Sık İdrar Yolu Enfeksiyonu Yaşayanlar Dikkat!

İdrar Yolu Enfeksiyonuna, bakteri, mantar ya da virüsler neden olur. Çocuk yaşlı, kadın erkek herkeste görülebilen ama kadınlarda daha çok yaşanan bu enfeksiyonlar hakkında bilinmesi gerekenlerii idrar yolu enfeksiyonuna neyin iyi gelebileceğini ve alınabilecek önlemleri Acıbadem Bakırköy Hastanesi İç Hastalıkları ve Nefroloji Uzmanı Doç. Dr. Bennur Esen Atay anlatıyor.

İdrar Yolu Enfeksiyonu Tekrarlayıcı Özelliktedir

İdrar yolu; böbrekler, idrar kanalları (üreterler), idrar torbası (mesane) ve idrar yolundan (üretra) oluşuyor. Tüm bu sistem boyunca ortaya çıkan enfeksiyonlar yaşa ve cinsiyete göre farklılık gösterebilir. İdrar yolu enfeksiyonları akut, kronik veya tekrarlayıcı özellik gösterebiliyor. Normalde idrar üriner sistemin dışına çıkana kadar steril olmasına karşın bakteri, mantar ve virüsler farklı yollardan bu steril ortama girerek enfeksiyonlara sebep olurlar.

Kadınlarda Daha Çok Görülüyor

Hastalık yapıcı patojenlerin alt idrar yolundan mesane ve üst üriner sisteme ulaşmasına asendal yol adı veriliyor. Bulaşma çok büyük oranda aşağıdan yukarıya, yani idrar yolu alt ucundan giren mikroorganizmaların yukarı doğru ilerlemesi ile oluyor. Kadınlarda alt idrar yolunun erkeklere göre kısa olması ve anüse yakınlığı nedeni ile enfeksiyonlar daha kolay ve daha sık ortaya çıkıyor. Bağırsak bakterileri, idrar yolu enfeksiyonuna neden olmada en sık rastlanılan etken, bu yüzden kadınların tuvalet temizliklerini doğru teknikle yapmaları önem kazanıyor.

Sürekli Kullandığınız İlaç Neden Olabilir

Daha nadir görülmesine karşın enfeksiyonun kan yolu ile (hematojen yolla) idrar yoluna ulaşması da mümkün. Bu durum genelde bireyde kronik bir hastalık ve buna bağlı ilaç kullanımı sonucu görülüyor. Benzer bir şekilde enfeksiyonun lenf bezleri aracılığıyla idrar yoluna ulaşması da çok daha nadir olsa da olasılıklar arasında. Başka bir hastalık nedeniyle düzenli kullandığınız bir ilacınız var ise ya da lenf yollarında enfeksiyon sorunu yaşıyorsanız bu bilgiyi doktorunuzla mutlaka paylaşın.   

Doktorunuza Hastalık Hikayenizi Anlatın

Devamlı yenilenen üriner sistem epiteli ve ayrıca idrarın yukarıdan aşağıya doğru gerçekleşen akış yönü sistemin kendisini enfeksiyonlara karşı korumasını sağlıyor. Ancak bu yapının; taş hastalığı, sistemin herhangi bir yerinde tıkanma, yaşlı erkeklerde izlenen benign prostat hipertrofisi gibi idrar akışını bozan bir durum nedeniyle ya da doğuştan gelen yapısal anormallikler yüzünden bozulması, idrar yolu enfeksiyonu riskini artırıyor. Bu nedenle hastanın hikayesini aktarırken bu konularda rapor etmesi gereken noktalar var ise doktoruna mutlaka bilgi vermesi gerekiyor.

Bağışıklık Sisteminiz Önemli

Yine çeşitli nedenlerle idrar sondası uygulanan bireyler, gebeler, çocuklar ve yaşlılarda enfeksiyonun görülme riski yükseliyor. Ayrıca bireyin bağışıklık sistemini etkileyen şeker hastalığı, kalp hastalığı gibi sistemik kronik hastalıkların varlığı da üriner sistem enfeksiyonu gelişimini daha kolay hale getiriyor. Bu nedenle bağışıklık sisteminizi her zaman güçlü tutmaya özen gösterin.

