Azı Karar Çoğu Zarar: Sosyal Medya

Dijitalleşen dünya, yaygın akıllı telefon kullanımı ve elbette sosyal medya…  Günlük yaşamı kolaylaştıran, uzaktaki sevdiklerimize erişim olanağı sağlayan yönlerinin yanında, zorbalık, bağımlılık ve gerçeklikten kopma gibi riskleri de içinde barındıran bu dünyada sınırları belirlemek gerçekten çok önemli. Kişisel Gelişim Uzmanı Turhan Güldaş, teknolojik her gelişmenin iyi ve kötü yanları olabileceğine değinerek olumlu faktörleri hayatımıza entegre etmemiz gerektiğini belirtiyor.

Pandemi süreciyle birlikte evde daha fazla zaman geçirirken alışkanlıklarımızda da bir dizi değişim yaşandı. Artık daha fazla sosyal medya kullanıyor, daha fazla ekrana maruz kalıyoruz. Sosyalleşme ihtiyacımızı farklı kanallardan gidermeye çalışıyoruz. Gerçek yaşamdan uzaklaştıkça sanal dünyada daha çok varoluş sergiliyoruz. Hal böyle olunca sosyal medyanın olumsuz etkileri artarak çoğalmaya başladı. Uzmanlar kısıtlama sürecinden olumsuz etkilenen kişilerde sanal dünyanın verdiği psikolojik yansımalarına dikkat çekiyor. Artık hayatımızda, tedaviye muhtaç yepyeni bir bağımlılık faktörü yer alıyor: Sosyal medya…  Peki sosyal medya ve sanal dünyanın hiç mi olumlu yönleri yok. Elbette var ancak yaşamsal dengeyi koruyabilmek adına sosyal medya kanallarını doğru kullanmak şart.

Sosyal medyayı kullanırken

Mühim olan iyi yanlarını hayatımıza entegre etmemiz. O zaman gelişimsel teknoloji kanalları bizi daha ileriye götürür. Teknolojiyi faydaya çevirmek gerek. Yoksa internette zaman geçirerek, sosyal medya bağımlısı olarak, manipülasyonun etkisi altında kalarak analiz etme yeteneğimizi, irdeleme ve araştırma yetimizi köreltebiliriz.
Gerçeklikten uzaklaşmayın: Sanal dünyanın etkileşimi insanları gittikçe gerçeklikten uzaklaştırıyor. Sosyal medyada gerçek olmayan hayatlar yaratılıyor. Hayatımızın en güzel kısımlarını seçip sergilediğimiz bir platforma dönüştü. Bu da kişide gelgitlere yol açıyor, kişilik bozuklukları yaratıyor. Bireyleri yalnızlaştırıyor zira sanal bir hayat, sanal bir dünya. Dostluklar ve arkadaşlıklar da haliyle sanal. Gerçek değil. İnsanlar nasıl bir hayat yaşamak istiyorlarsa önce kurguluyorlar sonra da sosyal platformlarda yansıtıyorlar. Güzellikler filtrelerle sunuluyor, bakış açıları ayarlanıyor…

Çoğu paylaşımlar, kişilerin varmış gibi gösterdikleri üzerine. Bu ve benzeri durumlar, kişilerin özgüven eksikliğinin sonucu. Doğallıktan uzaklaşmadan sanal dünyayı, yakınlarımızdan veya dostlarımızdan haber almak amacıyla kullanmak gerek. Başka hayatları gözetleme, öykünme hisleriyle yaklaştığınız sanal dünya, sizi eninde sonunda mutsuz edecektir.

Sanal dünyada var olanlara sahip olmayı beklemeyin: Sosyal medya insanların yaşayamadıklarını yaşadıkları ve gösterdikleri, var gibi gösterme platformu haline geldi. Sosyal medyanın bu şekilde kullanılması kişilik bozukluğuna yol açıyor. Çünkü o yarattıkları dünyaya, bir süre sonra kendileri de inanmaya başlıyorlar. Sonradan gerçek hayatta olmadığı zaman depresyona girebiliyorlar. Sanal platformların gerçek olmasını beklememek gerek. Bunun farkında olalım ve bu bilinçle kullanalım. 

Sizi bağımlısı yapmasına izin vermeyin: İnsanların önemli 3 duygusu var. Takdir edilme ihtiyacı, kabul edilme ihtiyacı ve beğenilme ihtiyacı. Bu üçlü, her insanın içerisinde az veya çok var. İnsanın en zayıf yönlerini oluşturuyor. Sosyal medya ile insanlar bu eksik yönlerini tatmin ediyorlar. Resim paylaşıyor, beğeni alıyorlar, beğenilme ihtiyacını karşılıyorlar… Paylaşım yapıyorlar, takdir ediliyorlar, takdir edilme ihtiyacını karşılıyorlar… İşte bu eksik yönler sonucunda bağımlılık ortaya çıkıyor. Bu durum duyguları tatmin ediyor. İnsanların bilinçaltında önemli noktalara dokunduğu için bağımlısı haline geldiler. Emin olun bu bir bağımlılık. Sigara, alkol veya madde bağımlılığı gibi. Uyanır uyanmaz ilk işiniz sosyal medya hesaplarınıza bakmaksa burada bir sorun var demektir. Günde 3-4 saatimizi orada geçirmeyelim. Aksi takdirde gerçek yaşamla bağlarınız zayıflayacaktır. 

