Kulak Çınlaması Bir Hastalık Mıdır?

Sürekli kulağı çınlayanlar
Biri sizi konuşmuyor, vücudunuz size bir şey söylüyor

“Kulağım çınlıyor, biri beni konuşuyor.” Bu cümleyi sohbetlerimizde söylemişliğimiz vardır. Nedenini bilmesek de kulak çınlamasının nasıl bir şey olduğunu biliriz, üzerinde çok da durmayız, sonuçta herkesin yaşadığı, önemsiz, normal bir durumdur bizim için. Gerçekten öyle mi peki? Sahi neden insanın kulağı çınlar? Hafif düzeyde ve kısa süreli olduğunda önemsenmeyen ama günlük yaşamı etkileyecek düzeyde olduğunda bir hastalık belirtisi sayılabilecek kulak çınlaması hakkında Yeni Yüzyıl Üniversitesi Gaziosmanpaşa Hastanesi Kulak Burun ve Boğaz Hastalıkları Ana bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Yıldırım Ahmet Bayazıt, bilgiler veriyor.
Gün içinde hafif düzeyde ve kısa süreli olduğunda önem verilmeyen kulak çınlaması, uzun süreli olduğu zamanlarda hastalarda tükenmişlik hissi, stres, uyku sorunları, odaklanmada zorluk, bellek sorunları, depresyon, anksiyete ve sinirlilik ve baş ağrısı gibi durumlara sebebiyet verebiliyor. Aynı zamanda kulak çınlaması basit ve anlık bir şikayet olabileceği gibi kafatası tümörleri, dolaşım bozuklukları, damar hastalıkları gibi önemli bir hastalığın belirtisi olarak da karşımıza çıkabilir.

Kulak çınlaması (Tinnitus) nedir?

Halk arasında kulak çınlaması olarak bilinen Tinnitus, bir veya iki kulakta çınlama veya başka sesler duymanızdır. Kulak çınlamanız olduğunda duyduğunuz gürültüye çevrenizde oluşan bir ses neden olmaz ve diğer insanlar genellikle bunu duyamaz. Tinnitus yaygın bir sorundur. İnsanların yaklaşık %15 ila %20'sini etkiler ve özellikle ilerleyen yaşlarda daha yaygın olarak görülmektedir.

Tinnitus genellikle yaşa bağlı işitme kaybı, yüksek sese maruz kalma veya dolaşım sistemi ile ilgili bir sorundan kaynaklanabilir. Birçok insan için kulak çınlaması, altta yatan nedenin tedavisiyle veya çınlamayı azaltan ve maskeleyen diğer tedavilerle iyileşir ve kulak çınlamasını daha az fark edilir hale getirilebilir.

Kulak çınlaması belirtileri

Kulak çınlaması (tinnitus), akustik bir uyaran olmaksızın hastanın bir ses algılaması olarak da tanımlanabilir. Bu ses değişik ton, özellik ve karakterde olabilir. Çoğu zaman çınlama gibi duyulan ses, bazen uğultu, çan, rüzgâr veya ıslık sesi, makine gürültüsü, hışırtı, nabız sesleri gibi tarif edilir.

Kulak çınlaması olan çoğu insanda yalnızca sizin duyabileceğiniz kulak çınlaması vardır. Kulak çınlamasının sesleri alçak bir kükremeden yüksek bir gıcırtıya kadar değişebilir ve bunu bir veya iki kulakta duyabilirsiniz. Bazı durumlarda, ses o kadar yüksek olabilir ki, konsantre olmanızı veya diğer sesleri duymanızı engeller. Tinnitus her zaman mevcut olabilir veya gelip gidebilir.
Nadir durumlarda, kulak çınlaması, genellikle kalp atışınızla aynı zamanda ritmik bir nabız veya uğultu sesi olarak ortaya çıkabilir. Buna pulsatil tinnitus denir. Pulsatil kulak çınlamanız varsa, doktorunuz muayene yaptığında kulak çınlamanızı duyabilir (objektif tinnitus).

Kulak çınlamam var, doktora gitmeli miyim?

Kulak çınlaması günlük yaşantınızı, sosyal ve psikolojik durumunuzu etkileyebilir. Sizi rahatsız eden ve geçmeyen bir kulak çınlamanız varsa, doktorunuza görünün.
• Kulak çınlaması ile işitme kaybınız veya baş dönmesi varsa
• Kulak çınlamanızın bir sonucu olarak endişe veya depresyon yaşıyorsanız en kısa sürede doktorunuz ile görüşünüz.