Şikayetlerinizi ve Hastalık Belirtilerini Anlatın

İdrar yolu enfeksiyonunda en sık yaşanan şikayetler; idrar yaparken ağrı ve yanma hissetme ve sık idrara çıkma, idrar tutamama, idrar renginde ve kokusunda değişiklik, kasık, bel ve yanlarda ağrı, ateş, terleme, titreme, bulantı, kusma gibi belirtiler… Ayrıca idrar çıkış yerinde kızarıklık ve şişliğe de rastlanabiliyor. Eğer enfeksiyon böbrekte ise bu belirtilere bulantı, kusma ve 38 derece üzeri ateş eşlik ediyor ve hastada fizik muayene sırasında sırtta hassasiyet de belirleniyor. Bir idrar yolu enfeksiyonu geçirdiğinizi düşünüyorsanız sizde ortaya çıkan tüm belirtileri detayları ile doktorunuza aktarın.

Yılda Üçten Fazla Enfeksiyon Geçirenler Doktora Danışmalı

Hastada idrar yolu enfeksiyonu olup olmadığı basit bir idrar analizi ve idrar kültürü ile belirlenebiliyor. İdrar analizi sonrası kesin tanıyı veren idrar kültürü, vücutta enfeksiyon yapan mikroorganizmayı ve saptanan mikroorganizmaya etkili antibiyotiği belirlemeye yarıyor. Sık tekrarlayan ve daha sorunlu seyreden tablolarda ek olarak radyolojik görüntüleme gerekebiliyor. Özellikle yılda 3’ten fazla enfeksiyon geçiren biriyseniz bir uzmana danışmayı ve düzenli testlerinizi yaptırmayı ihmal etmemelisiniz.

Erken Tedavi İçin Belirtilere Dikkat Edin

Tedavi edilmeyen idrar yolu enfeksiyonları böbreklere, hatta kana geçebiliyor. Bu durum böbrekler ve mesanede kalıcı hasarlardan ölüme kadar giden çok riskli tablolar ortaya çıkarabiliyor. Bu nedenle erken tanı ve tedavi hayati önemde. Ayrıca tedaviye rağmen yakınmaların geçmediği ve 2 hafta içinde tekrar ortaya çıktığı durumlarda hem kültür antibiyogramla enfeksiyona neden olan etkenin araştırılması hem de üriner sistemin radyolojik incelemesi yapılarak altta yatan faktörün varlığının tespiti gerekiyor. Tekrarlayan üriner sistem enfeksiyonlarında uygun antibiyotik tedavisinin yanı sıra uzmanlar tarafından verilen davranış tedavisini uygulamayı da ihmal etmeyin.

İdrar Yolu Enfeksiyonu Riskini Azaltmak İçin Yapılması Gerekenler

İdrar yolu enfeksiyonu riskini azaltmak için bireylere bol sıvı tüketimi, tuvalet alışkanlığı ve tuvalet temizliği gibi faktörlere yönelik eğitim veriliyor. Örneğin kadınlarda tuvaletten sonraki temizlik ve kurulamayı vajinadan arkaya doğru yapmak, anüsten mikroorganizma bulaşmasına engel oluyor. Genital bölgeyi her zaman temiz ve kuru tutmak gerekiyor. Cinsel ilişki sonrası idrar yapmak da enfeksiyon riskini azaltıyor. Ayrıca idrarınızı tam boşaltmak, bekletmemek, pamuklu iç çamaşırı kullanmak ve çamaşırı her gün değiştirmek de enfeksiyonları önlemeye yardımcı olacak öneriler arasında. Ek olarak genital bölgede bölgenin kendi koruyucu sistemlerini bozmamak için kozmetik ürünler kullanımından kaçınmak gerekiyor.