Yaz Aylarında Sık Görülen 12 Hastalık

Covid-19 pandemisinin gölgesinde bir yaz geçiriyoruz. Hijyen kuralları ve sosyal mesafeye uymak gerekiyor, çünkü korona virüsü sürekli mutasyona uğruyor, yeni ve daha bulaşıcı varyantlar ortaya çıkıyor. Covid-19’un yanında, yaz aylarında daha sık yaşanan bazı hastalıklar da var. Bunlardan da korunmanın en temel yolu hijyen kurallarından geçiyor. Acıbadem Kozyatağı Hastanesi İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Tevfik Rıfkı Evrenkaya  yazın en sık görülen bakteriyel, viral, paraziter ve mantar hastalıkları hakkında bilgi veriyor.

Dizanteri

Dışkıyla, iyi yıkanmamış ellerle ve besinler aracılığıyla bulaşır. Yüksek ateş, kusma, kanlı ishal,  iştah kaybı ve kırgınlık vardır. Korunmak için el ve tuvalet hijyenine özen gösterilmeli, meyve ve sebzeler bol sirkeli suyla yıkanmalıdır. Tedavisinde mutlaka bir hekimin düzenlediği antimikrobiyal ilaçlar kullanılmalıdır. Bazen hastanede tedavi gerekebilir.

Besin zehirlenmesi

Çoğunlukla stafilokok adındaki bakterilerin toksinleriyle oluşur. Nadiren E.coli ve salmonella da neden olabilir. Stafilokok toksinleri en çok çiğ/pişmiş et, krema, dondurma ve açıkta tutulan yiyeceklerde bulunur. Bulaşık besini yedikten 6-8 saat sonra kusma, ishal, kırıklık başlar. Bu süreç gürültülü olsa da, yaklaşık 12 saat içinde kendiliğinden tamamlanır. Antibiyotik tedavisine ihtiyaç yoktur. Kaybedilen sıvı ve elektrolitler ağız yolu ile ya da damardan takviye edilir.

Rota virüsü

Rota virüsü özellikle 5 yaş altındaki çocuklarda bağırsak iltihabına yol açan bir virüstür. Hastalık şiddetli ateş, ishal ve kusma ile kendini gösterir, dışkı ile bulaşır, her mevsimde görülür. Çok şiddetli sıvı kaybıyla ölüme neden olabilir. Özgül bir ilacı yoktur,  korunmak için aşı geliştirilmiştir.

Turist diyaresi

Seyahat, tatil, iş gezisi gibi nedenlerle gezen kişilerde görülür. E.coli ya da giardia adlı mikroplar ile hastalık oluşur. Genellikle az gelişmiş coğrafyalara yapılan gezilerde daha sık görülmektedir. Tedavisinde antimikrobial ilaçlar kullanılır. Temel neden el, tuvalet hijyeni eksikliğidir.

Salmonella enfeksiyonları

En tipik örneği tifo ve paratifodur. Yüksek ateş, kırgınlık, ishal, eklem ağrıları, karın ağrıları sık görülür. Dışkı aracılığı ile bulaşır. Aracıları eller ve besinlerdir. Genellikle hastanede yatırılarak, antibiyotik desteğiyle tedavi gerekir.

El-ayak-ağız hastalığı

En sık çocuklarda görülen, yakın temas ile bulaşan ve en sık coxakie ile enterovirüslerin neden olduğu bir hastalıktır. Adından da anlaşılacağı gibi ağızda çok ağrılı yaralar, el ve ayak içlerinde ağrılı şişlikler ile karakterizedir. Özgül bir tedavisi yoktur. Tedavide ağrı kesiciler kullanılır.

Konjonktivit

Göz akını döşeyen konjonktivanın iltihabıdır. Çok ağrılıdır. Genellikle ekovirüsler, enterovirüsler neden olur. Havuzlar, ortak kullanılan havlular, kirli eller ile bulaşır. Üzerine genellikle bakteriyel enfeksiyon eklendiği için, antibiyotikli göz damlaları ile tedavi yapılır.

Suçiçeği

Varisella zoster virüsü etkendir, çok bulaşıcı bir hastalıktır. Temas ya da hava yolu ile bulaşır. Özgül bir tedavisi yoktur. 1995 yılından bu yana etkin olarak aşılama yapılmaktadır.

Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA)

Viral bir hastalıktır, özellikle Tokat-Kastamonu illerinde yaşayan kenelerin aracılık ettiği ölümcül bir viral hastalıktır. Özgül bir tedavisi yoktur. Isıran keneyi gelişigüzel çıkartmamak ve mutlaka bir sağlık kuruluşuna başvurmak gerekir.

Lyme hastalığı

Çok geniş bir belirti grubu vardır, her sistemi tutar. Borrelia adı verilen bir mikroorganizma ile bulaşır. Antibiyotik tedavisi ile başarılı sonuçlar alınmaktadır.
              

Dış kulak yolu hastalıkları

“Eksternal otit ya da “yüzücü kulağı” adı ile bilinirler. Yaz mevsiminde çok sık görülürler. Bakteri ya da mantar enfeksiyonlarıdır. Çok ağrılıdır ve işitme kaybına neden olurlar. Yüzme, suya dalma, kulağı yabancı cisimle karıştırma sonucunda oluşurlar. Ağrı kesici ve antimikrobiyal kulak damlaları ile tedavi edilirler. Yüzerken kulak tıkacı kullanmak, kulak çöplerini dış kulak yoluna sokmaktan kaçınmak gerekir.

İdrar yolu enfeksiyonları

Yaz mevsiminde, özellikle kadınlarda çok sık görülür. Kadınların idrar yollarının kısa olması, onları bu enfeksiyonlara karşı korumasız hale getirir. Havuz/sauna kullanımı ve cinsel ilişki sonrasında sık rastlanır. Alt üriner sistem enfeksiyonları mesane ile sınırlıdır ve “sistit” adını alır. Üst üriner sistem enfeksiyonlarında böbrek iltihabı (pyelonefrit) oluşur. Sistitler daha kolay ve kısa sürede tedavi edilirler. Kişisel hijyene özen göstermek, temizliğinden emin olunan havuz ve tuvalet gibi yerlerden yararlanmak enfeksiyon olasılığını azaltır. Kadınlarda önden arkaya doğru temizlenme vurgulanmalıdır, böylece kendi kendine bulaştırma engellenir. Enfeksiyonlar hangi mevsimde görülürse görülsün, engellemenin yolu kişisel ve çevresel hijyenden geçmektedir. Elleri bol sabunla yıkamakla, bu enfeksiyonları önemli ölçüde azaltmak mümkündür.