ilerleyen yıllarda benzer olaylara karşı uygun tepkiler vermeyi öğrenir. Bu anlamda duygular, güdümsel (harekete geçirici) görevlerini yaparak gelecekteki duygulara öncülük ederler. 

Toplum ve Aile Kültürü Önemli Belirleyici

Duygularımızı anlamak ve onları kullanarak sosyal hayattaki durumlara bakmayı öğrenmek erken yaşlarda gelişir. Okul öncesi dönemdeki çocuklar, birbirinden farklı duyguların oluşmasına neden olan durumlarla karşı karşıya kalırlar.

Çocuklarda gelişmeye başlayan duygusal bakış, içinde büyüdüğü topluma ve aile yapısına da bağlı olarak gelişim gösterir. Çocuklar, dünyaya geldikleri aile ve kültür bağlamlarında, duygularla tanışır ve öğrenirler. Modelleme ve dolaylı öğrenme gerçekleştiren çocuklar, duygusal ifadenin sınırlarını ve kurallarını öğrenirler.

Çocuklar, çocukluk döneminin ilk yıllarından itibaren duygularının nedenlerini ve sonuçlarını anlayabilirler. Bu dönemle birlikte çocuklar, duygusal ifadeleri kullanmaya başlarlar. Duygusal ifadelerle akranlarını etkileyerek, onları yönlendirirler.

Ebeveynler Duygusal Gelişimi Nasıl Desteklemeli?

Bireyleri, çocukluktan başlayarak geleceğe hazırlayan duyguları tanıma ve anlamlandırma durumu ebeveynler için kritik bir önem arz eder. Doğru bir duygusal gelişim akışı için neler yapılmasını gerektiğini şu şekilde özetleyebiliriz:

• Çocuklarda sağlıklı bir duygusal gelişim için çocuklara duygularını  tanıma,duygularını ifade etme ve empati yeteneği kazandırılmalıdır.

• Erken yaştan itibaren olumlu düşünme becerisi kazandırılmalıdır. Bu sayede çocuklar, duygularını daha olumlu ifade etmeyi ve kontrol etmeyi öğrenebilirler.

• Çocuklarla kurulan iletişim, herhangi bir durumun ifade ediliş tarzı, onların benlik saygılarının gelişiminde büyük yere sahiptir. Çocuklarla iletişim kurulurken olumlu bir dil kullanılmalıdır.

• Çocukların kendileri le ilgili olumlu şeyler düşünmeleri için ailesinin ve öğretmenlerinin ona önem verdiğini,onu sevdiğini ve onunla ilgilendiklerini bilmesi gerekmektedir.

• Çocukların duygusal gelişimini desteklemenin en önemli yollarından biri de onları etkin bir şekilde dinlemektir.

• Çocuklara iletişim, öfke kontrolü, kişilerarası problem çözme gibi yaşam becerilerinin kazandırılması gerekir.

• Çocukların kendileri ile ilgili olumlu duygular geliştirmeleri için ilgi ve yeteneklerine göre alanlara yönlendirilmeleri oldukça önemlidir. Çocuklar ilgi ve yeteneklerine göre becerilerini ortaya koyarken, daha fazla olumlu geribildirim alacakları için kendileri ile ilgili olumlu duyguları da gelişecektir. Aynı zamanda kendilerini gerçekleştiren mutlu bireyler olacaklardır.