Gündüz Vakti Uykunuz Geliyorsa Bu Yazıyı Okuyun

Trafikte sıkıştığınızda, işyerinde öğle yemeği sonrası ya da akşamın erken saatlerinde TV karşısında uyuklamak ihtiyacı mı duyuyorsunuz? Eğer bu isteğiniz sürekli ve tekrarlar nitelikteyse bir uyku uzmanına görünmenizde fayda var. Yorgunluktan kaynaklandığını düşündüğünüz bu UYKULULUK hali bir hastalık belirtisi olabilir.

Gündüz Aşırı Uykululuk Hali, ciddi kazalara ve ölümlere yol açabilen bir durum. Konunun önemine dikkat çekmek amacıyla 17 Mart Dünya Uyku Günü olarak anılıyor. Bu gün dolayısıyla düzenlenen basın toplantısında Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı, Uyku Merkezi Başkanı Prof. Dr. Derya Karadeniz, Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Murat Aksu ve TEVA Medikal Direktörü Dr. Pınar Köktürk’ün hazır bulunduğu bir basın toplantısı düzenlendi. Yaşam kalitemizi bozan, gün içinde bizi tehlikeli durumlara sokan rahatsızlık hakkında bilgiler verildi.

Kaliteli uyku önemli

Yeterli sürede ve kalitede uyku, sağlıklı beyin ve organizma faaliyetlerimiz için şart. Uyku yoksunluğu yaşandığında vücudumuz bu açığı kapamak için gündüz uyanıklılık zamanlarında uyuma isteği doğuruyor. Uyku ve uyanıklılık geçişinin sağlıklı işlediği iyi bir gece uykusunda (Yetişkinler için 6-10 saat) vücudumuz enerji dengesini de düzenliyor. Kalp-damar, beyin sağlığı, hipertansiyon, obezite gibi hastalıkların oluşma riskini de azaltıyor.

Yetişkinlerin yaklaşık yüzde 37’si bir ay içerisinde,
en az bir defa gün içinde istemeden uykuya dalıyor.

Gündüz Uykululuk Hali nedir? 

Gündüz uykululuk hali, uyanık kalınması gereken gün içi zaman diliminde uyanıklığın korunamaması, istem dışı olarak uyuma eğilimi ya da uyku ataklarının ortaya çıkmasıdır. Uykululuğun ağırlık derecesi değişkendir ve hatta bazı kişilerde uzun uyuklamalar halinde seyredebilir. Gündüz uykululuk hali normal bir durum değildir ve sadece uyku bozukluklarında görülmez, başka birçok hastalığa da bağlı olabilir. 
Örneğin: Narkolepsi gündüz aşırı uykululuk ile seyreden bir hastalıktır. Gündüz saatlerinde tekrarlayan istemsiz ve kısa uyuklamalar vardır. Hastalar tipik olarak gün içinde kısa süreyle uyuyakalırlar, sonra dinlenmiş şekilde uyanırlar; ancak 2-3 saat içinde kendilerini yeniden uykulu hissederler. Narkolepsi’ de görülen gündüz uyuklamalarının en önemli özelliği, kısa süreli ve dinlendirici olmalıdır. Bu durum gün boyu tekrarlar. Uykululuk özellikle televizyon seyretme gibi, aktif katılımın olmadığı, durumlarda ortaya çıkar. Ani ve genellikle karşı konulamayan bu uykululuk, uyku atakları halinde gelir (öyle ki, aniden uyuya kalmak ve istemsiz uyku dönemleri bunun örnekleridir), yemek yeme, yürüme veya araç kullanma gibi olağan dışı durumlarda da ortaya çıkabilir.

Türkiye’deki her 5 trafik kazasından biri gündüz aşırı uykululuktan kaynaklanıyor.

Çernobilin nedeni!

• Avrupa Uyku Araştırma Kurumu’nun 2015 yılında, 19 ülkede yaptığı “Direksiyon Başında Uyuya Kalma” anketine göre ülkelerin çoğundaki kaza vakalarının 80%’inden fazlasında, direksiyonda uyuyakalmaktan kaynaklanan kazalar, sürücülerin kendilerini “çok uykulu” ya da “biraz uykulu” hissettikleri zamanlamada meydana gelmiş.
• 1986 yılında yaşanan ve 20. yüzyılın ilk büyük nükleer kazası olan Çernobil Reaktör kazasında 13 saat üstü çalışan mühendislerin uyku yoksunluğu çok önemli bir etkendir.
• ABD’nin en büyük tren kazası olan ‘Spuyten New York Tren Kazasında’ Amerika Ulusal Ulaştırma Güvenliği Kurulu soruşturma yapmış ve makinistte o zamana kadar tanısı konmamış OUAS varlığı ve treni kullanırken uykululuk hali olduğu ortaya çıkmıştır.
• Yine 2001 yılında Kanada’da yaşanan tren kazasında iki makinistte ağır OUAS olduğu saptanmıştır.

Uyku hastalıklarının tanısı nasıl konulur?

Uyku hastalıklarında, hastalığın tipine göre farklı tanı yöntemleri kullanılır. Uyku hastalıkları tanısı, uyku ve uyku hastalıkları konusunda uzmanlaşmış hekimler tarafından yapılmalıdır. Zira uyuyamama ya da uyuklamanın altında hayatı tehdit eden bir uyku hastalığı yatabilir. Gündüz uyuklamanın ana belirti olduğu ‘hipersomni’ hastalıklarında gece uyku tetkikine ilave olarak gün içinde uykuya eğilimin ve uyanık kalabilmenin ölçüldüğü detaylı tetkikler yapılmalıdır. Hangi tipte gündüz uykululuk hastalığı olduğu ancak bu şekilde ortaya konulabilir.