32 Mutasyon Geçiren Covid-19’un Omicron Varyantına Karşı Bilim İnsanları Alarmda

Kısa bir süre önce Güney Afrika’da tespit edilen Koronavirüs (Covid-19) ün yeni varyantı, şu ana kadar tespit edilen en fazla mutasyona sahip olması nedeniyle dikkat çekerken, çok kısa bir süre içinde Dünya Sağlık Örgütü tarafından endişe verici varyant olarak tanımlandı. Avrupa'da Belçika'nın ardından İngiltere'de de iki kişide Omicron vakası tespit edildi. Almanya ve Çekya'da da vakaların mevcut olabileceğinden endişe ediliyor.

Bilim insanları hızla yayılan bu koronavirüs varyantının – Omicron,  Covid-19 aşılarının etkinliği için bir tehdit oluşturup oluşturmadığını belirlemek için yarışıyor.

Omicron Varyantı hızla yayılıyor, bulaşıyor

Omicron varyantı, Delta da dahil olmak üzere diğer varyantlarda bulunan çok sayıda mutasyonu barındırıyor ve Güney Afrika'da hızla yayılıyor gibi görünüyor.

Omicron varyantı ilk olarak Kasım ayının başlarında Botswana'da tespit edildi ve sonra Güney Afrika'dan Hong Kong'a giden bir kişide ortaya çıktı.

Bilim insanları 32 mutasyon geçirmiş Omicron varyantının, aşılar tarafından tetiklenen bağışıklık tepkilerinden kaçıp kaçamayacağı ve diğer varyantlara göre  daha fazla veya daha az ağır hastalığa neden olup olmadığı gibi varyantın özelliklerini anlamaya çalışıyorlar.

Omicron varyantı aşıların oluşturduğu bağışıklıktan kaçabiliyor mu?

Güney Afrika'nın Johannesburg kentindeki Witwatersrand Üniversitesi'nde virolog olan Penny Moore, “laboratuarda varyantın aşılardan ve önceki enfeksiyonlardan kazanılan bağışıklığı atlatma potansiyelini araştırdıklarını” belirtiyor.  Moore, “Covid-19 geçirmiş ve iyileşmiş ya da aşılanmış bireylerde vakalarla ilgili anekdot raporları var, ancak bu aşamada herhangi bir şey söylemek için çok erken” diye ekliyor.

Güney Afrika'nın Durban kentindeki KwaZulu-Natal Üniversitesi'nde bulaşıcı hastalıklar doktoru olan Richard Lessells, 25 Kasım'da Güney Afrika sağlık departmanı tarafından düzenlenen bir basın toplantısında “Bu varyant hakkında anlamadığımız çok şey var” diyor. "Mutasyon profili bizi endişelendiriyor, ancak şimdi bu varyantın önemini ve pandemiye verilen yanıt için ne anlama geldiğini anlamak için çalışmamız gerekiyor."

26 Kasım'da, Dünya Sağlık Örgütü (WHO), B.1.1.529 olarak bilinen suşu endişenin bir çeşidi olarak belirledi ve DSÖ'nün SARS- Teknik Danışma Grubunun bir parçası olan bilim adamlarının tavsiyesi üzerine Omicron olarak adlandırdı. Omicron, mevcut DSÖ endişe verici varyantlar listesinde Delta, Alpha, Beta ve Gamma'ya katılıyor.

Bilim insanları yeni varyant Omicron konusunda neden endişeli?

Araştırmacılar, Botswana'dan alınan genom dizileme verilerinde B.1.1.529'u tespit ettiklerinde, varyantın, konak hücreleri tanıyan ve vücudun bağışıklık tepkilerinin ana hedefi olan SARS-CoV-2 proteini olan spike proteinde 30'dan fazla değişiklik içerdiğini fark ettiler. Bu değişikliklerin çoğu Delta ve Alpha gibi varyantlarda bulunuyor ve yüksek enfektivite ve enfeksiyon bloke edici antikorlardan kaçma yeteneği ile bağlantılı görülüyor.