Kulak çınlamasının başlıca nedenleri

Birçok insanda kulak çınlaması aşağıdakilerden biri nedeniyle oluşur:
İşitme kaybı: İç kulağınızda (koklea) kulağınız ses dalgaları aldığında hareket eden küçük, hassas tüy hücreleri vardır. Bu hareket, kulağınızdan beyninize (işitsel sinir) giden sinir boyunca elektrik sinyallerini tetikler. Beyniniz bu sinyalleri ses olarak yorumlar.
İç kulağınızın içindeki tüyler hasar gördüyse bu yaşlandıkça veya düzenli olarak yüksek seslere maruz kaldığınızda olur beyninize rastgele elektrik uyarıları algılayabilir ve kulak çınlamasına neden olabilir.
Kulak enfeksiyonu veya kulak kanalı tıkanıklığı: Kulak kanallarınız sıvı birikmesi (kulak enfeksiyonu), kulak kiri veya diğer yabancı maddelerle tıkanabilir. Bir tıkanıklık kulağınızdaki basıncı değiştirerek kulak çınlamasına neden olabilir.
Baş veya boyun yaralanmaları: Baş veya boyun travması iç kulağı, işitme sinirlerini veya işitmeyle bağlantılı beyin fonksiyonlarını etkileyebilir. Bu tür yaralanmalar genellikle sadece bir kulakta çınlamaya neden olur.
İlaçlar: Bazı ilaçlar kulak çınlamasına neden olabilir veya kulak çınlamasını kötüleştirebilir. Genel olarak, bu ilaçların dozu ne kadar yüksek olursa, kulak çınlaması o kadar kötü olur. Bu ilaçları kullanmayı bıraktığınızda genellikle istenmeyen gürültü kaybolur. Kulak çınlamasına neden olduğu bilinen ilaçlar arasında nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar (NSAID'ler) ve bazı antibiyotikler, kanser ilaçları, diüretikler vb. ilaçlar ve antidepresanlar bulunur.

Kulak çınlamasının diğer nedenleri

Kulak çınlamasının daha az yaygın nedenleri arasında diğer kulak sorunları, kronik sağlık durumları ve kulağınızdaki sinirleri veya beyninizdeki işitme merkezini etkileyen yaralanmalar veya durumlar yer alır.
Meniere hastalığı: Kulak çınlaması, anormal iç kulak sıvı basıncının neden olabileceği bir iç kulak bozukluğu olan Meniere hastalığının erken bir göstergesi olabilir.
Östaki borusu disfonksiyonu: Bu durumda kulağınızdaki orta kulağı üst boğazınıza bağlayan tüp her zaman genişleyerek kulağınızı dolu hissettirebilir.
Kulak kemikçiklerinin yapısal bozuklukları: Orta kulağınızdaki kemiklerin sertleşmesi (otoskleroz) işitme duyunuzu etkileyebilir ve kulak çınlamasına neden olabilir. Anormal kemik büyümesinin neden olduğu bir durumdur.
İç kulakta kas spazmları: İç kulaktaki kaslar gerilebilir (spazm), bu da kulak çınlamasına, işitme kaybına ve kulakta dolgunluk hissine neden olabilir. Bu bazen açıklanabilir bir neden olmadan olur, ancak multipl skleroz dahil nörolojik hastalıklardan da kaynaklanabilir.
Temporomandibular eklem (TME) bozuklukları: Başınızın her iki yanında, kulaklarınızın önünde bulunan ve alt çene kemiğinizin kafatasınızla birleştiği yer olan TME ile ilgili sorunlar kulak çınlamasına neden olabilir.
Akustik nöroma veya diğer baş ve boyun tümörleri: Akustik nöroma, beyninizden iç kulağınıza giden kraniyal sinirde gelişen, denge ve işitmeyi kontrol eden kanserli olmayan (iyi huylu) bir tümördür. Diğer baş, boyun veya beyin tümörleri de kulak çınlamasına neden olabilir.
Kan damarı bozuklukları: Damar sertliği, yüksek tansiyon veya bükülmüş veya hatalı biçimlendirilmiş kan damarları gibi kan damarlarınızı etkileyen koşullar, kanın damarlarınızda ve atardamarlarınızda daha güçlü bir şekilde hareket etmesine neden olabilir. Bu kan akışı değişiklikleri kulak çınlamasına neden olabilir veya kulak çınlamasını daha belirgin hale getirebilir.
Diğer kronik durumlar: Diyabet, tiroid sorunları, migren, anemi ve romatoid artrit ve lupus gibi otoimmün bozuklukları içeren durumların tümü kulak çınlaması ile ilişkilendirilmiştir.