Kendiniz geliştirmek için kullanın

Bilgiye ulaşmak ve kendinizi geliştirmek için kullanın: Günümüzde belli başlı alışkanlıklar da değişti. Örneğin kitap okuma veya kütüphaneye gitmek gibi. O halde sosyal medya ve interneti, bilgiye ulaşmak için kullanalım. İnsan kendini geliştirmek istiyorsa aynı konu hakkında binlerce video var. Yabancı dil mi öğrenmek istiyorsunuz ya da kişisel gelişime mi meraklısınız, o halde internette araştırıp ehil kişilerin videolarını izlersiniz, verdikleri eğitimleri, tavsiye ettikleri yöntemleri uygulayabilirsiniz. Her konuda çok fazla kaynak var. Yemek yapmak, spor, bir eşyayı tamir etmek vb. aklınıza ne gelirse…

Mühim olan sosyal medyayı sosyal fayda etkeniyle kullanmak... Yani bir öğrenci boş zamanlarında sadece sosyal medya paylaşımlarına bakmasa yabancı dille ilgili bir video izlese, kendini sürekli geliştirebilir. Derslerine paralel araştırmalar yapabilir. Bir meslek sahibi kendi mesleğini daha iyi icra edebilmek için dünyadaki gelişmeleri takip edebilir. Bir sporcu diğer sporcuların neler yaptığını, kendisini nasıl geliştirdiğini, nasıl ideale ulaştığını internet sayesinde öğrenebilir. Ve global olarak düşünmeyi, global olarak bilgiyi paylaşmayı sağlayan bir faktör olarak kullanabilir, kullanmalıdır. 

Kitap okumayı es geçmeyin: Elbette interneti bilgiye ulaşmak için kullanmalıyız. Ancak kitap okumayı da unutmadan… Kitabı unuttuk, okuyup kişisel gelişimimize emek vermeyi es geçtik. Sanal ortamda her şey var, kopyala yapıştır bir dünya düzenine doğru sürükleniyoruz. Dikkat…
Kitap okumak, farklı bir etkinliktir; gözlerin bir şeyi görmesi, sayfalarda notlar almak, ilerleyen zamanlarda kitabı tekrar gözden geçirmek, alıntılar yapmak vb. farklı bir öğrenme potansiyeli yaratır. Yani hafızanın çalışması, bilgileri depolamak, önermeleri irdelemek açısından okumak çok önemli bir yöntemdir. İnternetten okumak ise bambaşka bir şeydir. İnternette genellikle çok daha fazla etki altında kalarak, manipüle edilerek oluşturulmuş bilgilerin bombardımanı altında kalıyoruz. Yani kişinin kendi kendine, kendi inisiyatifiyle analiz etme yeteneğini ortadan kaldırıyor. Dolayısıyla da klasik yöntemlerden uzaklaşmamak lazım. Ancak kitaplar e-kitap olarak da okunabilir. İnternetin faydalarından biri de kitapları e-kitap olarak herhangi bir tablet ile yüzlerce binlerce kitabı saklayabilmek. Bu da bizim için elektronik kütüphane özgürlüğüyle pozitif bir yöntemdir.

Sosyal medyayı paylaşım aracı olarak görün: İnsanların hayatlarında manevi yönden yükünü kaldıramayacakları olaylar da oluyor. Örneğin hastalıklar, ölüm vb. Bunları paylaşmak, duyguları anlatmak, acıları dindirmek, destek görmek anlamında olumlu taraflarını da düşünmek gerek.

Hasret kaldığınız dostlarınızla mesafeleri yok edin: Sosyal medya sayesinde uzaklıklar kayboldu. Dostlarımızın yaşadıklarını izleyebiliyor, hikayelerini paylaşıyoruz. Takipteyiz. Diğer taraftan da internet aracılığıyla görüşüp sohbet edebiliyoruz. Ekran karşısında olsa da yüz yüze sohbet eder gibiyiz. Pandemi sürecinde görüşemediğimiz dostlarımızla aramızdaki mesafeleri internet sayesinde kapattık.

Gerçeklik ile sanallık arasındaki dengeyi iyi kurun: Her yerde olması gerektiği gibi kendiniz olun ve sosyal medyada da kendiniz gibi davranın. Denge önemli. Sanal platforma günde 3 saat ayırdığımız zaman, bu zaman ilişkilerinizden, işinizden hatta çocuklarınızdan uzak kaldığınız zamandır. Ve bu büyük bir kayıptır. Dengeyi iyi kurun ve gerçek yaşamı es geçmeyin.