Güney Afrika'nın Johannesburg'a ev sahipliği yapan Gauteng eyaletindeki varyant vakalarındaki belirgin keskin artış da alarm zillerinin çalmasına neden oldu. Lessells'e göre, eyalette özellikle okullarda ve gençler arasında vakalar Kasım ayında hızla arttı.

KwaZulu-Natal Üniversitesi'nde biyoinformatikçi olan Tulio de Oliveira liderliğindeki bir ekibin yaptığı genom dizilimi ve diğer genetik analizler sonucu, B.1.1.529 varyantının, Gauteng'den analiz ettikleri ve aralarında toplanan 77 virüs örneğinin tamamından sorumlu olduğunu bulundu. 
Lessells, varyantın, sonuçları genom dizilemesinden çok daha hızlı veren genotipleme testleri ile tespit edilmesini sağlayan bir başak mutasyonu barındırdığını söyledi. Bu testlerden elde edilen ön kanıtlar, B.1.1.529'un Gauteng'den önemli ölçüde daha fazla yayıldığını göstermektedir. Lessells, "Bu varyantın ülkede oldukça yaygın bir şekilde dolaşımda olabileceği endişesini veriyor." Dedi.

Yeni varyant Omicron’a karşı aşılar etkin olacak mı?

Omicron'un oluşturduğu tehdidi anlamak için araştırmacılar tehdidin Güney Afrika ve ötesindeki yayılmasını yakından takip edecekler. Güney Afrika'daki araştırmacılar, 2020'nin sonlarında orada tanımlanan Beta varyantını hızlı bir şekilde incelemek için çabalarını seferber etmişlerdi.
Beta'nın koruyuculuktan kaçma yeteneğiyle ilgili ilk verilerin bazılarını sağlayan Moore'un ekibi, B.1.1.529 üzerinde çalışmaya başladı bile. Virüsün enfeksiyon engelleyici antikorlardan ve diğer bağışıklık tepkilerinden kaçma yeteneğini test etmeyi planlıyorlar.

Varyant, antikorların tanıdığı ve potansiyel olarak güçlerini azaltan spike protein bölgelerinde çok sayıda mutasyon barındırıyor.  Moore, bilgisayar modellemesinden, B.1.1.529'un bağışıklık sisteminin T hücreleri adı verilen başka bir bileşeni tarafından verilen bağışıklığı atlatabileceğine dair ipuçları bile olduğunu söylüyor. Ekibi ilk sonuçlarını iki hafta içinde almayı umuyor.
İngiltere'deki Oxford Üniversitesi'nde virüs evrimi üzerine çalışan Aris Katzourakis, “yakıcı soru: “çok fazla değişikliği olduğu için aşının etkinliğini azaltıyor mu?'” diyor. Moore, Güney Afrika'da Johnson & Johnson, Pfizer-BioNTech ve Oxford-AstraZeneca'dan orada kullanılan üç çeşit aşıdan herhangi birini almış kişilerde enfeksiyonların rapor edildiğini söylüyor. Haberlere göre, Hong Kong'da varyant tespit edilip karantinaya alınan iki yolcu Pfizer aşısı ile aşılanmış. Bir kişi Güney Afrika'dan seyahat etmişti; diğeri otel karantinası sırasında enfekte olmuş.

Araştırmacılar, şimdiye kadar B.1.1.529'un Güney Afrika'nın ötesinde oluşturduğu tehdidin net olmaktan çok uzak olduğunu söylüyor. Moore, varyantın Delta'dan daha bulaşıcı olup olmadığı da belirsiz çünkü şu anda Güney Afrika'da düşük sayıda COVID-19 vakası var. “Bir durgunluk içindeyiz” diyor. Katzourakis, Delta'nın oldukça yaygın olduğu ülkelerin B.1.1.529 belirtilerini izlemesi gerektiğini söylüyor. "Bu virüsün rekabet başarısı açısından ne yaptığını ve yaygınlığının artıp artmayacağını görmemiz gerekiyor."
Kaynak: nature.com  https://doi.org/10.1038/d41586-021-03552-w