Kulak çınlamasını tetikleyen faktörler

Herkes kulak çınlaması yaşayabilir, ancak bu faktörler riskinizi artırabilir:
Yüksek gürültüye maruz kalma: Ağır ekipman, motorlu testereler ve ateşli silahlar gibi yüksek sesler, gürültüye bağlı işitme kaybının yaygın kaynaklarıdır. MP3 çalarlar gibi taşınabilir müzik cihazları da uzun süre yüksek sesle çalınırsa gürültüye bağlı işitme kaybına neden olabilir. Fabrika ve inşaat işçileri, müzisyenler ve askerler gibi gürültülü ortamlarda çalışanlar özellikle risk altındadır.
Yaş: Yaşlandıkça, kulaklarınızdaki işlevsel sinir liflerinin sayısı azalır ve muhtemelen kulak çınlaması ile ilişkili işitme sorunlarına neden olur.
Cinsiyet: Erkeklerin kulak çınlaması yaşama olasılığı daha yüksektir.
Tütün ve alkol kullanımı: Sigara içenlerin kulak çınlaması geliştirme riski daha yüksektir. Alkol almak da kulak çınlaması riskini artırır.
Belirli sağlık sorunları: Obezite, kardiyovasküler problemler, yüksek tansiyon ve artrit veya kafa travması öyküsü, kulak çınlaması riskinizi artırır.

Kulak çınlamasının yol açabileceği yan etkiler

Kulak çınlaması (Tinnitus) insanları farklı şekilde etkiler. Bazı insanlar için kulak çınlaması yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir. Kulak çınlamanız varsa, şunları da yaşayabilirsiniz:
• Tükenmişlik hissi
• Stres
• Uyku sorunları
• Odaklanmada zorluk
• Bellek sorunları
• Depresyon
• Anksiyete ve sinirlilik
• Baş ağrısı
• İş ve aile hayatı ile ilgili sorunlar
Bu bağlantılı durumları tedavi etmek kulak çınlamasını doğrudan etkilemeyebilir, ancak daha iyi hissetmenize yardımcı olabilir.

Kulak çınlamasını önlemek mümkün mü? Neler etkili olabilir?

Çoğu durumda, kulak çınlaması önlenemeyen bir şeyin sonucudur. Bununla birlikte, bazı önlemler bazı kulak çınlaması türlerini önlemeye yardımcı olabilir.

Kulağı aşırı sesten koruyacak ekipmanlar kullanın: Yüksek seslere maruz kalmak zaman içinde  kulaktaki sinirlere zarar vererek işitme kaybına ve kulak çınlamasına neden olabilir. Yüksek seslere maruz kalmanızı sınırlamaya çalışın. Yüksek seslerden kaçınamıyorsanız, işitme duyunuzu korumaya yardımcı olması için kulak koruyucu kullanın. Motorlu testere kullanıyorsanız, müzisyenseniz, gürültülü makineler veya ateşli silahlar (özellikle tabanca veya pompalı tüfek) kullanan bir sektörde çalışıyorsanız, her zaman kulak üstü işitme koruması kullanın.
Yüksek sesten uzak durun: Kulak koruması olmadan güçlendirilmiş müziğe uzun süre maruz kalmak veya kulaklıklarla çok yüksek ses seviyesinde müzik dinlemek işitme kaybına ve kulak çınlamasına neden olabilir.
Kalp damar sağlığınıza dikkat edin: Düzenli egzersiz yapmak, doğru beslenmek ve kan damarlarınızı sağlıklı tutmak için başka adımlar atmak, obezite ve kan damarı bozukluklarına bağlı kulak çınlamasını önlemeye yardımcı olabilir.
Alkol, kafein ve nikotini sınırlayın: Bu maddeler özellikle fazla kullanıldığında kan akışını etkileyebilir ve kulak çınlamasına katkıda bulunabilir.

Kulak çınlaması nasıl tedavi edilir?

• İlaç uygulamaları
• TRT
• Neuromonics
• Lazer
• İşitme Cihazı uygulamaları
• Maskerlar
• Akupunktur
• Hipnoz
• Biofeedback
• TMS
• Botoks uygulaması
• Elektriksel Uyarı/Tens
• PATM

Kulak çınlamasında tedavi, çınlamanın nedenine bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Kulak çınlaması basit ve anlık bir şikayet olabileceği gibi kafatası tümörleri, dolaşım bozuklukları, damar hastalıkları gibi önemli bir hastalığın belirtisi olarak da karşımıza çıkabilir. Bu sebeple rutin sağlık kontrollerinizi yaptırmayı ihmal etmemeniz önerilir.